جای خالی آثاری مانند "فراموش‌شده‌ها" به شدت حس می‌شود

به گزارش « نسیم آنلاین »،سردبیر پیشین مجله عصر اندیشه در آئین رونمایی از مستند 'فراموش شده ها' در دانشکده دانشگاه تهران گفت: نباید فقط دیگران را محاکمه کنیم و همه تقصیرها را به گردن حاکمیت و دولت بیاندازیم. ما خودمان نیز مسئولیتهاى اجتماعى مان را واگذاشته ایم و در بسیارى از امور، چشم به روى مصائب و دردها بستیم، چون آن مصائب گریبان خودمان را در جامعه نگرفته بود. ما نیز به عنوان شهروندان سهم فقرا را نادیده گرفتیم، قانون را زیرپا گذاشتیم و نسبت به سرنوشت همنوعان خود بى تفاوت بودیم.

آن زمان که در خیابان، براى اینکه زودتر به مقصد برسیم ورود ممنوع رفتیم، آن زمان که براى پرداخت مالیات کمتر، قانون را دور زدیم، آن زمان که براى سود بیشتر دروغ گفتیم و آن زمان که نسبت به گرفتارى هاى خانواده و همسایگان خودمان بی تفاوت بودیم، در همه این اوقات مسئولیت هاى شخصى، اخلاق اجتماعى و وظایف مدنى مان را فراموش کردیم. بنابراین در وضع موجود تنها حکومت و دولت و دیوان سالارى مقصر نیست، هرچند که آنها سهم بزرگى دارند، اما روا نیست که ما سهم خود را فراموش کنیم. ما نیز شهروندان خوبى نبودیم که اگر حساس تر، متعهدتر، کوشاتر، پیش بینى پذیرتر و همدل تر بودیم، بسیارى از مشکلات را میتوانستیم حل کنیم.

امروز سالروز صدور منشور روحانیت امام خمینى است. امام فرمودند 'چـه نـیـکـو است که طبقات تمکن دار به طور داوطلب براى زاغه و چپر نـشینان مسکن و رفاه تهیه کنند و مطمئن باشند که خیر دنیا و آخرت در آن است و از انصاف به دور است که یکى بى خانمان و یکى داراى آپارتمانها باشد.' معناى سخن امام همان است که ما در تاریخ زندگى دینى خود داشته ایم؛ ما از جامعه مدنى اسلامى که حول مسجد و موقوفات و خیریه ها شکل میگیرد (و با جامعه مدنى غربى صرفا اشتراک لفظى دارد) شدیدا غفلت کردیم و با لین غفلت، مسئولیتهاى اجتماعى مان نیز از یادمان رفت. فراموش کردیم که شب عید بیشتر به دیگران بپردازیم تا خودمان!

فضلى نژاد افزود: تبعات فقر گاهی سیاه تر و سنگین تر از خود آن هستند. از دل آن آدمها که در ابتدائیات معیشت خود مانده اند دیگر زمینه استعدادهای نبوغ آسا وجود دارد؟ ما با گسترش فقر، استعدادها را میکشیم و مجال بروز به فرهیختگان نمیدهیم. در واقع ادمی مثل من، فقر را یک پدیده ضدفرهنگى و ضدتعالی هم می بیند.

وى ادامه داد: شاید یک پرسش به هنگام این باشد؛ کشوری که طبقه فقیر و کم سواد در آن گسترش شتابان دارد، ٢٠ سال دیگر از لحاظ فرهنگی با این آسیب های اجتماعی به چه روزی خواهد افتاد؟ مساله ما در درجه اول مساله آینده اجتماعی و فرهنگی ایران است. ما با قشرهایی مواجه ایم که سرمایه های سوخته اجتماعی محسوب میشوند.

سردبیر پیشین مجله عصر اندیشه افزود: نقد جامعه ما، صرفا فساد و گسترش آن نیست. همانقدر که فساد اهمیت دارد، ناکارآمدی نیز مهم است و مردم منتقد آن هستند، چون لمسش میکنند و زندگى روزمره و اعصاب اجتماعى شان را مختل کرده است. البته بخش هایی از ناکارآمدی ناشی از فساد و رانت است، اما بخشهایی از آن ناشی از شیوه هاى مدیریتى، نظام آموزش و فقدان پژوهش در دیوان سالارىِ ماست. ما دیوان سالاران عاقل کم داشته ایم که بتوانند نظام بوروکراسى کشور را درست سامازندهى کنند. اینجا خلا یک سازمان دهنده قوى در سطح بوروکراتیک حس میشود. نقش ها و مسئولیتهاى این سازمانده در قوای سه گانه و نهادهاى بزرگ به درستی توزیع شده است اما به درستی محقق نمیشود، در ضمن اینکه تحولات جدید ایجاب میکند که ما به فکر یک عقل منفصل در کنار حاکمیت باشیم.

اما عقل منفصل ما هم در رکود است. ما در کنار رکود اقتصادی، متاسفانه با رکود ذهنی و عقلی و علمی هم مواجهیم. اما همه خود را خیلی عاقل و عقل کل نشان میدهیم. بدون احساس نیاز به هم، فکر میکنیم تنها ماییم که برای همه مشکلات کشورمان راهکار داریم و متفرق و نامنسجم شده ایم.

فضلى نژاد در پایان ضمن تقدیر از تلاش هاى تیم مستند فراموش شده ها، آنان را روزنامه نگاران متعهدى دانست که باید حمایت شوند و اظهار امیدوارى کرد تا در آینده از این فعالان کارهاى درخشان ترى دیده شود و این دغدغه ها رها نشود.