مسعود فروغی
کارگاههای کوچک؛ قربانی سیاست "اعتماد به خارج"
توسعهگرایی محض دولت یازدهم و تبعیت بی چون و چرا از "منطق جهانیسازی" هزاران میلیارد را به چاه ویل خودروسازها میریزد اما برای هزاران بنگاه اقتصادی کوچک در کشور اقدام درخوری انجام نمیدهد.
به گزارش « نسیم آنلاین »، مسعود فروغی طی یادداشتی نوشت: رکود شدید اقتصاد ایران حتی از سوی نزدیکان دولت یازدهم قابل کتمان نیست، بازار حال و روز خوشی ندارد، اکثر رفت و آمدهای خارجی و جابجاییهای گسترده مالی مربوط به بازارهای مصرفی و غیر سرمایهای است، وارادات در بخش سرمایهای به شدت کاهش داشته است و در عوض در بخش مصرفی و به اصطلاح کالاهای لوکس آمار تاسف برانگیزی منتشر شده است.
برای نمونه، آمار گمرک ایران نشان میدهد واردات مستقیم از آمریکا به لطف برجام افزایش داشته است که شامل اقلام مصرفی مختلفی مانند جو، ذرت دامی، لوبیا، میگو، تخم سبزیجات، لنز، مکملهای غذایی و گندم، تعدادی خودروی سواری و لودر دست دوم بوده است. [1]
«رکود» وضع تولید در اکثر بخشها را با بحران مواجه کرده است به طوری که آمار رسمی سایت وزارت صنعت[2] درباره اعطای مجوز برای بخشهای تولیدی در سال 94 رقمهایی را نشان میدهد که دقیقا بازار ایران آن را حس میکند، همانطور که رئیس جمهور حسن روحانی در جریان رقابت های انتخاباتی سال 92 تاکید داشت آنچه مردم حس میکنند ملاک است نه اینکه آمار مثلا بانک مرکزی و مرکز آمار چه میگوید، حالا اما آمار رسمی وزارت صنعت دولت یازدهم هم فضای رکود را تایید میکند، در بخش تعداد صدور مجوز برای واحدهای صنعتی آمار رسمی حکایت از سقوط 14.2 درصدی و در بخش اشتغال همین واحدهای صنعتی سقوط 11.5 درصدی دارد.
شاید نیاز به توضیح نداشته باشد که این واحدهای صنعتی معمولا واحدهای کوچکی هستند که موتور محرک اقتصاد کشور محسوب می شوند، در همان گزارشی که وزارت صنعت در سایت رسمیاش منتشر کرده است رشد منفی تولید در بخش های مختلف صنعتی به وضوح معلوم است، گزارشی که البته با تاخیر فراوان توسط دولت منتشر شد! آمار تولید کالاهای منتخب صنعتی، معدنی و پتروشیمی در سال 94 کاهش قابل توجهی را ثبت کرده است بهنحوی که تولید کامیون کشنده منفی 53.1 درصد، وانت منفی 51.5 درصد، تراکتور منفی 43.8 درصد، لاستیک خودرو منفی 12.2درصد، انواع کاغذ منفی 17.6 درصد، انواع تلویزیون تخت منفی 32.7 درصد، یخچال و فریزر منفی 35.3 درصد و ماشین لباسشویی منفی 31 درصد بوده است. تولید کالاهای منتخب معدنی و صنایع معدنی نیز در سال گذشته کاهش داشته است. بر همین اساس رشد تولید کنسانتره زغالسنگ منفی 15.4 درصد، سنگآهن منفی 10.7 درصد، سیمان منفی 11.7 درصد و محصولات فولادی منفی 7.3 درصد اعلام شده است. در بخش کالاهای منتخب پتروشیمی بهتفکیک محصولات شیمیایی و پلیمری نیز رشد تولید اپوکسی رزین منفی 63 درصد، پلیاتیلین ترفتالات منفی 17 درصد و پلیکربنات منفی 6.1 درصد بوده است.[3]
دوپینگ آماری؛ راهبرد دولتاما با دیدن شرایطی که در تولید و واحدهای صنعتی کشور مشاهده میشود، سوال مهمی ایجاد میشود، راهبرد دولت در زمینه تولید چیست؟ در بهترین حالت و بعد از اینکه دولت یازدهم حدود 2 سال در ماجرای برجام گیر کرده بود، راهبرد عملیاتی دولت برای رفع رکود (که البته قبل از این وجود رکود تکذیب میشد) یک «دوپینگ آماری» برای بازی با افکار عمومی است.
توضیح آنکه در عین تعطیلی برخی بنگاه های اقتصادی که منجر به بیکاری میشود دولت حدودا 2500 میلیارد تومان یارانه در اختیار خودروسازان ورشکسته قرار داد[4] تا با این دوپینگ، رقم رشد اقتصادی پایان سال را بهبود ببخشد، همان کاری که مشابه آن در سال 93 در دو بخش نفت و خودرو انجام شده بود. در واقع بسته ضد رکود دولت که شاهبیتش وام 25 میلیونی برای خرید خودرو بود یک بسته نجات برای خودروسازها بود نه برای اقتصاد ایران.
این تصمیم دولت با موجی از انتقادهای کارشناسان مواجه شد. آنها معتقد بودند با این رقم چند هزار میلیاردتومانی عملا میتوان بسیاری از صنایع کوچک را از خطر تعطیلی نجات داد...
همچنان اما خبری از توقف تعطیلی برخی بنگاهای اقتصادی کوچک نیست، بلاتکلیفی 300 کارگر با سابقه یک شرکت تولید روغن[5]، تعدیل 400 نیروی یک شرکت تولید قند[6]، بیکاری چندین هزار کارگر شاغل در صنعت کفش[7] و رشد بی سابقه چکهای برگشتی[8] در بخشهای مختلف تولیدی نشانه راهبرد بی توجهی دولت یازدهم به بخش صنعت است.
دولت یازدهم توسعه طلب است، دولتی که هم نگاهش به بیرون است و هم امیدش! مسئله تولید داخلی گویا اهمیتی برای دولت یازدهم ندارد چه اینکه توسعهگرایی یک دولت تکنوکرات (مثل دولت فعلی) نیز تمام توجهاش به هضم در اقتصاد و سیاست جهانی است.
برجام میوه درختی است که ریشه در مبانی پذیرفته شده از سوی دولت یازدهم دارد. در واقع باید گفت که برجام رافع موانع از اقتصاد ایران نبود بلکه برداشتن سنگ بزرگی به نام «توافق با امریکا» برای رفع مشکلات دولت بود.
طی 3 سال گذشته از عمر دولت یازدهم با وجود نرمش بی سابقه حاکمیت و بازگذاشتن دست دولت مستقر برای عمل به خواستههایش در اداره کشور، اما گرههایی در اقتصاد ایجاد شده است و مارک «امید» در روزگار فعلی و در بهترین دستاورد خود به عکس یادگاری ظریف و کری ختم شده و اوضاع معیشت و زندگی مردم را تغییر نداده است.
دولت به زبان ذکر «اقتصاد مقاومتی» گرفته اما در عمل، بخش تولید کشور و اقتصاد مقاومتی در حال آسیب دیدن است. یکسال پس از جشن برجام در تیر 94 هنوز دولت رئیس جمهور روحانی در حال مذاکرات نیمه محرمانه برای رفع عملی تحریم هاست و در همین حال برخی بنگاه های خُرد اقتصادی زمین میخورند و کسی به دادشان نمیرسد.
در عین تعطیلی برخی بنگاه های اقتصادی که منجر به بیکاری میشود دولت حدودا 2500 میلیارد تومان یارانه در اختیار خودروسازان ورشکسته قرار داد[4] تا با این دوپینگ، رقم رشد اقتصادی پایان سال را بهبود ببخشد.
اگر سیاهه ای از تعطیلی ها در بخشهای تولیدی کشور تهیه شود، «ارج» فقط مشتی نمونه خروار به حساب می آید، چه اینکه حالا پس از این همه مدعای پیروزی و قهرمان سازی دیپلماسی، آمریکایی ها تحریم ها را برنداشته اند تا «دیگ تجربه» برجام به جوش بیاید و رئیس کل بانک مرکزی دولت نیز گوشهای از پرده دستاوردهای موعود پسابرجام را با بیان «تقریبا هیچ» بالا زد.
حتی اگر ایمانی به راهبرد اقتصاد مقاومتی وجود نداشته باشد بازهم باید تردید داشت کسی دستی در اداره کشور داشته باشد و متوجه خطر شکست پیدرپی بنگاه های کوچک را برای اقتصاد ایران نشود!
توسعهگرایی محض دولت یازدهم و تبعیت بی چون و چرا از «منطق جهانیسازی» هزاران میلیارد را به چاه ویل خودروسازها میریزد اما برای هزاران بنگاه اقتصادی کوچک در کشور تره هم حتی خرد نمیکند.
حالا امریکا مزد همکاری بی سابقه دولت یازدهم را با بستن راه دسترسی به دلار بسته است و میخواهد به شرط دسترسی به اطلاعات حساس مالی ایران و البته بستن دست ایران در زمینه عملیات مالی در حوزه های امنیتی اجازه عملیات بانکی را بدهد.
و این یعنی توسعه طرح شکست خوردهی «اعتماد کن، اما به خارج»...
پی نوشت:
1_ http://nasimonline.ir/Content/Detail/2037195
2_http://www.mimt.gov.ir//parameters/mimt/modules/cdk/upload/content/statistics_report/908/146589436394981kpnse4mv63nk7av23mctpq43.pdf
3_ http://www.tasnimnews.com/fa/news/1395/03/25/1104763
4_ http://boursepress.ir/news/16441
5_ http://nasimonline.ir/Content/Detail/2033288
6_ http://nasimonline.ir/Content/Detail/2040491
7_ http://nasimonline.ir/Content/Detail/2035896
8_ http://nasimonline.ir/Content/Detail/2035449