کارشناس مسائل ترکیه در گفتگو با «نسیم آنلاین»:
ترکیه در میان حملات داعش و پ‌ک‌ک دست و پا می‌زند
کارشناس مسایل ترکیه با اشاره به انعطاف اخیر مواضع ترکیه در منطقه اعلام کرد که آنکارا برای ادامه روند توسعه سیاسی و اقتصادی خود در منطقه و جهان ناچار شد که به سمت عذرخواهی از روسیه پیش برود.
گروه بین الملل « نسیم آنلاین »: کاخ کرملین اعلام کرد که رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه با ارسال نامه‌ای به ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه از او بابت سرنگونی جنگنده روسی عذرخواهی کرده است. کرملین در این بیانیه آورده است که اردوغان در این نامه از علاقه خود برای حل و فصل مشکلات پیش آمده بر سر سرنگونی جنگنده روسیه سخن گفته است. اردوغان که در این نامه روسیه را دوست و شریک خواند، گفته است که ترکیه هرگز قصد سرنگونی جنگنده روسیه را نداشته است.
ساعاتی پس از عذرخواهی اردوغان از ولادیمر پوتین، انفجار انتحاری در فرودگاه استانبول رخ داد که در پی آن بیش از 180 نفر کشته و زخمی شدند. گروه بین الملل « نسیم آنلاین » درباره این تحولات اخیر ترکیه با «محمد علی دستمالی» کارشناس مسایل ترکیه گفتگویی انجام داده است که به شرح زیر است:
« نسیم آنلاین » : انفجار انتحاری در استانبول که مرکز فرهنگی اقتصادی ترکیه محسوب می شود، چه تاثیری روی تحولات داخلی این کشور دارد؟در انفجار شب گذشته فرودگاه استانبول که 41 کشته و حدود 147 زخمی بر جای گذاشت در نوع خود یک اقدام تروریستی بسیار جدی و بزرگ محسوب می‌شود و بعد از مدت‌ها شهر استانبول که شاهرگ اقتصادی ترکیه است، شاهد یک ناآرامی بزرگی آن هم در یک مکان حمل و نقل هوایی بوده است .
واقعیت این است که به موازات ناامنی‌هایی که اقدامات تروریستی حزب کارگران کردستان موسوم به "پ ک ک" در مناطق کردنشین و در چند کلان شهر ترکیه به وجود آورده است، این حمله تروریستی هم در همان دقایق اول همه نگاه‌ها را به سوی پ ک ک جلب کرد و شب گذشته آقای "بن علی یلدرم" نخست وزیر جدید ترکیه در مقابل دوربین رسانه‌ها اعلام کرد که شواهد نشان می‌دهد که این حمله توسط داعش صورت گرفته است .
این در حالی است که با توجه به اینکه رسانه‌ها و کارشناسان امنیتی ترکیه امروز بر این مطلب تا حد زیادی صحه گذاشتند که کار داعش بوده است. اگرفرض را بر این بگیریم که این اقدام تروریستی توسط گروه تکفیری داعش انجام گرفته است این نشان می دهد که میزان ناامنی در ترکیه به اوج خود رسیده است. این اقدام تروریستی از یک سو و از طرف دیگر آسیب‌های اقتصادی که در چند ماه اخیر به ترکیه وارد شده در مجموع نشان می‌دهد که ترکیه اوضاع امنیتی و ثبات اقتصادی وضعیت خوبی ندارد .
» نسیم آنلاین » : انفجار انتحاری فرودگاه استانبول ساعاتی پس از عذرخواهی اردوغان از روسیه صورت گرفت. آیا این دو موضوع ارتباطی با یکدیگر دارند؟توافق ترکیه و اسرائیل و ترکیه و روسیه تقریباً در یک روز انجام شد و حزب "عدالت و توسعه" یا همان حزب حاکم ترکیه به نوعی آن را جشن دیپلماتیک برای کشورش تصور و اعلام کرد که عادی‌سازی رابطه در یک روز با دو کشور مهم برای ترکیه یک پیروزی دیپلماتیک محسوب می‌شود، اما از آنجایی که داعش مشکل خاصی با اسرائیل ندارد و اتفاقاً داعش یک روابط بی کینه‌ای با رژیم صهیونیستی دارد، بنابراین نمی‌توان گفت که این اقدام تروریستی به توافق ترکیه و اسرائیل مربوط می شود و یا پاسخی برای ترمیم روابط ترکیه و روسیه است .
» نسیم آنلاین » : رجب طیب اردوغان با تغییر مواضع خود در برابر مسکو چه اهدافی را دنبال می کند؟در سیاست خارجی ترکیه عملگرایی حرف اول را می‌زند و اردوغان و دیگر بزرگان حزب همیشه اثبات کردند که در معادلات کلان منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای همیشه به دنبال منافع خودشان هستند و عملگرایانه اقدام می‌کنند .
در پرونده روابط مسکو و آنکارا، ترکیه از لحاظ اقتصادی آسیب‌های جدی دید و در بخش صادرات محصولات کشاورزی تا حدی زیادی خودش با مشکل رو به رو شد و در بخش توریستی آسیب‌های فراوانی دید و در حوزه تامین بازار انرژی با تهدیدات جدی رو به رو شد. از سوی دیگر، درگیر شدن با یک ابرقدرت جهانی برای کشوری همچون ترکیه که یک قدرت منطقه‌ای است و در افتادن با روسیه برای ترکیه هزینه های سنگینی دارد و شاهد آن بوده ایم که در پرونده آذربایجان وارمنستان در دورانی که روابط ترکیه و روسیه عملاً متوقف شده بود، مسکو با حمایت‌های خود از ارمنستان کار را برای نفوذ سیاسی ترکیه در آسیای میانه سخت کرد و مجموع این عوامل نشان می‌دهد که ترکیه برای ادامه روند توسعه سیاسی و اقتصادی خود در منطقه و جهان، ناچار شد که به سمت عذرخواهی از روسیه برود.
هر چند آقای اردوغان و رفقای وی اعلام کردند که متنی که برای روسیه فرستاده شده است، حاوی واژه "عذرخواهی" نیست، اما کلمه پشیمان در آن هست و کلمه ببخشید در آن هست ولی عذرخواهی در آن نیست. این به نظر من خیلی معنی و مفهومی ندارد و جدال بر سر واژه‌ها در ترکیه مصرف داخلی دارد و از منظر دیپلماتیک می‌شود گفت که اقدام ترکیه یک اقدام واقع‌بینانه برای باز گرداندن منافع از دست رفته ترکیه بود و روسیه هم خیلی سریع پاسخ و سیگنال مثبت نشان داد، زیرا اول اینکه حاضر شد فعالیت و کار پیمانکاران و نیروهای ترکیه ای در روسیه را بپذیرد و دوم اینکه به آقای چاووش اوغلو اجازه داده شده است که در نشست مهم سوچی در روسیه شرکت کند .
» نسیم آنلاین » : چرا ترکیه به دنبال عادی سازی روابط با اسرائیل است؟ آیا انعطاف مواضع آنکارا به موضوع ریاست جمهوری اردوغان ربط دارد؟به اعتقاد بنده بین معادلات داخلی و خارجی ترکیه نسبت‌های مستقیم و جدی وجود ندارد. حقیقت این است که ترکیه با اسرائیل مشکل بنیادین ندارد یعنی یک اختلاف ایدئولوژیک و بنیادین شبیه به آن نگاهی که جمهوری اسلامی نسبت به اسرائیل دارد، در ترکیه هیچگاه وجود نداشته است نه در دولت فعلی و نه در دولت‌های قبلی .
روابط ترکیه و اسرائیل رابطه جدیدی نیست و به دوران امپراطوری عثمانی مربوط می شود؛ دورانی که هزاران نفر از یهودیان از اسپانیا بیرون رانده شدند، اما امپراطوری عثمانی به یهودیان پناه داد و آنها در مدت بسیار کوتاهی توانستند به صراف، داروساز و مشاورهای بزرگ دربار امپراطوری عثمانی تبدیل شوند و در ترکیه جایگاه خوبی داشته باشند و بعدها هم ترکیه از نخستین کشورهایی بود که اسرائیل را به رسمیت شناخت و همیشه روابط سیاسی، اقتصادی و نظامی امنیتی مهمی بین ترکیه و اسرائیل وجود داشته است و من فکر می‌کنم که عادی سازی رابطه ترکیه و اسرائیل پدیده عجیبی نیست و بر مبنای همان دو بنیاد عملگرایی و واقع‌گرایی در سیاست خارجی ترکیه، انعطاف به خرج داد و اسرائیل هم تا حدودی عقب کشید و بالاخره اینها به یک توافقی رسیدند که ترکیه در حوزه سیاست خارجی کمترین تنش را داشته باشد و ما می‌توانیم بگوییم الآن ترکیه غیر از پرونده سوریه در حوزه سیاست خارجی خود مشکل و تنش خاصی ندارد .
» نسیم آنلاین » : فرجام درگیری‌های دولت ترکیه و عناصر «پ ک ک» به کجا می کشد؟پ ک ک طی چند ماه اخیر هم خطاهای بزرگی مرتکب شده و هم شکست‌های سنگینی خورده است . ارتش ترکیه به خاطر در اختیار داشتن تجهیزات فوق پیشرفته و شناسایی دقیق هوایی، کنترل خوبی بر مرزهای خود دارد از همین روی عملاً پ ک ک زمینگیر شد و نتوانست در مناطق مرزی حملات دقیق علیه ترکیه انجام دهد .
پ ک ک به این باور رسید که آن تجربه‌ای که در کوبانی و برخی شهرهای کردنشین سوریه به دست آورده است، می‌تواند در ترکیه هم پیاده کند و با جنگ خیابانی به اهداف خود برسد و تصمیم داشت که در چند شهر کوچک کردنشین ترکیه مثل "سور دیاربکر"، "نصیبن ماردین" و "خانی دیاربکر" به عنوان طرح "پایلوت"، طرح خودگردانی را اجرا کنند. در این شهرها کوچک می‌خواستند به عنوان طرح پایلوت و آزمایشی کنترل چند شهر کوچک را به دست بگیرند و بر این اساس اعلام کنند که ما یک خودگردانی کوچک ایجاد کردیم، اما محاسبات نظامی و دفاعی پ ک ک در مورد این طرح کاملاً غلط از آب در آمد، کما اینکه آقای "دوران کالکان" از سران حزب کارگران کردستان پ ک ک اعلام کرد که ما اصلاً تصور نمی‌کردیم ترکیه نسبت به ما اینچنین واکنشی نشان بدهد .
حزب کارگران کردستان، خطای بسیار بزرگی که انجام داد این بود که یک سری نوجوانان و کودکان کم سن و سال در شهر کردنشین مسلح کُرد و یک نیروی مسلح شهری به وجود آورد که درای کمترین تجربه جنگی و دفاعی بود و اینها را به جان پلیس و نیروهای ژاندرمری انداخت و ترکیه هم جواب بسیار قاطعانه‌ای به این اقدام پ ک ک داد هم در بمباران هوایی که در اقلیم کردستان عراق علیه مواضع پ ک ک انجام داد و هم در داخل شهرهای کردنشین ترکیه پیروزی‌های بزرگی در مقابل پ ک ک به دست آورد، اما واقعیت این است که نه پیروزی‌های دولت و نه شکست‌های پ ک ک نمی‌تواند مسیر نهایی پرونده کردهای سوریه را تعیین کنند .
پ ک ک با مبارزات مسلحانه 40 ساله نتوانست به هدف خود دست پیدا کند وترکیه با سرکوب‌های مسلحانه 40 ساله نتوانست پ ک ک را از بین ببرد و تنها راهی که برای فرجام این پرونده وجود دارد این است که طرفین به میز مذاکره باز گردند و ظرفیت‌های مهم نظیر حزب دموکراتیک خلق‌ها به رهبری "صلاح الدین دمیرتاش" استفاده شود تا ناامنی در ترکیه برچیده شود.
