آنچه بر انتخابات شورای فرهنگی اجتماعی زنان گذشت

به گزارش « نسیم آنلاین »، شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده، نهادی است که به منظور سیاستگذاری و برنامه‌ریزی کلان، در مسایل فرهنگی و اجتماعی زنان و ایجاد هماهنگی‌های لازم در این امور، بر اساس مصوبه یکصد و پانزدهمین جلسه مورخ 19/3/1366 شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکیل شده و از تیر ماه سال 1367 کار خود را آغاز کرده است (1).

بنابر آیین‌نامه داخلی شورای فرهنگی اجتماعی زنان، تشکیلات شورا، تشکیلاتی مستقل است؛ بدین معنا که علاوه بر داشتن ردیف‌بودجه مستقل، در کلیه بندهای 12گانه نیز حق سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی دارد. در همین راستا و بر اساس مفاد آیین‌نامه داخلی شورا که در تاریخ 16/9/1389 به تصویب رسید، ترکیب اعضا عبارت است از: 2 نفر از اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی و یا نمایندگان شورای عالی؛ 2 نفر صاحب‌نظر به انتخاب و معرفی شورای عالی انقلاب فرهنگی؛ 2 نفر نماینده رییس‌جمهور؛ 2 نفر از زنان نماینده مجلس با معرفی رییس مجلس شورای اسلامی؛ 2 نفر نماینده صاحب‌نظر با معرفی رییس قوه قضائیه؛ 2 نفر از زنان حوزه علمیه قم به پیشنهاد جامعه مرکز مدیریت حوزه علمیه قم؛ یک نفر صاحب‌نظر در مسایل فرهنگی و اجتماعی زنان با معرفی وزیر یا رییس هر یک از دستگاه‌ها و وزارتخانه‌های فرهنگ و ارشاد اسلامی، علوم تحقیقات و فناوری، آموزش و پرورش، کار و امور اجتماعی، امور خارجه، کشور، بهداشت درمان و آموزش پزشکی، اطلاعات، صداوسیما، تربیت‌بدنی، فرهنگ و ارتباطات اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، نیروی مقاومت بسیج، تبلیغات اسلامی، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها. و رییس شورا از میان اعضای شورا ، انتخاب و پس از تأیید دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی جهت تصویب نهایی به شورای عالی معرفی و برای مدت 3 سال منصوب و حکم او از طرف رییس شورای عالی صادر می‌شود (2).

باتوجه به آیین‌نامه داخلی شورا، تعداد اعضای شورا، 27نفر خواهد بود که از ابتدای آغاز به کار دولت جدید، مراحل درخواست ابلاغ حکم اعضای جدیدی که وابسته به دولت هستند، از سوی شورا به کرات پیگیری شد (3) و در نهایت نیز در تاریخ 2/6/95 محمرضا مخبردزفولی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، در حاشیه جلسه شورای معین اظهار داشت که دیگر منتظر احکام نباشید و برای دعوت از نمایندگان دستگاه‌ها اقدام کنید.

در همین راستا مراحل مختلف درخواست استعلام مستندات و سوابق نمایندگان معرفی‌شده و... انجام می‌گیرد؛ مرحله‌ای که به خاطر عدم ‌همکاری وزارت‌خانه‌ها و نهادهای مربوطه تا زمان انتخابات و پس از آن، به طول انجامید.

انتخابات شورا در تاریخ 27 شهریور ماه سال 1395 برگزار شد و با پی‌گیری‌های انجام‌گرفته، 21 نفر که نتیجه استعلام آن‌ها مشخص شده بود، به جلسه برگزاری انتخابات شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده دعوت شدند (4)، از این میان تنها 14 نفر در جلسه حضور می‌یابند (5).

در ابتدای این جلسه، بعد از معرفی کاندیداها (6)، برخی از اعضا نسبت به تغییرات در مورد جایگاه شورا و ریاست آن و شأن اعضا در آیین‌نامه جدید، شدیداً اعتراض داشتند و بازنگری و اصلاح جدی آن را خواستار شدند. به طور مشخص نماینده و معاون رییس‌جمهور، شهیندخت مولاوردی سه پیشنهاد ارائه داد: الف- خروج انتخابات از دستور جلسه، که رأی نیاورد. ب- توقف دستور جلسه، که باز هم رأی نیاورد. ج- معرفی کاندیدای غایب، اشرف بروجردی که به خاطر مسکوت‌بودن آیین‌نامه در این زمینه، با پذیرش اعضا مواجه و در رأی‌گیری شرکت داده شد.

با وجود مخالفت‌هایی که همچنان ادامه داشت، انتخابات برگزار شد و در پایان زهرا آیت‌اللهی 13رأی و زهرا راستی 12 رأی و اشرف بروجردی 2 رأی کسب کردند.

نکته مهم در این جلسه آن بود که انتصاب اشرف بروجردی در شورا، تنها یک هفته قبل از انتخابات و در تاریخ 20 شهریور توسط رییس‌جمهور انجام گرفته بود (7) و مسلماً مراحل استعلام او در این فرصت اندک به نتیجه نرسیده بود؛ با این وجود فارغ از موضع تهدیدی مولاوردی مبنی بر این‌که در صورت رأی‌گیری، حکم رییس شورا زده نخواهد شد، برای پایان دادن به مشاجرات، با حضور بروجردی در میان کاندیداها موافقت می‌شود (8).

تمام این اتفاقات در شرایطی بود که در شورا، همه اعضا، اعم از نماینده رییس‌جمهور، معاونان، مشاوران و... از جایگاه حقوقی یکسانی برخوردارند و کسی بر دیگری برتری رتبه‌ای و جایگاهی ندارد و رأی هر فرد تنها و تنها یک رأی است و در این شرایط تهدید معنایی ندارد.

یک روز بعد از انتخابات، و حتی پیش از اعلام نتیجه انتخابات توسط شورای فرهنگی اجتماعی زنان، صدای اعتراض مخالفان با همراهی رسانه‌ها بلند شد.

اشرف بروجردی اولین فردی بود که با بیان این‌که انتخابات به دلیل عدم حضور نماینده رییس‌جمهور و تعداد زیادی از اعضا و نمایندگان قوره مجریه و مقننه و مشاورین وزرا مخدوش است، گفت: من این موضوع را از سوی رییس جمهور پیگیری خواهم کرد و از آن‌جا که صلاحیت فرد انتخاب‌شده از سوی رییس‌جمهور محرز نشده، بنابراین هیچ رسانه‌ای نمی‌تواند نتیجه آرا را اعلام کند (9).

این مخالفت‌ها در حالی صورت گرفت که علی‌رغم عدم وصول نتیجه استعلام بروجردی، به اصرار معاونت زنان رییس‌جمهور، نام او در میان کاندیداها قرار گرفته و مورد رأی‌گیری نیز قرار گرفته بود. ضمن آن‌که مسلماً نبود برخی از اعضا در جلسه، روند مصوبات آن جلسه را مخدوش نخواهد کرد و رأی‌گیری و مصوبات امری است که با حضور و رأی اکثریت و نه تمام افراد عضو، انجام می‌گیرد و این مسأله قانونی و طبیعی است؛ و البته نباید از حضور فعال نماینده دیگر رییس‌جمهور، شهیندخت مولاوردی در این جلسه چشم‌پوشی کرد.

سکینه الماسی، نماینده مجلس دهم و مخالف دیگر انتخابات نیز گفت: متأسفانه از برگزاری جلسه انتخابات شورای فرهنگی اجتماعی زنان بی‌اطلاع بودم و هیچ‌گونه اطلاع‌رسانی و دعوت به منظور شرکت در این جلسه از سوی مسئولان صورت نگرفت. برهمین اساس تا به حال به هیچ‌کدام از جلسات دعوت نشده‌ و تا به حال معارفه‌ای هم صورت نگرفته است. او در ادامه با بیان این‌که ما نمایندگان مردم هستیم و حق رای ما که در واقع رأی مردم است باید در این شورا جدی گرفته شود؛ اظهار داشت: متأسفانه این رفتار نشان می‌دهد که عده‌ای خاص برای همه تصمیم‌گیری کرده‌اند.

بی‌اطلاعی الماسی در شرایطی بود که اعضای شورا از ارسال دعوت‌نامه و پاسخ‌گویی مسئول دفتر او و مستندات موجود (10) خبر دادند. در مورد نبود همه اعضا نیز گفته شد که نیازی به این مسأله وجود ندارد، ضمن آن‌که افراد دعوت‌نشده که تنها 5 نفر بودند، به خاطر آماده نبودن جواب استعلامشان حضور نداشتند.

ناهید خداکرمی، دبیر کارگروه سلامت معاونت امور زنان و خانواده نیز با اعتراض به عدم دعوت خود از طرف شورا، شورا را متهم به سیاسی‌کاری و اعمال دیدگاه‌های سیاسی کرد. این در حالی بود که نامه معرفی او به شورا تاریخ 7/5/95 زده شده بود که براساس توضیحات رییس شورای فرهنگی اجتماعی زنان، فرآیند حضور خداکرمی در شورا در حال سپری‌کردن مراحل اداری بود.

بر اساس آیین‌نامه، شورا موظف بود 2 نفر از افرادی که در جلسه شورای زنان و خانواده انتخاب شده‌اند را به شورای‌عالی انقلاب فرهنگی معرفی کند تا شورای‌عالی انقلاب فرهنگی به یک نفر از ایشان به عنوان رییس شورا رأی داده و رییس‌جمهور هم به عنوان رییس شورا حکم او را ابلاغ کند. این نکته بدان معناست که هنوز هم فرد انتخابی کاملاً مشخص نبوده و تعیین رییس از میان دو فرد مشخص‌شده با شورای ‌عالی انقلاب فرهنگی است.

در اولین جلسه‌ای که بعد از انتخابات شورای زنان در شورای عالی انقلاب فرهنگی انجام شد، شهیندخت مولاوردی به بیان گزارش جلسه پرداخت و غیبت برخی از اعضا را یادآور شد و در ادامه با تأکید بر پیگیری حضور اعضا جدید شورا، از سکوت آیین‌نامه در مورد امضای رییس‌جمهور سخن گفت و عنوان کرد که نمایندگان وزرا و رییس‌جمهور نیازی به طی مراحل استعلام ندارند.

در ادامه جلسه نیز خزعلی زمان انتخابات را تیرماه اعلام کرد و گفت که ما از سال 93 پیگیر حکم رییس شورای عالی بودیم و در این دوره تنها به نماینده وزارت کشور حکم ریاست شورای‌ عالی داده شده و این امر باعث دلخوری برخی از مدعوین شده است و این امر را اهانت به شأن اعضا و جایگاه شورای زنان دانسته‌اند. او در ادامه، استعلام افراد را مطابق قانون انتصاب مشاغل حساس مجلس و قانون مجازات اسلامی دانست و به حضور 14 نفر از 21 نفر افرادی که دعوت‌نامه برایشان ارسال شد اشاره و دلیل غیبت افراد غایب را نیز عنوان کرد.

در این جلسه رییس‌جمهور، بر ضرورت تکرار انتخابات به دلیل عدم دعوت از همه افراد تأکید داشت که بعد از استدلالات خزعلی مبنی بر آن‌که عدم دعوت به دلیل ضرورت استعلام بود، رییس‌جمهور حمایت خود را برای پیگیری نتایج استعلام اعلام کرد.

البته بیان رییس‌جمهور در این جلسه بیانی چندوجهی بود که باتوجه به تأکید اولیه او مبنی بر برگذاری مجدد انتخابات، این نتیجه را خواهد داد که در صورت منفی بودن نتایج استعلام افراد غایب در جلسه، نیازی به انتخابات مجدد نیست، اما در صورت مثبت بودن نتایج، لازم است انتخابات مجدداً برگزار شود.

به دنبال بی‌نتیجه ماندن مباحث، دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی با دعوت از همه نمایندگان عضو و غیرعضو و حضور هیأت نظارتی متشکل از دکتر کی‌نژاد، دکتر اسحاقی و دکتر غفوری‌فرد، جلسه‌ای تشکیل دادند که در نهایت، علی‌رغم اصرار برخی از اعضا مبنی بر انتخابات هیأت رییسه، مقرر کردند تا هیأت نظارت، صحت انتخابات را بررسی و نتایج را اعلام کند. البته جایگاه قانونی و ضرورت‌های وجود و حضور هیأت نظارت به عنوان نهادی خارج از شورای فرهنگی اجتماعی زنان، همچنان در هاله‌ای از ابهام است و لازم است در فرصت‌های مناسب بعدی به آن اشاره شود.

با اعلام این موضوع، خزعلی در نامه‌ای به رییس‌جمهور، با تأکید بر ادله مثبته این شورا در انجام انتخابات آزاد و قانونی برای تعیین رییس شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده و اشاره به جلسه مورخه 24/7/95 که با حضور کلیه اعضای معرفی‌شده، استعلام‌شده و نشده و نیز با حکم و بدون حکم تشکیل شد، نظر اعضا را چنین اعلام کرد: «اعضای شورا حاضر در انتخابات جلسه 27/6/95 برای ابراز نهایت حسن نیت و پرهیز از هرگونه مواجهه، تشکیل هیأت نظارت بر بررسی صحت قانونی انتخابات را پذیرفتند با این تصریح که لغو انتخابات مورخ 27/6/95 توهین به آرای حاضرین و نیز بدعتی نامیمون برای هر حرکت قانونی است» (11).

در پیوست نامه نیز گزارش اجمالی از دعوت‌ها، روند انتخابات، دلایل صحت و قانونی‌بودن انتخابات، نظرات معترضان به انتخابات و پاسخ آن‌ها بر اساس قانون و نامه اعتراضی تعدادی از اعضای شرکت‌کننده در انتخابات آمده بود.

در این نامه که به امضای یازده نفر از اعضا رسیده است، نسبت به زمزمه‌هایی مبنی بر تغییر مصوبه جلسه ۲۷/۶/۹۵ و ابطال انتخابات این شورا که همه مراحل دقیق قانونی را طی کرده بود، اعتراض شده و با اشاره به کوتاهی نهادهای مسئول آمده بود: «علاوه بر این‌که نسبت به دستگاه‌هایی که مراحل قانونی انتصاب به مشاغل حساس و مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام را رعایت نکرده‌اند معترضیم، منصفانه و عادلانه نمی‌بینیم که کوتاهی برخی مسئولان و نهادها به حضور قانونی ما و تداوم کار متقن شورای زنان و خانواده لطمه‌ای وارد سازد». این افراد با قانونی دانستن تمام مراحل رأی‌گیری بر اکثریت مطلق اعضا در جلسه موردنظر، به رأی گذاشته شدن پیشنهاد مولاوردی مبنی بر خروج موضوع انتخابات ریاست شورا، موافقت با کاندیدشدن شخص غایب پیشنهادی اشاره کرده و خواستار رعایت شأن و جایگاه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی و شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده و نیز شأن اعضای این شورا و در نهایت رعایت حق اعضای امضاکنندگان نامه شدند.

در پایان هفتصد و هشتاد و چهارمین جلسه شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده، غفوری‌فرد بعد از اعلام گزارش هیأت در 5 بند، با تأکید بر صحت و دقت در برگزاری انتخابات و قانونی دانستن مراحل رأی‌گیری، اعتراضات را ناشی از عدم احاطه به قوانین و آیین‌نامه‌ها دانسته و بر ضرورت استعلام افراد تصریح کرده و عنوان کرد که دلیلی بر غیرقانونی بودن انتخابات نیافته است اما با کمال تعجب در بند بعدی و برخلاف آن‌چه که خود غیرقانونی دانسته بود، اعلام داشت که «مناسب است شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده در راستای تأکیدات و رهنمودهای ریاست محترم جمهوری با دعوت از همه اعضای مورد تأیید و بر اساس متن استعلام، انتخابات مجدد را به رأی بگذارد تا طبق آیین‌نامه انتخابات انجام شود».

بر این اساس، اعضای شورا با این استدلال که اگر هیأت مذکور رأی سابق را دوباره تأیید کند، این تأکیدی بر رأی سابق ایشان است و این‌که اگر ابهامی در رأی‌گیری گذشته وجود داشته باشد، با رأی‌گیری مجدد از بین خواهد رفت، به رأی‌گیری پرداختند که باز هم 14 نفر با رأی خود بر انتخابات قبلی خود منبی بر ریاست زهرا آیت‌اللهی تأکید کردند.

اما این پایان ماجرا نبود و در جلسه بعدی شورای فرهنگی اجتماعی زنان، اسحاقی به عنوان نماینده مخبر، دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی جهت ارائه گزارش هیأت سه نفره بررسی انتخابات شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده در جلسه حضور یافت و ضمن قرائت گزارش هیأت، اظهار داشت که تا روز سه‌شنبه کاندیداهای ریاست شورا به مخبر معرفی تا پس از استعلام از مراجع ذی‌ربط در جلسه آینده، دوباره انتخابات برگزار شود (12).

بالاخره پس از کش و قوس‌های فراوان قانونی و فراقانونی اعضا و افراد دیگر ناظر بر شورای فرهنگی اجتماعی زنان، انتخابات این شورا مجدداً برگذار شد. در انتخابات گذشته بیشترین حرف و حدیث بر سر حضور و کاندیدایی اشرف بروجردی به عنوان نماینده رییس‌جمهور بود؛ دومین فردی در شورا که طی این سه سال از حکم او از سوی رییس شورای‌عالی انقلاب فرهنگی صادر شده است. مشاجرات در حدی بود که با وجود پذیرش حضور فرد غایبی که استعلام او در مرحله بررسی است، باز هم حرف‌ها و نقدها و موضع‌گیری‌های تند، حتی از طرف بروجردی ادامه داشت. جالب آن‌که با وجود تمام این بحث‌ها و اصرارها مبنی بر حضور بروجردی در شورا و انتخابات، در انتخابات جدید برگزارشده در شورا، بروجردی حتی جزو کاندیداهای ریاست نبود. به نظر می‌رسد که خود اعضای سابق و جدید به این نتیجه رسیده بودند که حضور افرادی مانند پروین داداندیش و زهرا پیشگاهی‌فرد که نگاه معتدل‌تری دارند، به رأی‌آوری بیشتر این جریان کمک خواهد کرد.

در نهایت این جلسه دیروز برگزار شد و طی نتایج به‌دست آمده از آراء اعضا، زهرا آیت‌اللهی، رییس گروه مطالعات زنان و خانواده پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی 16 رأی، زهرا راستی، نماینده حوزه‌های علمیه قم در شورای فرهنگی زنان 16 رأی، پروین داداندیش، معاون امور زنان ستاد انتخاباتی حسن روحانی و مشاور امور بانوان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی 8 رأی و زهرا پیشگاهی‌فرد، استاد دانشگاه و نماینده دوره پنجم مجلس شورای اسلامی نیز 8 رأی کسب کردند و به این ترتیب، زهرا آیت‌اللهی و زهرا راستی به عنوان منتخبان این انتخابات به دبیرخانه شورا معرفی می‌شوند تا دبیرخانه، از میان این دو نفر، یکی را به عنوان رییس شورای فرهنگی اجتماعی زنان انتخاب کند.

پی‌نوشت 1. سایت شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده. 2. سایت شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده. 3. حدود 9 نامه در فواصل زمانی مختلف ارسال شد. 4. اعضای دعوت‌شده عبارت بودند از: کبری خزعلی- زهرا آیت‌اللهی- مینو اصلانی- لیلا سادات اسدی- سکینه الماسی- مهناز احمدی- فریده اولادقباد- صدیقه حجازی- زهرا راستی- مهین‌دخت داوودی- عصمت سپهری- رباب شهریان- زهره صفاتی- شکیبا محبی‌تبار- طوبی کرمانی- فهیمه فرهمندپور- نفیسه فقیهی‌مقدس- شهیندخت مولاوردی- فروزنده ودیعتی- منیره نوبخت- محمود حکمت‌نیا. 5. اعضای حاضر در جلسه عبارت بودند از: کبری خزعلی- زهرا آیت‌اللهی- مینو اصلانی- صدیقه حجازی- زهرا راستی- مهین‌دخت داوودی- عصمت سپهری- شکیبا محبی‌تبار- طوبی کرمانی- نفیسه فقیهی مقدس- شهیندخت مولاوردی- فروزنده ودیعتی- منیره نوبخت- محمود حکمت‌نیا. 6. زهرا آیت‌اللهی و زهرا راستی. 7. سایت ایسنا. 8. سیر اتفاقات روز انتخابات را می‌توانید در سایت بسیج زنان کشور مطالعه کنید. 9. سایت ایسنا. 10. دو دعوت‌نامه در تاریخ‌های 13/6 و 27/6 ارسال شده است. 11. سایت ایسنا. 12. 23آبان ماه 1395: سایت شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده.

منبع: مهرخانه