در گفتگو با تسنیم عنوان شد

نقدی به برنامه‌های آشپزی از نگاه گلریز/ مراقب مصرف گرایی باشیم!

کدخبر: 2128243

سامان گلریز با بیان اینکه در برنامه‌های آشپزی مطالعه و به روز بودن در زمینه مواد غذایی چندان دیده نمی‌شود، از نوع تبلیغات در آنها انتقاد کرد.

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا ، 16 اکتبر به مناسبت تاسیس سازمان فائو در سال 1945، روز جهانی غذا نامگذاری شده است. شاید در تلویزیون وقتی نام غذا به میان بیاید اولین نامی که به یاد آوریم سامان گلریز باشد. آشپزی که از حدود 20 سال پیش در تلویزیون آموزش آشپزی می دهد و در طی این سال ها ذره ای از شوق و هیجانش نسبت به مسئله غذا و آشپزی کم نشده است. وی به جز تدریس در دانشگاههای داخل کشور، سابقه تدریس آشپزی ایرانی در دانشگاه اسلام شناسی و تاریخ زوریخ را دارد و مطالعات زیادی در طب آشپزی ایرانی دارد و آن را اختراع ایرانیان می داند.

با سامان گلریز مصاحبه ای به مناسبت همین روز انجام دادیم که از نظر مخاطبان می گذرد:

قرار نبود تبلیغات این چنینی در مسابقات آشپزی تلویزیون باشد.

تسنیم: برنامه های آشپزی در چند سال اخیر با اقبال زیادی از سوی مخاطبان مواجه شده است.البته در کنار این برنامه ها مسابقات آشپزی هم به تدریج پا گرفت. به نظر شما سایه سنگین تبلیغات محتوای این برنامه ها را تهدید نمی کند؟

گلریز: متاسفانه برنامه سازان در برنامه های آشپزی اول از همه به سراغ تبلیغات رفتند و در کنارش آشپزی هم می کنند.طرح این برنامه را برای اولین بار من نوشتم. ولی مضمون و مفهومی که روی آنتن اجرا شد درست و آن چیزی که ما تعریف کردیم نیست. قرار نبود تبلیغات این چنینی در آن جا داشته باشد. تبلیغات قرار بود به یک شکل ظریف، منطقی و زیبا در کنار برنامه قرار گیرد. البته تبلیغ در یک برنامه آشپزی یا تلویزیونی اصلاً کار غلطی نیست. قطعا زمانی عمر یک برنامه باقی می ماند که بتواند هزینه های خود را دربیاورد.

من در برنامه های خود از ابتدا تبلیغات را وارد نکردم. بلکه کم کم با توجه به اینکه مخاطبین ارتباط خوبی با برنامه برقرار کرده بودند شرکت های زیادی برای معرفی محصولاتشان در برنامه ابراز تمایل کردند. البته قبل از هرکدام از این معرفی ها، مطالعات زیادی انجام می شد و تا از کیفیت محصول اطمینان حاصل نمی شد آن را در برنامه معرفی نمی کردیم.

هدف ما از تبلیغ، معرفی کالای با کیفیت ایرانی بود و هرگز هم در تبلیغات به سمت و سوی قرعه کشی ها نرفتیم!

مثلا اگر چند کارخانه رب سازی درخواست تبلیغ در برنامه ما را مطرح می کردند ابتدا رب های آنها را آزمایش می کردیم و بهترین رب را هرچند که از نظر اقتصادی سود کمتری نصیب برنامه می کرد، در برنامه معرفی می کردیم.

البته در چهار سال اخیر به خاطر حساسیت های جامعه اجازه ندادم هیچ تبلیغی در برنامه انجام شود. دوران این گونه تبلیغات تمام شده و من به عنوان یک برنامه ساز نمی توانم به حساسیت های رسانه و خواسته های مردم بی تفاوت باشم.

شیوه تبلیغ در یک برنامه آشپزی و در شبکه ملی قابل نقد جدی است!

تسنیم: مرز بین تبلیغات و جنبه آموزشی در برنامه های تلویزیونی کجاست؟

گلریز: برای پاسخ به این سوال برایتان یک مثال می زنم. یک محصول تولید داخلی از آلومینیوم درست شده بود. برای طبیعت مضر نبود و هیچ گونه مواد شیمیایی در آن به کار نرفته بود. ما در آن برنامه تنها کاری که کردیم همین موضوع محیط زیستی را عنوان کردیم. ما می توانستیم برای تبلیغ این محصول مثلا جایزه طرح کنیم. اما این نوع تبلیغ وسط برنامه آشپزی جذاب نیست. می توانیم به جای آن بگوییم که مثلاً وقتی با این ماهی تابه آشپزی می کنیم سبزیجات 5 درصد بیشتر ویتامین های خود را حفظ می کنند. در برنامه آشپزی می توان این گونه تبلیغ کرد که آن هم باید با دانش و مدرک باشد.

نمی توان در یک برنامه آشپزی و در شبکه ملی به مردم بگویی از این قابلمه سه تا بخر ولی چهار تا ببر! در برنامه مسابقه آشپزی نیز می توان از محصولات آن برند، طوری که نام آن مشخص باشد استفاده کرد.

برنامه آشپزی خانه خاله نیست.

تسنیم: در برخی از برنامه ها شیوه پخت غذاهایی را در دستور کار دارد که در وضعیت کنونی افراد بسیاری از جامعه قدرت دسترسی راحت و آسان به این گونه غذاها را ندارند. آیا این نکته مورد توجه تهیه کنندگان و برنامه سازان قرار دارد؟

گلریز: طبعا زمانی که درباره تهیه یک غذا برنامه ای می سازیم و یا صحبت می کنیم باید به فکر کسی که مثلا در سیستان و بلوچستان یا نقطه محروم دیگری از کشور است و مخاطب و بیینده احتمالی این برنامه است، باشیم. چگونه این گونه افراد توانائی دسترسی به مواد غذایی و تهیه غذای مورد نظر را دارند؟ برنامه آشپزی خانه خاله نیست. همه جای ایران دارند این برنامه را می بینند. ما باید حواسمان را نسبت به این مسئله جمع کنیم. اما ممکن است این محصول یک دسر تولید داخل که پنج هزار نفر در کارخانه اش مشغول به کار هستند باشد. وقتی می بینیم که فروشش در سیستان و بلوچستان بیشتر از تهران است می توانیم در برنامه از آن برای پخت غذاهای مختلف استفاده کنیم. اما زمانی هم هست که مثلاً با آواکادو آشپزی می کنیم که در بازار تجریش 18 هزار تومان است. این آشپزی معنی ندارد.

البته گاهی از یک کالایی که سازمان بهداشت جهانی و غذا به عنوان یک محصول نجات دهنده کره زمین از فقر معرفی کرده در برنامه استفاده می کنید. اگر دست اندرکاران برنامه آشپزی با مطالعه و به روز باشند زودتر این محصول را معرفی می کنند تا مخاطبان و مدیران به فکر تولید آن بیفتند. مثل کینوا (Quinoa) « گیاهی است که دانه های آن مصرف خوراکی دارند . نحوه طبخ دانه های آن مشابه برنج است و در کشورهای آمریکای جنوبی به «مادر همه ی دانه های خوراکی» مشهور است. » که گیاه نجات دهنده کره زمین است. این گیاه شبیه بلغور است و پروتئین بسیار بالایی دارد، مصرف گوشت قرمز را پایین می آورد و محیط زیست را هم آلوده نمی کند و البته سیر کننده است. این گیاه همچنین برای درمان سرطان سینه و کبد بسیار مفید است و هم اکنون نیز در ایران تولید می شود. معرفی این گیاه و این کالا کار درستی است چرا که باعث تقاضای مردم و در نتیجه کاشت بیشتر آن می شود. ولی اگر در برنامه آشپزی با خاویار دسر درست کنم، این نه تنها کار غلطی است بلکه حتی خطرناک است.

بی توجهی به ذائقه سازی غذاهای مقوی در برنامه های آشپزی

تسنیم: یکی از اثرات برنامه های آشپزی ذائقه سازی برای مخاطبان است. در برنامه های آشپزی چقدر این ذائقه سازی برای غذاهای مقوی وجود دارد؟

گلریز: متاسفانه خیلی این موضوع را در برنامه های آشپزی نمی بینم. مطالعه بین المللی و به روز بودن و تحقیقات علمی در زمینه مواد غذایی و دانش روز و اینکه کارشناس برنامه با کانال های بهداشت جهانی در ارتباط باشد را نمی بینم.

من مدت هاست در برنامه خود حتی از حفاظت از منابع دریایی و بهره برداری بیش از حد بشر از منابع طبیعی صحبت می کنم یا حتی اولین کسی بودم که در برنامه آشپزی ام از تفکیک زباله صحبت کردم. چرا که معتقدم باید در برنامههایمان آموزش دهیم چگونه از منابع طبیعی استفاده کنیم و جلوی ریخته شدن فاضلاب را در رودخانه ها بگیریم.

این نباشد که تنها برای نام خلیج فارس دلسوزی کنیم بلکه باید برای وجودش هم دلسوزی کنیم. باید از محیط زیستش با جلوگیری از ریختن فاضلاب و زباله در آن صیانت کنیم و مناطق حفاظت شده را گسترش دهیم. اگر ما سازمانهای جهانی غذا و سازمانهای جهانی محیط زیست را دعوت به همکاری کنیم و بگوییم ما بزرگترین پارک ملی دریایی را برای غذای آینده بشر در خلیج فارس ثبت کردیم، این اقدام می تواند نام خلیج فارس را حفظ کند. همچنین ما می توانیم به جای برخی از این تبلیغات صرفا ً کالایی، در برنامه از این صحبت کنیم که با شکار اردکهای تالاب ها ممکن است باعث تسریع روند انقراضشان شویم و به جای کشتن پرندگان با نگهداری از آنان صدها برابر بیشتر سود می کنیم. اما اگر در کنار آن چند تا ماهیتابه را نمایش دهیم و بگوییم سه تا بخر پنج تا ببر، کسی حرف ما را گوش نمی کند.

آمریکای ضد محیط زیست جهانی یک آفت کره زمین است.

تسنیم: امروز روز جهانی غذا است. فکر می کنید مهترین مسئله راجع به این روز جهانی در دنیای امروز چه چیزی است؟

گلریز: مهمترین موضوع این است که بدانیم غذا یک هدیه و آفریده الهی و مقدس است. من فکر می کنم امروز آمریکا یک آفت کره زمین است.مصرف انرژی و مواد غذایی در آنجا به گونه ای است که همه کره زمین باید کار کنند تا شکم آمریکایی ها سیر شود! این اتفاقات خطرناک است و باید ما تاراج دریاها و منابع زمینی و از بین بردن جنگل ها را متوقف کنیم. من برای محیط زیست جهان نگرانم. وقتی آدم نادان و جاهلی مثل ترامپ نماینده مردم یک کشور می شود باید از آینده زمین وحشت کنیم. این آدم شکم پرورِ دلالِ نادان، گرمایش زمین و محیط زیست زمین را می خواهد به چالش بکشد.

نمی توانیم چون گوشت قرمز طرفداران زیادی دارد مراتع را به خاطر تبدیل شدن به چراگاه ها و دامداری ها از بین ببریم. ما باید مردم را به گیاه خواری و استفاده از پروتئینهای گیاهی تشویق کنیم. از طرفی مشکل اصلی آینده بشر موضوع آب است که باید یک برنامه ریزی دقیق برایش داشته باشیم.

ما نمی توانیم به الگوهای دنیا اعتماد کنیم.

فرض کنید شخصی در ظاهر بسیار با پرستیژ است و دانش خوبی دارد. اما شب او را می بینید که دارد زباله در دریا می ریزد. این شخص نمی تواند الگو باشد. ما نمی توانیم به الگوهای دنیا اعتماد کنیم.

آینده بشر فقط به محیط زیست بستگی دارد. حتی اگر شما آنقدر پیشرفت کنید که در چند ثانیه یک مسیر چند صد کیلومتری را بپیمایید، وقتی گشنه باشی یا آبی برای خوردن نداشته باشی به چه دردی می خورد؟ ما نباید کاری به یک حاکم یانکی جاهل داشته باشیم. چرا ما الگو برای دنیا نباشیم؟ چون خودروی پیشرفته تولید نمی کنیم، نمی توانیم الگو باشیم؟ این پتانسیل در جامعه ما وجود دارد چرا که مردم باهوش و با شعوری داریم.

قبل از تاسیس یک مرکز غذا باید برای آن یک مفهوم داشته باشیم.

تسنیم: در سالهای اخیر رشد رستوران ها و کافی شاپها در شهرهای بزرگ رشد چشمگیری داشته است. به نظر شما اینگونه نگاه به غذا که آن را به تجارتی سهل الوصول تبدیل کرده درست است؟

گلریز: در جامعه ما متاسفانه این موضوع وجود دارد که وقتی فرضاً موبایل فروشی مد شود تعداد زیادی تغییر شغل می دهند و موبایل فروش می شوند. این نشان دهنده بی ثباتی اقتصادی در کشور است. ایجاد شدن مراکز غذا با کانسپت های (مفهوم) جدید و بامزه خیلی کار خوبی است به شرطی که فقط جنبه اقتصادی کار را نگاه نکنیم.

مثلاً چقدر خوب است اگر کافی شاپی باز می کنیم بخشی از درآمد آن را برای حفاظت از یوزپلنگ ایرانی صرف کنیم. یا اگر رستورانی می زنیم نگاهمان این باشد که با مصرف کم آب، از تالاب ها حفاظت کنیم و این مسائل را برای تبلیغ مرکز غذا خوریمان در نظر بگیریم. اگر ما یک کانسپت تعریف شده از رستوران یا کافی شاپمان داشته باشیم خیلی هم مناسب است و بخشی از یک سرگرمی برای ایجاد شادی در مردم است ولی اگر بخواهد بدون تعریف و مثل قارچ سبز شود باعث صدمه می زند.

انتهای پیام/

منبع: تسنیم

مسئولیت صحت اخبار ارائه شده به عهده منبع خبر بوده و این رسانه صرفاً رسالت اطلاع‌رسانی خود را در این رابطه انجام می‌دهد.

ارسال نظر: