شعرهایی که طبیعت را زنده می‌کند

گروه فرهنگی « نسیم آنلاین »؛ حمیدرضا عرفانی فر؛ یک مجموعه شعر برای آن که مخاطب را به سوی خود جلب کند، باید دستاویزی جذاب و گیرا داشته باشد. «مهتاب در قلمرو شب» زبانی پرشور و آراسته دارد که با یک تورق کوتاه و خواندنِ یکی دو شعر از آن، مخاطب را به خود جذب می‌کند. «خسرو احتشامی هونه گونی» در سرایشِ این اثر توجه ویژه‌ای روی عناصر زیبایی شناسانه‌ی شعر داشته است و سعی کرده از تمام ظرفیت‌های آن به خوبی بهره بگیرد.

احتشامی در فرم نیز تأملاتی داشته و با برخی ریزه کاری ها طراوتی به شعرهای خود بخشیده است. او از تکنیک خاصی در فرم برخی غزل هایش استفاده کرده است. در این تکنیک یک عبارت یا جمله در ابتدای هر بیت تکرار می‌شود و پاسخی در خور و به تناسبِ ادامه‌ی مصرع اول، در مصرع دوم می‌یابد:

تو را نداشته باشم، سحر نمی آید

ز قاصدانِ پر افشان، خبر نمی آید

تو را نداشته باشم، صدای پای بهار

در این قبیله ز کوه و کمر نمی آید

....

یا

گلی برای تو چیدم که باغ لبخند است

و خواب پنجره ی خلوت خداوند است

گلی برای تو چیدم شکفته از اشراق

که بی دروغ به صبح و ستاره مانند است

....(ص۱۰۱)

این تکرارها موسیقیِ اثر را نمایان تر می کنند و با موتیف های تکرار شونده به آن ریتم مشخص تری می بخشند. امّا باید توجه داشت علاوه بر کارکرد فرمی از آن ها استفاده ی معنایی نیز صورت گیرد وگرنه نه تنها زیبایی مضاف هدر می رود بلکه ملال انگیز نیز می شود:

آواز کوچه باغی، آهنگ خواب دیدن

با های های مستان، تا کودکی رسیدن

آواز کوچه باغی، از بستر شبانه

تا اوج پر گشودن، تا آسمان پریدن

(ص۹۵)

ادبیات شیوه‌های سنجیده و هنری در بازنمود اندیشه است. مضمون اشعار این دفتر عاشقانه، عارفانه و اجتماعی است. شاعر از تنوع مفاهیم مطرح شده در شعرش، تنوع مضامینِ زندگیِ انسان را قرینه گرفته است. او در همه ی ساحت های زندگی نوعی طراوت را جاری دانسته و خواننده ی خد را به تماشای آن نشانده است.

غالب اشعار این مجموعه حسن مطلع و پایان بندیِ خوبی دارند. شاعر در نشاندنِ بار عاطفه لا به لای کلماتِ شاعرانه توانمند است و به خوبی توانسته با تصاویر و مفاهیم شعرش را از نظر عنصر عاطفه غنی کند.

در سینه دفتر غزلی خاک کرده ام

مشتی ترانه نذر دل پاک کرده ام

سهم من از حضور تو بیش از خیال نیست

مهتاب را ز پنجره ادراک کرده ام

(ص۷۷)

اتمسفر شعرهای «مهتاب در قلمرو شب» به سمت فضاهای روستایی و ایلیاتی گرایش دارد تا فضاهای شهری و آپارتمانی. طبیعت در شعرهای این مجموعه زنده و جاندار است. شاعر با توجه کامل این فضا را برای بیان مفاهیم عارفانه و عاشقانه‌ ی خود برگزیده است. انتخاب فضای خاص، شعرهای این مجموعه را نیز خاص کرده است و به آن ها یکدستیِ بیشتری بخشیده است.

آه با توام ای مرد! شهسوار ایلاتی!

ای غرور کوهستان! ای قرار ایلاتی!

(ص۸۳)

ترکیباتِ ساخته شده توسط شاعر در این فضا، شعر را از یکنواختی می رهاند و طراوت و تازگی می بخشد:

بیدمشکانه ترین زمزمه تقدیمی من

فصل احرام تو قربانی اگر باید کرد

(ص۷۰)

بیشتر شعرهای این دفتر بیت محور هستند و روایت عمودی در آن ها کمرنگ است. البته در شعرهایی که فرم ذکر شده در بالا را دارند، به ضرورتِ فرم ارتباط عمودی بهتر بیشتر برقرار شده است. شاعر از بیان صمیمی در شعر خود غافل نشده است و با زبانی روان در برخی اشعار این صمیمیت را به خواننده ی خود نشان می دهد:

نگین دیده ی دریایی اش را دوست می دارم

نگاه وحشی صحرایی اش را دوست می دارم

فضای کوچه را پر می کند با خنده ی مستی

شب دیدار بی پروایی اش را دوست می دارم

(ص ۸۷)

شاعر در مورد قافیه و ردیف کاملاً محتاط عمل کرده است و از ردیف و قافیه های معمول بهره گرفته است. در بیشتر غزل ها ردیف استفاده شده است، امّا سعی شاعر بر آن نبوده است که از ردیف های جدید بدیع استفاده کند.

مثنوی پنج قسمتیِ «پل خواجو» بازگویه‌ی شاعرانه‌ی یک فرهنگ است. شاعر در پاورقیِ این شعر نوشته است: «در ایام بیماری سرطان می گفتم مرا به پل خواجو ببرند که طی چند روز این مثنوی با یاد روزگار کودکی و جوانی ام شکل گرفت: یک نوستالژی دوسویه.» (ص۱۴۳)

آه... ای پل! تو قصه ی کهنی

داستان گذشته های منی

راز رنگین کودکانه ی من

پری چشمه ی ترانه ی من

با تو طی کرده ام جوانی را

زده ام آب شادمانی را

چون غروب تو زرد و دلگیرم

تو جوان مانده ای و من پیرم

...(ص۱۴۳)

خسرو احتشامی هونه گونی، اثر دیگری با نام «حماسه در حریر» نیز دارد. «مهتاب در قلمرو شب» که شامل شصت و پنج غزل و یک مثنوی می باشد را انتشارات سوره‌ی مهر به چاپ رسانده است.