قربانی شدن عدالت در اصلی‌ترین نهاد امنیتی جهان با حق ناحق وتو
اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل با امتیازات ویژه‌ای که دارند در جنگ افروزی و بی عدالتی در جهان نقش برجسته‌ای دارند.
به گزارش خبرنگار حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان ؛ سیطره و نفوذ برخی کشورها بر ارکان سازمان ملل به ویژه ایالات متحده به عنوان میزبان این نهاد بین المللی، تاثیر سویی بر کارایی این سازمان گذاشته است.
یکی از مسائل مهمی که در ساختار سازمان ملل مطرح است بر این موضوع استوار است که چرا با وجود حدود 200 کشور عضو این نهاد بین المللی و همچنین وجود کشورهایی که کمک های مختلف و قابل توجهی به ارکان مختف این سازمان انجام می دهند، باز هم مشکلات و معضلات عدیده ای نظیر جنگ و خونریزی و مشکلات زیست محیطی و اقتصادی و ... گریبان اعضای مختلف این سازمان را گرفته است؟ و دلیل ناتوانی سازمان ملل و به طور خاص شورای امنیت در تامین امنیت و صلح جهانی چیست؟ در عملکرد سازمان ملل سیطره و نفوذ برخی کشورها از جمله آمریکا که میزبان این نهاد بین المللی است بسیار مشهود است. ایالات متحده در جلسات شورای امنیت سازمان ملل در مسائل مربوط به اشغالگری رژیم صهیونیستی و در راستای حمایت از این رژیم تاکنون بیش از 40 بار از حق وتوی خود استفاده کرده و تلاش سایر کشورها در حل موضوع فلسطین و محکومیت اقدامات رژیم اشغالگر قدس را ناکام گذاشته است. آمریکا در انتخاب دبیرکل سازمان ملل هم اعمال نفوذ گسترده ای دارد. در حالی که طبق منشور ملل متحد، دبیرکل توسط همه اعضاء به مدت 5 سال انتخاب می شود، اما ایالات متحده به عنوان کشور میزبان و عضو دائم شورای امنیت، نقش اصلی در انتخاب دبیرکل دارد و همین موضوع باعث شده است تا دبیرکل و اعضاء دبیرخانه را زیر نفوذ و خواسته هایش قرار دهد.
کشورهای عضو دائم شورای امنیت با داشتن حق وتو، باعث ناکارآمدی این رکن مهم سازمان ملل در حل منازعات و تامین صلح و امنیت جهانی شده اند. زیرا هر یک از این کشورها هر تصمیمی از شورا را که مغایر با منافع ملی، منطقه ای یا حتی هم پیمانان خود باشد را وتو می کنند که این امر نمی تواند در تسریع حل منازعات تاثیر بگذارد.
نکته قابل توجه دیگر این است که گاهی برخی از کشورها با توجه به نفوذ سیاسی در شورای امنیت و همچنین قدرت نظامی و اقتصادی خود، نه تنها به صلح و امنیت بین المللی کمکی نمی کنند بلکه با آتش افروزی و بهانه های واهی، شعله های ناامنی، جنگ و خونریزی را تشدید هم می کنند. برای مثال در جلسه مارس سال 2011 شورای امنیت در مورد سوریه به وضعیت حقوق بشر و آزادی های فردی در سوریه پرداخته شد و آمریکا، انگلیس و فرانسه که از نمایندگان دائم شورا هستند خواستار کمک به گروه های مخالف حکومت سوریه شدند و این موضوع به سرعت باعث شعله ور شدن آتش جنگ در سوریه شد؛ جنگی که همچنان ادامه دارد.
منافع سیاسی، اقتصادی و منطقه ای ایالات متحده و محور تحت هدایتش بر حمایت از رژیم صهیونیستی و کنار زدن حکومت قانونی سوریه با هدف جلوگیری از تهدید این رژیم است، بنابراین آمریکا به دنبال فشار به دولت بشار اسد در سازمان ملل و تضعیف مشروعیت و قوای نظامی حکومت قانونی سوریه از طریق صدور قطعنامه های ناعادلانه در سازمان ملل بوده است که همواره با وتوی روسیه و چین مواجه شده است تا مدلی شبیه لیبی در سوریه پیاده سازی نشود چرا که قطعنامه های ایالات متحده به افزایش ناامنی در منطقه منجر می شد.
علاوه بر سوریه، یمن نیز گرفتار بحران عمیقی است. عربستان سعودی بیش از سه سال است که تجاوز نظامی به یمن را آغاز کرده و سازمان ملل در سایه نفوذ و پشتیبانی برخی کشورهای همپیمان عربستان، حتی از محکومیت این تجاوزات خودداری کرده است. زمانی که سازمان ملل تصمیم گرفت رژیم آل سعود را به دلیل کودک کشی در فهرست سیاه قرار دهد به یک باره دبیرکل وقت، از تصمیم این نهاد عقب نشینی کرد و دلیل آن را تهدید به قطع کمک های مالی توسط عربستان اعلام کرد؛ در نتیجه باید دلارهای نفتی عربستان سعودی علاوه بر دو معضل حق وتو اعضای دائم و نفوذ کشور میزبان، به موانع و مشکلات این سازمان اضافه کرد. امری که قابل کتمان نیست، افول روزافزون اعتبار این نهاد بین المللی است که ریشه در نفوذ غیرقانونی برخی اعضاء بر ارکان سازمان ملل دارد. تمامی این مشکلات باعث شده است ساختار کنونی شورای امنیت با انتقادات گسترده کشورها مواجه شود.
سید جلال ساداتیان تحلیل گر مسائل بین الملل در گفت وگو با خبرنگار حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان ؛ گفت: به ساختار موجود سازمان ملل ایراداتی وارد است، اما اگر برخی قدرت های جهانی بگذراند، این نهاد می تواند کارایی لازم را داشته باشد.
وی افزود: نظام و معیار حاکم بر دنیا، نظام و معیار قدرت است و نه رویکرد حق طلبی و عدالت به همین دلیل شورای امنیت و ساختار آن از حل مسائل و مشکلات موجود عاجز است. ساداتیان بیان کرد: حمله اخیر آمریکا، انگلیس و فرانسه به سوریه به بهانه استفاده این کشور از سلاح شیمیایی نمونه بارز اعمال قدرت اعضای دائم شورای امنیت برای پیشبرد سیاست هایشان است البته برخی از اعضای شورا، هم راستا با ایالات متحده سعی بر تحت فشار گذاشتن حکومت قانونی سوریه و در نهایت حمله نظامی بدون مجوز به این کشور برآمدند و جنایت بزرگی را مرتکب شدند که در این میان اعتبار سازمان ملل بیش از پیش زیر سوال رفت و بر ناکارآمدی شورای امنیت در تامین امنیت جهانی، صحه گذاشتند.
دیپلمات سابق کشورمان در لندن تصریح کرد: اقدامات تحکم آمیز ایالات متحده در شورای امنیت مسبوق به سابقه است و در حمله آمریکا به عراق و همچنین حمایت از رژیم صهیونیستی شاهد چنین رفتارهای آمریکا بوده ایم بنابراین قدرت طلبی و منفعت گرایی، جای عدالت و حق طلبی را در شورای امنیت گرفته است. وی با بیان اینکه فلسفه وجودی شورای امنیت حفظ صلح و امنیت جهانی است، افزود: این شورا در بسیاری از موارد از جمله بحران سوریه، باعث ناامنی و شعله ورتر شدن آتش جنگ شده است از این رو موارد غیراخلاقی و غیرانسانی بر تصمیمات شورای امنیت تاثیرگذار است. این تحلیل گر مسائل بین المللی اظهار کرد: استانداردهای دوگانه شورای امنیت در قبال کشورهای مختلف ناشی از بی اخلاقی و قدرت طلبی برخی از اعضای این شورا است، چرا که با همین ساختار و قوانین ناقص اگر بخواهند می توانند حق و عدالت را بر قواعد جهانی حاکم کنند. ساداتیان در پایان خاطرنشان کرد: تا زمانی که قدرت های جهانی بر اساس مولفه قدرت و نه حق و باطل، عمل می کنند، اصلاح ساختار شورای امنیت ممکن نیست چرا که این کشورها خود را صاحب رای می دانند، مگر اینکه نظام حاکم بر دنیا تغییر کند و کشورها، دارای چنان قدرتی شوند که هر کدام مانند مجمع عمومی، صاحب یک حق رای شوند.
اصلاح ساختار و قانونمداری لازمه اثربخشی شورای امنیتتغییر ساختار و قوانین شورای امنیت باعث خواهد شد اثربخشی شورا افزایش یابد و این امر مستلزم این است که شورا از جولانگاه قدرت های بزرگ خارج شود و با تحولات سیاسی پیش رو در قرن 21 منطبق شود.از این رو بدیهی است چنین تغییراتی می تواند این رکن مهم سازمان ملل را از حالت بسته و انحصاری خارج و دیدگاه های عادلانه ای را در تصمیم گیری ها لحاظ کند. در واقع شورای امنیت که رسالت خود را ایجاد صلح و امنیت جهانی قرار داده باید محلی برای شور و تصمیم گیری نمایندگان تمام کشور ها باشد و نه چند کشور خاص که با حق ناحق وتو منافع خود را تامین می کنند. انتهای پیام/
علیرضا ایرجی
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان
مسئولیت صحت اخبار ارائه شده به عهده منبع خبر بوده و این رسانه صرفاً رسالت اطلاع‌رسانی خود را در این رابطه انجام می‌دهد.
