عرضه نفت در بورس، بازی برد – برد وزارت نفت و بخش خصوصی

نسیم آنلاین :‌ سید احسان حسینی، پژوهشگر حوزه انرژی گفت: بارها توسط مسئولین شرکت ملی نفت گفته شده که سهم 14.5 درصدی شرکت ملی از درآمدهای نفتی کفاف هزینه هایی مانند حقوق کارمندان، توسعه میادین نفتی و صادرات را نمی دهد. همچنین این موضوع توسط مرکز پژوهش های مجلس نیز تایید شده و در گزارشی بر این موضوع تاکید شده است. محاسبات نشان می‌دهد که یکی از راهکارهای کمک به تامین بودجه این شرکت عرضه نفت در بورس است.

بخوانید:

تعلل وزارت نفت دلیل توقف عرضه نفت در بورس

وی در ادامه اظهار داشت: اگر شرکت ملی، نفت را در مدل سنتی به پالایشگاه های مشخصی بفروشد، معادل دلاری محموله‌ها را در حساب‌های بانک مرکزی واریز می‌کند و بانک مرکزی ما به ازای آن مقدار دلاری که شرکت ملی واریز کرده را ضرب در 5700 تومان نرخ دلار در بودجه جدید می‌کند و چهارده و نیم درصد از آن مقدار را به شرکت ملی نفت برای تامین هزینه‌های جاری این شرکت تخصیص می‌دهد.

حسینی همچنین افزود: اما با عرضه نفت در بورس و فروش ریالی، مبنای محاسبه دلار به نرخ سامانه سنا است. در این سازوکار هر بشکه نفت به هر نرخی فروخته شود، آن رقم در نرخ سنا که حدود 10 هزار تومان است ضرب می شود که براین اساس 14.5 درصد این روش قطعا بیشتر از 14.5 درصدی است که با دلار 5700 تومانی محاسبه می شود. بنابراین با عرضه نفت در بورس، درآمدهای شرکت ملی هم افزایش خواهد یافت.

لزوم هماهنگی بین وزارت نفت و امورخارجه برای فعال‌سازی ظرفیت‌های خارجی

حسینی با تاکید بر ضرورت فعالسازی دیپلماسی انرژی خاطر نشان کرد: پس از ورود شرکت های داخلی باید اقدامات توسعه ای را به سمتی سوق دهیم که خریداران خارجی هم وارد بورس ایران شوند. در واقع یکی از این ظرفیت های مهمی که مغفول مانده و ما می توانیم از آن استفاده کنیم بحث دیپلماسی انرژی است. دیپلماسی انرژی همت جدی وزارت خارجه و هماهنگی با وزارت نفت را می طلبد. به این صورت که سفارت­خانه های ایران در کشورهای خریدار، کار چانه زنی و رایزنی برای ورود شرکت های خصوصی خارجی به بورس نفت ایران را انجام دهند.

این پژوهشگر انرژی با اشاره به ضرورت استمرار عرضه نفت در بورس تصریح کرد: شرط لازم برای موفقیت رایزنی از طریق سفارت خانه ها این است که عرضه نفت در بورس تداوم داشته باشد. یعنی در صورتی که شرکت های خارجی از ثبات این بازار اطمینان یابند، حاضر خواهند بود در این مسیر سرمایه گذاری کنند. نگاه کوتاه مدت ما به بورس اجازه عملیاتی شدن و استفاده از ظرفیت ها را نمی‌دهد و باید به این حوزه نگاه بلندمدت و استراتژیک داشت.

وی درباره تاثیر بورس در دور زدن تحریم های نفتی عنوان کرد: در حال حاضر اجماع نظری در داخل کشور بر این مساله وجود دارد و نظر کارشناسان و دانشگاهیان هم مثبت است. حتی موسسات آمریکایی هم بعضا اعتراف کرده اند که ورود نفت به بورس به شدت موثر بوده و توانسته مسیر دور زدن تحریم های نفتی آمریکا را به جهان نشان دهد. لذا شرایط کنونی و در کوتاه مدت این روش با رعایت یک سری الزامات قانونی اثرگذار بوده و نباید این راهکار را رها یا متوقف کنیم.

عرضه سوم نفت در بورس معطل اراده‌ی وزارت نفت

حسینی درباره مصوبه شورای عالی هماهنگی اقتصادی برای ادامه عرضه نفت در بورس گفت: اگرچه شورای عالی هماهنگی برای عرضه سه میلیون بشکه نفت در بورس مصوبه‌‍‌ای صادر کرده اما کماکان اقدامی از سوی وزارت نفت صورت نگرفته است. ضمن آنکه مسئولین بورس انرژی هم بارها اعلام کرده اند، بورس آماده عرضه سوم است. به نظر میرسد مسئولین وزارت نفت در صدد هستند با تعویق کار، اصل قضیه فراموش و منحل شود.

این پژوهشگر حوزه انرژی ادامه داد: عدم پیگیری اجرای این راهکار توسط وزارت نفت، در مسیر کار بخش خصوصی اختلال ایجاد کرده است. زیرا بخش خصوصی قبل از ورود به بورس، به تجربیات برخورد وزارت نفت توجه دارد که در گذشته رسما مانع کار آنها می شد و در تجربه حال حاضر هم به رغم موفقیت در فروش یک میلیون بشکه، شاهد وقفه یک ماه و نیمه هستند.

وی در پایان خاطر نشان کرد: عرضه نفت در بورس هم انحصار شرکت ملی را می‌شکند، هم بودجه آن را ارتقا میدهد و هم با دور زدن تحریم‌های نفتی به کشور کمک میکند؛ بنابراین این اقدام به معنای واقعی برد-برد به شمار می رود. در این شرایط لازم است به سیاست های تشویقی نیز توجه بیشتری شود.