اما و اگرهای شفافیت آرا نمایندگان در گفتگو با حاجیدلیگانی
ترسوها با مجلس شفاف مخالفند
هیأترئیسه مجلس شورای اسلامی ملزم شده طی مدت ۲ ماه پس از تصویب این قانون توسط مجلس شورای اسلامی و تایید آن توسط شورای نگهبان، از طریق ایجاد و راهاندازی سامانهای جامع نسبت به علنی کردن و شفافسازی فعالیتها، حضور و غیبت، ماموریت خارجی و داخلی، مرخصی استحقاقی و استعلاجی و بدون حقوق، مشارکت یا عدم مشارکت در رایگیری و نوع رای نمایندگان اعم از موافق، مخالف یا ممتنع در صحن علنی مجلس با کمیسیونها اقدام کند.
نسیم آنلاین : نمایندگان مجلس در ماههای اخیر چند طرح با هدف شفافیت در آرا و فعالیتهای نمایندگان به هیاترئیسه تقدیم کردند که با توجه به مشابهتها و همافزاییهای این طرحها قرار است بزودی در جلسه کمیسیون شوراها و امور داخلی، ادغام شده و تحت عنوان طرحی جامع در این موضوع در صحن مجلس به رای گذاشته شود. از جمله این طرحها، «طرح شفافسازی آرای نمایندگان» بود که از سوی حسینعلی حاجیدلیگانی، نماینده مردم شاهینشهر، میمه و برخوار و عضو فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس با 130 امضا ارائه شد. علاوه بر این، بر اساس طرح دیگری که هفته گذشته با عنوان «طرح شفافسازی فعالیتهای نمایندگان» ارائه شده هیأترئیسه مجلس شورای اسلامی ملزم شده طی مدت ۲ ماه پس از تصویب این قانون توسط مجلس شورای اسلامی و تایید آن توسط شورای نگهبان، از طریق ایجاد و راهاندازی سامانهای جامع نسبت به علنی کردن و شفافسازی فعالیتها، حضور و غیبت، ماموریت خارجی و داخلی، مرخصی استحقاقی و استعلاجی و بدون حقوق، مشارکت یا عدم مشارکت در رایگیری و نوع رای نمایندگان اعم از موافق، مخالف یا ممتنع در صحن علنی مجلس با کمیسیونها اقدام کند. هدف از این طرح- آنچنان که نمایندگان پیشنهاددهنده آن مطرح کردهاند- این است که رسانهها و آحاد ملت ایران بتوانند به صورت برخط (آنلاین) ضمن دستیابی به ذخیره و آرشیو، به همه امور ذکر شده مربوط به هر یک از نمایندگان دسترسی و آگاهی پیدا کنند. حاجیدلیگانی در گفتوگو با «وطن امروز»، ضمن تشریح طرحهای سهگانه مجلس جهت نیل به شفافسازی، جوانب مختلف طرح خود را به تفصیل بیان کرد. او با اشاره به اینکه موضعگیری رسمی نمایندگان نسبت به موضوعات از طریق شفاف شدن رایها محقق خواهد شد، تصریح کرد: همچنین در این بین موضوع یادشده موجب مطالعه و بررسی بیشتر نمایندگان مجلس در حوزههای مختلف میشود؛ وقتی نمایندهای میخواهد نسبت به طرح و لایحهای رای دهد باید بداند که کم و کیف موضوع چیست، بعد اقدام به قضاوت و تصمیمگیری کند.
پس از تقدیم طرح شفافسازی فعالیتهای نمایندگان به هیأترئیسه مجلس و استقبال بیشتر نمایندگان از این ایده، برخی رسانهها شبهاتی پیرامون اهداف و تأثیرات این طرح مطرح کردند. حضرتعالی طراح اولیه طرحی بودید که مردادماه به هیأترئیسه ارائه شده و به دلیل مشابهتها، با طرح اخیر برخی نمایندگان ادغام شده است. نظر شما درباره این شبهه که اجرای این طرح، منجر به حاکمیت رویکردهای غیرتخصصی و غیرکارشناسی بر آرای نمایندگان میشود، چیست؟
این شبهه بیشتر به کسانی بازمیگردد که شجاعت لازم را نداشته و در عین حال میخواهند نماینده مردم شوند. کسی که حس غیرت و آزادگی، شجاعت و در عین حال منطق لازم را داشته باشد، طبیعتا رای خود را متاثر از خوش آمدن یا خوش نیامدن دیگران تغییر نمیدهد. در نتیجه این طرح فضای پوپولیستی را بر آرای نمایندگان حاکم نخواهد کرد. اتفاقا الان و با سازوکار فعلی بیشتر دارد مردمفریبی صورت میگیرد. ما الان نمایندگانی را داریم که در مجلس یک شخصیت دارند و بیرون مجلس شخصیت دیگری که کاملا متفاوت با شخصیت قبلی آنهاست. به همین خاطر معتقدم آثار خوب و محسنات شفافسازی آرا آنقدر زیاد است که اگر احتمالا یک جنبه منفی هم داشته باشد، تحتالشعاع محسنات قرار خواهد گرفت.
برخی افراد هم در این چند روز مطرح کردند که با اجرای این طرح استقلال رأی نمایندگان از بین میرود.
حرف اصلی این قبیل افراد چیز دیگری است. اینها میخواهند شورای نگهبان را متهم کنند و با فرار به جلو میگویند که اگر بر فرض مثال روزی چند نماینده برای انتخاب رئیس مجلس به آقای عارف رای دهند، این در بررسی صلاحیت آنها تاثیر منفی خواهد گذاشت! حتی برخی نمایندگان هم این شبهه را به بنده گفته بودند. اصلا چنین چیزی نیست. یا برخی میگویند که شورای نگهبان در زمان بررسی صلاحیتها برای انتخابات بعدی مجلس، به آرای نمایندگان مراجعه کرده و آنها را مورد استناد قرار خواهد داد. این در حالی است که شورای نگهبان به طور کلی هیچوقت روی آرای نمایندگان ورود نداشته و نخواهد داشت. برخیها هم مشکلات و تخلفات دیگری دارند و میخواهند با دستاویز قرار دادن این طرح، ردصلاحیت احتمالی خود در آینده را به این مسائل گره بزنند. با توجه به اینکه قانون اساسی هم برای نمایندگان نوعی مصونیت قائل شده، من فکر میکنم کسی که این جرأت را ندارد که به صورت علنی اعلام نظر و موضع کند، صلاحیت حضور در مجلس را نخواهد داشت.
قبول دارید که با اجرای این طرح، نمایندگان دست به عصاتر رأی خواهند داد؟
این که خیلی خوب است. الان در برخی جلسات صحن یا کمیسیونها پیش میآید که نمایندهای بدون مطالعه به یک طرح یا موضوعی رای مثبت یا منفی میدهد. خب! معلوم است که این رویه دور از مسؤولیت نمایندگی است. اگر دست به عصا شدن اینگونه تعبیر شود که نمایندگان پیش از رای دادن، بروند تحقیق و مطالعه کنند خیلی خوب است. بنده چند بار شاهد بودم برخی بزرگان مجلس که به نسبت سایر نمایندگان، تاثیر بیشتری روی سایرین دارند، در خیلی از رایگیریها شرکت نمیکنند؛ فرضا به این خاطر که شأن خود را بالاتر از این میدانند که در رایگیریها شرکت کنند. در حالی که هر نمایندهای یک رای دارد. در نتیجه مشخص شدن اینکه هر نمایندهای چه رأیی داده و اینکه اصلا رای داده یا نه جزو محسنات این طرح تلقی میشود.
الان عنوان طرحی که با ادغام 2 طرح تقدیم هیأت رئیسه شده، «شفافسازی فعالیتهای نمایندگان در خانه ملت» است. این یعنی به مسائل شخصی و غیرکاری نمایندگان قرار نیست ورود شود؟
این طرح مرحله نخست و به تعبیری شروع نهضت شفافسازی است که در مجلس راه افتاده است. این اقدام میتواند شروعی برای این نهضت در سایر دستگاهها هم باشد. امیدوارم در همه اجزای حکومت و همه دستگاهها و در تمام سطوح، این نگاه رسوخ پیدا کند. طرحی که من در ابتدا ارائه دادم صرفا درباره شفافیت آرا بود. آرای نمایندگان که شفاف شود بسیاری از مشکلات حل میشود. به تعبیری این موضوع، مادر شفافیتها در مجلس است اما باقی موارد قابلیت اعمال نظر را دارد. از طرف دیگر مهمترین و اصلیترین کار نماینده رای دادن است.
تفاوت طرح شما با طرح جدید که حجتالاسلام ذوالنور ارائه کرده است، چیست؟
طرح آقای ذوالنور هم یک گام به جلو است که بنده از آن استقبال کرده و به آن رای دادهام. پیشبینی بنده این است که هم طرح آقای فتحی، هم طرح آقای ذوالنور و هم طرح ما در کمیسیون شوراها و داخلی یکی خواهد شد. طرح آقای فتحی قبل عید ارائه شده و در نوبت مانده بود. آن طرح هم درباره شفافیت آرا بود و چون هدفمان یکی است، تصمیم به ادغام 2 طرح گرفتیم تا زودتر به نتیجه برسد. انشاءالله هر 3 طرح در کمیسیون ادغام شده و طرح جامعی خواهد شد.
به نظر شما تصویب این طرح چقدر در کاهش لابیگریها مؤثر خواهد بود؟ با توجه به اینکه در برخی مواقع نظیر استیضاحهای وزرا شاهد حضور پررنگ مسؤولان دولتی در صحن پارلمان هستیم.
قطعا همینطور است. با اوضاع کنونی راه فرار و راه توجیه برای هر نماینده در قبال آرایش وجود دارد. یعنی یک نماینده میتواند به دولت بگوید من مخالف این طرح نبودم یا بالعکس. یا به مردم منطقه خود بگوید که من به این موضوع نامطلوب رای دادم یا ندادم. فکر میکنم وقتی آرا شفاف باشد مصالح عموم مردم بیشتر در نظر گرفته میشود.
استقبال کدام فراکسیونها از این طرح بیشتر بود؟ از این جهت که روز گذشته برخی اعضای فراکسیون امید با این طرح مخالفت کرده بودند. استقبال فراکسیونها ترکیبی بود اما نسبت نمایندگان ولایی بیشتر است و طراحان طرح هم فراکسیون نمایندگان ولایی بودهاند.
به نظر شما اگر سال 94 و در زمان رأیگیری برای تصویب برجام، این شفافیت در آرا وجود میداشت، برجام در مجلس تصویب میشد؟ آن زمان اگر این طرح بود، نمایندگان با دقت بیشتری رای میدادند.
بهتر نبود این طرح صرفا شامل رایگیری در موضوعات ملی نظیر برجام و FATF میبود؟
در این صورت هم باز بخشی از مشکلات باقی میماند و ما اگر میخواهیم مجلسی پویا داشته باشیم، راهش این است که این طرح در مجلس به تصویب برسد، البته ما ادعا نداریم که این طرح عیب و ایرادی ندارد و کامل است اما در شرایط فعلی آن را بهترین طرح میدانیم.
درباره جوانب مختلف این طرح اگر نکتهای مدنظرتان هست، بفرمایید.
بنده با صدای رسا اعلام میکنم که ما حاضریم با منتقدان و مخالفان این طرح مناظره کرده و هرگونه شبههای در اینباره را پاسخ دهیم.
منبع:وطن امروز