گزارش ویژه «نسیم آنلاین» از پشت پرده بزرگترین قرارداد سرمایه‌گذاری خارجی در پسابرجام:
باجِ وزارت نیرو به خارجی‌ها برای ساختن چند نیروگاه در ایران!/ با این شرکتِ "ترک" قرارداد نبندید، فاقد صلاحیت است
در حالی چیت چیان تمام ایرادات مطرح شده درباره قرارداد ۳ میلیارد دلاری وزارت نیرو با شرکت ترکیه‌ای یونیت اینترنشنال را بی‌اساس خوانده و مدعی سوابق گسترده و اعتبار فراوان این شرکت در زمینه احداث نیروگاه شده که این شرکت سوابق اندکی در این زمینه دارد و اصولا نیروگاه ساز محسوب نمی‌شود!
گروه اقتصادی « نسیم آنلاین »: همزمان با اوج گرفتن انتقادات بسیاری از کارشناسان و فعالیت صنعت برق به اقدام وزارت نیرو در امضای قرارداد احداث 5 هزار مگاوات نیروگاه برق با شرکت ترکیه‌ای "یونیت اینترنشنال"، مسئولین این وزارتخانه در حال دادن آدرس‌های غلط به رسانه‌ها برای مدیریت این فضا هستند.
به گزارش «نسیم آنلاین»، در همین راستا نیز حمید چیت چیان، وزیر نیرو در مصاحبه با روزنامه دولتی ایران که دو روز پیش منتشر شد، به برخی از ابهامات مطرح شده درباره توانمندی های شرکت ترکیه ای یونیت اینترنشنال و این قرارداد پاسخ داد و تمام ایراداتی که برخی از رسانه‌ها به این قرارداد و اعتبار شرکت ترکیه‌ای وارد می‌کنند را «انتقاداتی بی‌اساس!» خواند. این قرارداد 3 میلیارد دلاری جذب سرمایه گذاری خارجی که روزنامه ایران هم لقب «بزرگترین سرمایه گذاری در پسابرجام» را به آن داده است، در شرایطی امضا شد که وزارت نیرو همچنان در بازپرداخت مطالبات 12 هزار میلیارد تومانی تولیدکنندگان داخلی برق از این وزارتخانه ناتوان است و همین وضعیت بد مالی وزارت نیرو باعث شده است که در سال‌های اخیر، سرمایه گذاران داخلی تمایلی به سرمایه گذاری جدید در صنعت برق نداشته باشند.
با توجه به مصاحبه‌های مسئولان وزارت نیرو، مدیران این شرکت ترکیه‌ای و فعالین صنعت برق در دو ماه اخیر و همچنین مصوبات شورای اقتصاد در زمینه این قرارداد 20 ساله (مصوبات 11 آبان 94 و 18 خرداد امسال)، ماجرای این قرارداد بدین صورت است که وزارت نیرو با اعطای برخی امتیازات ویژه و انحصاری به شرکت ترکیه‌ای "یونیت اینترنشنال" توانسته است اطمینان خاطر این شرکت ترک را برای امضای این قرارداد 3 میلیارد دلاری جلب کند. البته در گزارش روزنامه ایران از این مصاحبه که متن کامل آن در در ویژه نامه هفته دولت این روزنامه منتشر خواهد شد، صرفا توضیحات وزیر نیرو درباره توانمندی‌های این شرکت ترکیه‌ای مذکور آمده است و باید منتظر سایر بخش های این مصاحبه بخصوص در زمینه امتیازات ویژه و انحصاری داده شده به این شرکت هم ماند. در ادامه به نقد و بررسی همین بخش از صحبت‌های چیت چیان می‌پردازیم. به گزارش «نسیم آنلاین»، وزیر نیرو در خصوص اینکه شرکت طرف قرارداد تا چه اندازه در امر نیروگاه‌سازی توانمند است، تصریح کرد: «تمام ایراداتی که برخی از رسانه‌ها به این قرارداد و اعتبار شرکت ترکیه‌ای وارد می‌کنند انتقاداتی بی‌اساس است. چرا که این شرکت در سال‌های جنگ تحمیلی ایران و عراق برای ایران 5 نیروگاه بزرگ با بهترین کیفیت آن زمان ساخته است. چطور می‌شود که شرکتی 28 سال پیش بتواند برای ما نیروگاهی بسازد که هنوز کارآمد است اما اکنون توان انجام این طرح را نداشته باشد؟ این شرکت در کشورهای مختلف دنیا در ترکیه، ایتالیا و چند کشور دیگر اروپایی مالک نیروگاه و دارای اعتبار است. علاوه بر این سرمایه‌گذار خارجی در زمینه نیروگاه‌های آبی، حرارتی و بادی نیروگاه ساخته و ثابت کرده که شرکت بزرگ و توانمندی است». این ادعا در حالی مطرح شده است که با توجه به بررسی های کارشناسان و فعالین صنعت برق و همچنین بررسی اطلاعات موجود در سایت اینترنتی شرکت ترکیه ای یونیت اینترنشنال، نکات زیر درباره سوابق این شرکت مطرح است: الف- همانطور که در بخش احداث نیروگاه (Power Plant Construction) سایت اینترنتی این شرکت ترکیه ای آمده است، این شرکت ترک جمعا سابقه حضور در اجرای 5 پروژه نیروگاه گازی آنهم صرفا در ایران دارد و اجرای این پروژه‌ها به صورت EPC به صورت بوده است.
نکته مهم دیگر این است که تمامی این پروژه ها بجز یک مورد در نیمه اول دهه 70 به این شرکت ترکیه ای واگذار شده‌اند (این قضیه با نگاهی به زمان بهره برداری از این نیروگاه ها در گزارشات رسمی وزارت نیرو مانند «آمارنامه تفصیلی صنعت برق» قابل مشاهده است). یعنی در شرایطی که توان شرکت های داخلی در صنعت نیروگاهی کشور قابل مقایسه با شرایط امروز نبوده است و حتی شرکت های بزرگی مانند «مپنا» هنوز به صورت جدی وارد صنعت برق نشده بودند.
البته دو ماه قبل شرکت مادرتخصصی تولید نیروی برق حرارتی (زیر مجموعه وزارت نیرو) در واکنش به گزارش انتقادی یکی از رسانه ها درباره سوابق شرکت یونیت اینترنشنال، مدعی شده بود که این شرکت سابقه ساخت نیروگاه در کشورهای ترکیه، بلغارستان، کرواسی هم دارد (ادعای مشابه سخنان اخیر وزیر نیرو).
با این وجود، در سایت این شرکت ترکیه‌ای اطلاعات مربوط به پروژه‌های مذکور در بخش مربوط به تولید برق (Electricity Generation) ذکر شده است و نه در بخش احداث نیروگاه.
به عبارت دیگر، همانطور که در سایت شرکت یونیت اینترنشنال توضیح داده شده است این شرکت در پروژه های مذکور (کلا 6 پروژه نیروگاه که 3 پروژه آن نیروگاه هایی با ظرفیت پایین (زیر 10 مگاوات) هستند)، صرفا در زمینه جذب سرمایه گذاری یا مشاوره برای خرید تجهیزات نقش داشته است و سازنده این نیروگاه‌های گازی، بادی، برق آبی و بیوماس نبوده است.
فارغ از این نکته، کل سابقه این شرکت مطابق با اطلاعات موجود در این سایت، احداث حدود 6 هزار مگاوات نیروگاه حرارتی در جهان است که حدود سه چهارم آن هم مربوط به پروژه های این شرکت در ایران است. حال مشخص نیست با توجه به این سوابق اندک شرکت ترکیه ای یونیت اینترنشنال، وزیر نیرو چگونه مدعی توانمندی و اعتبار بالای این شرکت در زمینه احداث نیروگاه در جهان هستند و از قرارداد این وزارتخانه با آنها برای احداث 5 هزار مگاوات نیروگاه دفاع می کند؟ بی دقتی چیت چیان درباره زمان احداث نیروگاه های این شرکت ترکیه ای در ایران و همچنین استناد ایشان به مالکیت نیروگاه به عنوان یکی از معیارهای توانمندی برای احداث نیروگاه از دیگر نکات قابل تامل و عجیب این مصاحبه است.
ب- دومین نکته که اهمیت بالایی دارد، این موضوع است که نقش شرکت یونیت اینترنشنال در کلیه پروژه های انجام گرفته در ایران (همان 5 پروژه احداث نیروگاه گازی)، صرفا تامین تجهیزات خارجی مورد نیاز نیروگاه بوده است و این شرکت کلیه فعالیت های مهندسی و احداث را به پیمانکاران دست دوم سپرده است.
به گزارش «نسیم آنلاین»، به عبارت دیگر، این شرکت ترکیه ای عملا نیروگاه ساز هم نیست. این موضوعی است که مورد تاکید فعالان صنعت برق قرار دارد. به عنوان مثال، هفته گذشته احمد مطهری، معاون توسعه سرمایه گذاری بخش پروژه های سرمایه گذاری «مپنا» و عضو هیئت مدیره سندیکای تولیدکنندگان برق کشور در مصاحبه با یکی از رسانه ها درباره قرارداد 3 میلیارد دلاری وزارت نیرو با این شرکت ترکیه ای صراحتا گفت: «شرکت یونیت اینترنشنال به هیچ وجه نیروگاه ساز نیست و تنها نقش واسطه گری و یا تامین سرمایه را در این پروژه ها به عهده داشته است». به صورت خلاصه، نتیجه قرارداد وزارت نیرو با شرکت ترکیه ای یونیت اینترنشنال برای احداث 5 هزار مگاوات نیروگاه که همانطور که گفته شد شرکتی نیروگاه ساز نیست و صرفا نقش تامین مالی و دلالی تجهیزات نیروگاه را بر عهده دارد، واگذاری عملی این پروژه ها از سوی این شرکت ترکیه ای به شرکت های خارجی مشابه شرکت های بزرگ و موفق ایرانی مانند «مپنا» و افزایش هزینه های انجام پروژه و تضعیف تولید داخلی است. واقعا وزارت نیرو با چه توجیهی می تواند از امضای چنین قراردادهایی می تواند دفاع کند؟
