وزارت نفت عملکرد دولت قبل در پالایشگاه ستاره خلیج فارس را زیر سوال برد!
اگر تنها اندکی وقت بگذاریم و روند ساخت پروژه ستاره خلیج فارس را از سال ۱۳۸۵ تاکنون بررسی کنیم میتوان به دلایل کند بودن این پروژه دست یافت.
وزارت نفت،با ارسال توضیحاتی نسبت به انتشارگزارش نسیم آنلاین با عنوان " فشار واردکنندگان بنزین به دولت برای جلوگیری از افتتاح پالایشگاه ستاره خلیج فارس" واکنش نشان داد.
درپاسخ ارسالی وزارت نفت آمده: بعضی واقعیتها چنان عظیمند که اگر برخی نیز بخواهند، نمی توانند آن را نبینند. گاه این واقعیتها اگر مطابق امیال نباشد ممکن است بیننده را دچار اعوجاج فکری کرده و از پس همین فهم ناقص، حقایقی را وارونه جلوه دهد.
از مدتها پیش، موجی از این وارونه نمایی در مورد پروژه پالایشگاه ستاره خلیج فارس در برخی رسانهها دامن زده میشود که عاری از حقیقت و واقعیتهای این طرح بزرگ ملی است. نظر به انتشار مطلبی با عنوان " فشار واردکنندگان بنزین به دولت برای جلوگیری از افتتاح پالایشگاه ستاره خلیج فارس"، توضیحاتی جهت تنویر افکار عمومی ارائه میشود:
مطابق استاندارد مدیریت پروژه، برای ارائه گزارش پیشرفت (Status Report) پروژه، عوامل زیادی دخیل هستند و متخصصان واقعی علم «مدیریت پروژه» با لحاظ کردن شاخصهای علمی و محاسبات ریاضی و مهندسی میتوانند برآوردی دقیق ارائه دهند و همواره می توان شاهد فاصله آماری کارشناسان با آمارهای عامه پسند بود.
در این توضیح ارسالی تاکید شده: تفاوت میان پیشرفت فیزیکی در مراحل خرید زمین، خاکبرداری، تسطیح، بتن ریزی و ساخت سازههای مربوط به ساختمان پروژه را از مراحل مربوط به خرید کالاها، نصب تجهیزات، ابزار دقیق، راهاندازی اتاق کنترل، مراحل پیشراه اندازی و راهاندازی از سادهترین مسائل مربوط به مدیریت پروژه است که هر فرد غیرمتخصص در این زمینه و حتی کارگران عادی فعال در آن پروژه هم به راحتی میتوانند این موضوع را از هم تمیز دهند.
بگذارید مثال سادهتری بزنیم، در یک پروژه راهسازی به مدت سه ماه، دو ماه صرف عملیات خاکی با قیمت پایین و یک ماه صرف آسفالت با قیمت بالا میشود؛ ازآنجا که زحمت عملیات خاکی و زمانی که صرف آن خواهد شد زیادتر از عملیات اجرایی آسفالت است، در پایان ماه دوم که این فعالیت به پایان رسیده است حدود 66 درصد از پیشرفت فیزیکی را نشان می دهد اما پیشرفت مالی ممکن است کمتر از 40 درصد باشد زیرا قیمت عملیات خاکی در مقایسه با آسفالت کمتر است و ذکر این مثال خود گویای پیچیدگی و تفاوتها در محاسبات مربوط به گزارشدهی در باره روند پیشرفت فیزیکی پروژهها در زمان و مراحل مختلف است.
واقعیتهای پروژه ستاره خلیج فارس در نوع خود بسیار جالب است. زیرا آنچه که در گزارش میزان پیشرفت این پروژه در دولت نهم و دهم به میزانی بیش از رقم فعلی ذکر می کنند در واقع مربوط به بخش غیرفرآیندی بوده و حداکثر شامل تسطیح و آمادهسازی زمین، مطالعات مهندسی و سفارش خرید بوده و در عمل هیچ کاری در حوزه ساخت و اجرای واحدهای فرایندی صورت نگرفته بود و یا اگر اقدامی شده کالای آن وارد پروژه نشده و در عمل چیزی ساخته نشده بود. اما ظرف 3 سال اخیر و به ویژه پس از گشایشهای برجام، تحرکی اساسی در این زمینه شاهد هستیم به گونهای که ظرف ماههای اخیر نخستین واحد فرآیندی این پالایشگاه به تولید رسید و هفته گذشته نیز نخستین محصول تولیدی آن صادر شد.
در ابتدای گزارشی که در پایگاه نسیم آنلاین منتشر شده، «واردات بنزین» از دلایل استقبال دولت برای به تاخیر انداختن بهره برداری از این پالایشگاه برشمرده شده است، در سالهای اخیر چه در گفتار و چه در عمل شاهد عزم جدی دولت یازدهم برای شتاب بخشیدن به روند تکمیل پروژه پالایشگاه ستاره خلیجفارس بودهایم، نگاههای سطحی و تحلیلهایی چنین فاقد منطق و مدرک که تنها با اهداف خاص ارائه میشود به دور از شان اعتبار حرفهای یک رسانه و فعالان آن است. از سوی دیگر مگر پیمانکار و سهامداران اصلی پروژه ستاره خلیج فارس کسانی به جز شرکتها و صندوقهای سرمایهگذاری داخلی هستند، اگر این استدلال را جدی فرض کنیم، آیا میتوان نتیجه گرفت که خدای ناکرده قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا (ص) سهامداران این پروژه نسبت به تکمیل پالایشگاه ستاره خلیجفارس که در همه ادوار جزو اولویتهای کشور بوده عمدا تعلل میکنند؟!
بارها چه در دولت تدبیر و امید و چه در دولتهای نهم و دهم، بی نیازی از واردات بنزین مورد نیاز کشور و پیوستن به باشگاه صادرکنندگان فرآورده در جهان و استفاده از میعانات گازی تولید شده در فازهای پارسجنوبی از اهداف کلان و ملی پروژه ساخت پالایشگاه ستاره خلیج فارس بر شمرده شده است، از اینرو ارائه چنین دلایلی جز کوچک شمردن تلاشهای خدمتگزاران نظام برای تحقق اهداف ملی، شعار خودباوری و عملی کردن اهداف اقتصاد مقاومتی را به ذهن متبادر نمیکند.
ابهام آفرینی دیگری که در یک سال اخیر هم به طور فزاینده ای شاهد آن بودهایم، موضوع برجام و لغو تحریمهاست، لازم است برای نگارنده این گزارش، تاریخ دقیق اجرایی شدن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و لغو تحریمها و به گفته خود منتقدان طی شدن فرآیند برداشته شدن برخی محدودیتها را یادآوری کرد، همین 27 دیماه امسال بود که برجام و لغو تحریمها یکساله شد از این رو مشکلات مربوط به تحریمها که مسئولان دولت نهم و دهم هم بازها از آن به عنوان دلایل تاخیر در زمان بهرهبرداری از این پروژه یاد کردهاند تا همین 26 دیماه سال 94 پابرجا بود اما با این حال همانگونه که خود نگارنده به آن اشاره کرده است با اصلاح شرایط مدیریتی ظرف سه سال و نیم گذشته شاهد پیشرفتهای چشمگیری در تکمیل فاز نخست این پروژه و حتی صدور نخستین محموله نفتای آن به بازارهای جهانی بودهایم.
همچنین با رجوع به تاریخ، میتوان به وفور پیشبینیها وعدههای چند باره مدیران و مسئولان وقت دولتهای نهم و دهم را درباره زمان بهرهبرداری و تکمیل پالایشگاه ستاره خلیج فارس مشاهده کرد و به راحتی میتوان از زمانبندی و وعدههای مکرر و ارقام غیرعلمی و به دور از واقعیت درباره درصد پیشرفت فیزیکی این طرح جدولی تهیه کرد و همین یاس و نومیدی که در قلم نگارنده درباره تحقق اهداف به چشم میخورد در آن دوران هم به طور کامل مشهود است.
در حالی که اگر اندکی منصفانه به دور از اغراض، دفتر مربوط به خبرهای روند اجرای پروژه ستاره خلیجفارس در سه سال و نیم گذشته را ورق بزنیم و آن را با وعدههای مسئولان و مدیران وقت در دولتهای نهم و دهم مقایسه کنیم، به درکی عینی از معنای واقعی تحقق اهداف بر اساس برنامهریزی و تدبیر مدیریتی میرسیم.
اگر تنها اندکی وقت بگذاریم و روند ساخت پروژه ستاره خلیج فارس را از سال 1385 تاکنون بررسی کنیم میتوان به دلایل کند بودن این پروژه دست یافت، عواملی مانند محدودیتهای مالی ناشی از تغییر سهامداران و پایبند نبودن آنها به تعهداتشان در تامین به موقع فاینانس، تغییرات مدیریتی و بالاخره موضوع تحریم و برخی بیتدبیریهای گذشته برای اتخاذ راهکارهایی برای آسیب ندیدن پروژه از این حیث، از جمله مهمترین دلایل به شمار میآیند.
امروز در اینکه افتتاح پالایشگاه ستاره خلیج فارس دچار تاخیر شده است، کسی ابهامی ندارد، بلکه همه اجزای دولت و از جمله پیمانکار این پروژه، قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء(ص)، تمام توان خود را برای بهرهبرداری هرچه سریعتر این پروژه متمرکز کرده و وزارت نفت نیز فراتر از سطح تعهدات خود و به صورت ویژه کمکهای لازم را انجام داده است و تا به نتیجه رسیدن نهایی ادامه خواهد داد. این سخن که وارد کنندگان بنزین مانع یا عامل کندی در افتتاح پالایشگاه ستاره خلیج فارس شدهاند، به قدری گزافه است که به نظر میرسد جز بهانه جویی مغرضانه چیز دیگری نباشد، اما خوب است این کارشناسان اگر مدارکی دال بر مدعایشان دارند هرچه سریعتر به مقامهای محترم قضایی ارائه کنند تا به این موضوع رسیدگی شود و در غیر این صورت امیدواریم مدعی العموم از باب رسیدگی به جرم تشویش اذهان عمومی و انتشار افترا و موارد کذب به وظیفه قانونی عمل و برخورد قانونی لازم را اعمال کند.