"آشتی ملی" تلاشی کم‌هزینه برای بازگشت به حاکمیت در دوران پساهاشمی

گروه سیاسی « نسیم آنلاین »- علی اکبر عباسی:: یکی از نکات جالب در رابطه با 22 بهمن ماه امسال این بود که حتی لیبرال‌های وطنی و کسانی که میلی به حضور مردم در خیابان‌ها و راهپیمایی 22 بهمن نداشتند هم بر خلاف گذشته برای حضور مردم در راهپیمایی 22 بهمن فراخوان داده‌اند. رئیس جمهور دولت اصلاحات در راس آنها پیام داده بود و افرادی چون مصطفی تاج‌زاده و آذر منصوری هم در آن حضور یافته بودند.

این اتفاق و حضور در مراسمی که صفر تا صد آن متعلق به مردم و نظام اسلامی و نمادی از ضدیت با آمریکا و استکبار جهانی است در حالی رخ می دهد که نگاهی به مواضع و رسانه‌های این جریان به وضوح مشخص می کند که آن‌ها تا همین چند سال قبل برای 22 بهمن اهمیت آنچنانی قائل نبودند و حتی حضور مردم در راهپیمایی این روز را هم با اکراه پوشش می‌دادند و به آن انتقادات زیادی داشتند، لکن در چند سال اخیر رویه آن‌ها تغییر کرده است. به نظر می‌رسد چند عامل موجب شده که این جریان رویکردش را نسبت به این مسئله تغییر دهد:

1- جریان لیبرال داخلی به مرور زمان به این واقعیت پی برده‌ است که بی‌تفاوتی‌ها و بعضا تحریم‌های آن‌ها در قبال مسائلی مانند راهپیمایی 22 بهمن، تأثیری در میزان حضور مردم ندارد و آن‌ها نتوانسته‌اند این حضور پرشور را کمرنگ کنند. لذا ترجیح داده‌اند خود را هم در حضور مردم شریک و سهیم کنند و حتی در سال‌های اخیر برای مصادره حضور مردم در راهپیمایی 22 بهمن هم گام بردارند و اینگونه القا کنند که حضور گسترده به خاطر فراخوان آن‌ها بوده است! مصادره‌ای که احتمالا در سال‌های آینده با وضوح بیشتری شاهد آن خواهیم بود.

نکته قابل توجه اینکه، این نوع برخورد با مسئله انتخابات‌ها نیز وجود دارد. به عنوان مثال در حالی تا همین چند سال اخیر از سوی این جریان صحبت از تحریم انتخابات بود و حتی در انتخابات مجلس نهم در اسفند ماه سال 90 جریان اصلاحات انتخابات را تحریم کرد و رئیس دولت اصلاحات قبل از انتخابات حتی عدم حضور جریان متبوعش در انتخابات را عاملی دانسته بود که ممکن است موجب شود مشارکت بیش‌تر از 30 درصد نباشد! اما آنگاه که این نوع برخورد با مسئله انتخابات را بی تاثیر دیدند، رویه خود را تغییر دادند، تا جایی که در همان انتخابات مجلس نهم، رئیس دولت اصلاحات در ساعات پایانی انتخابات که حضور مردم را گسترده و دور از انتظار و تحلیل‌های خود و همفکرانش دیده بود، ترجیح داد در مکانی دورافتاده رأی خود را به صندوق بیندازد! و در انتخابات‌های اخیر نه تنها دیگر سخن از تحریم نیست بلکه شاهد بودیم که آن‌ها به قدری بر حضور در انتخابات تأکید داشتند که در مواردی حتی جریان رقیب را به تلاش برای برگزاری انتخابات کم شور متهم می‌کردند!

2-دلیل دیگر این نوع مواجهه با مسئله 22 بهمن به ویژه امسال، به تحولات سیاسی کشور در ماه‌های اخیر مربوط می‌شود که مهم‌ترین آن، درگذشت هاشمی رفسنجانی است. در واقع جریان اصلاحات که حتی انتخابات‌های خرداد 92 و اسفند 94 هم نتوانسته در اوضاع آن‌ها تغییر آنچنانی ایجاد کند، حالا در شرایطی قرار گرفته که پشتوانه اصلی خود و رابطش در حاکمیت را نیز از دست داده و در وضعیتی قرار گرفته که بهترین راه‌حل برای برون رفت از اوضاع منفعلانه و آشفته کنونی را ارتباط و تعامل با حاکمیت می‌داند. مسئله‌ای که در اظهارات چهره‌های مختلف اصلاح‌طلب در هفته‌های اخیر خود را نشان داده است.

تأکید بر راهپیمایی 22 بهمن و -به تعبیر خودشان- آشتی ملی نیز در همین راستا قابل تحلیل است. اما آن‌ها احتمالا به خوبی می‌دانند تا زمانی که تکلیف و مرز خودشان را با فتنه 88 مشخص نکنند، نمی‌توانند از شرایط کنونی خارج شوند. به طوری که حتی عباس عبدی نیز به این واقعیت اذعان دارد و می‌گوید: «اصلاح‌طلبان اگر بخواهند روابط خود با نظام را بازتعریف کنند، نیازمند عبور از اتفاقات سال 88 هستند؛ امّا آن‌ها به هیچ وجه حاضر نیستند یک بازنگری انتقادی را در خصوص حوادث سال 88 انجام دهند و از آن عبور کنند.»

3- مساله دیگر تعریف بخشی از جریان اصلاحات با واسطه حسن روحانی در حاکمیت است. این افراد که همزمان با حضور حسن روحانی در ساختمان پاستور، مجال حیات مجدد سیاسی یافته اند به دنبال آن هستند که به نوعی مجددا به میدان قدرت برگردند و نمیخواهند همچنان زیر سایه روحانی باشند و لذا می‌خواهند با تقویت رابطه خود با حاکمیت و نظام نشان دهند که می توانند این اطمینان را به مردم و نظام بدهند که بدون واسطه قادر به نقش آفرینی سازنده در آینده و سرنوشت کشور هستند.