آیا آمریکا به ونزوئلا حمله خواهد کرد؟؛ بلوف‌های توخالی بولتون از ونزوئلا تا خلیج‌فارس

در ماه‌های اخیر با ظهور یک مخالف جدی پیش روی رئیس‌جمهور کنونی ونزوئلا،‌ تحولات این کشور وارد فاز جدید و متفاوتی شده است. رهبر اپوزیسیون مخالف ادعا دارد انتخابات ریاست جمهوری بر اساس تقلب صورت گرفته است. این ادعا سبب شده تا گوایدو که در سمت ریاست مجمع ملی قرار داشت در مقابل مادورو قرار گیرد و خود را رئیس‌جمهور موقت معرفی کند. از سوی دیگر، آمریکا و برخی کشورهای غربی و آمریکای لاتین با حمایت از گوایدو در تلاش‌اند تا آن را به عنوان مهره خود به قدرت برساند.

تحریم‌های شدید آمریکا موجب کاهش واردات به‌ویژه واردات مواد غذایی و دارو به کشور ونزوئلا شده است که این وضعیت اهرم اعتراض را هر چه بیشتر به سمت مادورو می‌کشاند. به طوری که برخی از شهروندان ونزوئلا مجبور به مهاجرت به کشورهای اطراف شده‌اند.

طرفداران مادورو معمولاً افراد طبقات پایین جامعه هستند که قدرت چندانی در برابر سرمایه‌داران و تجار گروه مخالف که غالباً وابسته به آمریکا هستند، ندارند. این وضعیت سبب همکاری تجاران و بازرگانان با تحریم‌های آمریکا شده است که وضعیت اقتصادی را بیش از بیش وخیم‌تر ساخته است. مشکلات اقتصادی در ونزوئلا، بیشتر به خاطر کارشکنی‌ها در بخش‌های اقتصاد این کشور، از سوی برخی محافل غرب‌گرا است.

اعلام به رسمیت شناختن گوایدو به عنوان رئیس‌جمهور، ‌صدور تحریم‌های وسیع نفتی و غیرنفتی و در آخرین گام تلاش برای انجام کودتا بخشی از اقدامات آمریکا برای به قدرت رساندن مهره خود در ونزوئلاست؛ اما پس از ناکامی کودتا با کمترین درگیری،‌ آمریکا و حامیان وی در ونزوئلا اعتراف کردند که بیش از آنکه گمان می‌کردند ارتش این کشور به رئیس‌جمهور کنونی یعنی مادورو وفادارند. آمریکایی‌ها قطعاً به این سادگی نخواهند پذیرفت که در آمریکای لاتین شکست‌خورده‌اند و اراده‌شان برای تحقق کودتا ناکام مانده است.

بااین‌حال یک مقام ارشد دولت آمریکا به رویترز گفته است که مایک پنس معاون ترامپ قرار است «هویج‌های» جدیدی (پیشنهادهای اغواگرانه) به ارتش ونزوئلا پیشنهاد دهد و توضیح داد: «وی قصد دارد نشان دهد اگر افراد اقدام درستی را در پیش روی خود قرار دهند، از فرصت‌هایی بهره‌مند خواهند شد.»

در روزهای اخیر به ویژه پس از سخنان گوایدو رهبر مخالفان ونزوئلا در خصوص حمایت از تهاجم نظامی آمریکا به خاک کشورش!‌ باری دیگر گزینه نظامی مطرح‌شده است؛ اما آیا این اتفاق ممکن است؟

مادورو در ونزوئلا دارای گرایش‌های چپ‌گرا و سوسیالیستی است که مخالف دخالت آمریکا در امور داخلی کشورش است، بر همین اساس، آمریکا، اقدام نظامی را جزء یکی از سناریوهای پیشرو برای برکناری مادورو می‌داند. تجربه‌های آمریکا در آمریکای لاتین برای سرکوب حکومت مخالفان از طریق کودتا می‌تواند عاملی برای تکرار آن باشد.

آمریکا به بهانه‌هایی چون حقوق بشر، دموکراسی، قاچاق مواد مخدر، آزادی‌های مدنی و …. دولت ونزوئلا را تحت‌فشار قرار می‌دهد که می‌تواند بهانه را برای آمریکا برای اقدام نظامی مهیا سازد. آمریکا ممکن است در این مسیر حتی دست به سناریوسازی هم بزند.

«آلفرد موریس د زایاس» وکیل و حقوقدان آمریکایی و مقام ارشد پیشین سازمان ملل با تاکید بر تلاش واشنگتن جهت ترور مادورو رئیس‌جمهور ونزوئلا اعلام کرد، احتمال ترور «خوان گوایدو» رئیس‌جمهور خود خوانده توسط سیا به‌منظور توجیه حمله نظامی آمریکا هم وجود دارد. آمریکا سعی دارد با کشته سازی بهانه حمله نظامی را در افکار عمومی آماده سازد و به ونزوئلا حمله کند.

آمریکا برای حمله نظامی به ونزوئلا در حال تقویت کردن ارتشی موسوم به «ارتش آزادی‌بخش ونزوئلاست» همانند اقدامی که در سوریه انجام داد. اگر این ارتش تقویت گردد و آمادگی خود را برای حمله نظامی اعلام کند، احتمال اقدام نظامی توسط این گروه وجود خواهد داشت. هرچند تاکنون ارتش به دولت قانونی ونزوئلا وفادار باقی‌مانده است.

برخی کشورهای آمریکای لاتین با حمله نظامی به ونزوئلا مخالف‌اند، زیرا این احتمال دارد با حمله آمریکا به ونزوئلا، درگیری و عواقب این حمله به سایر کشورهای آمریکای لاتین سرایت کند که تأثیر بسیار بدی بر شرایط اقتصادی و اوضاع منطقه‌ای دارد.

ضمن احتمال اینکه آمریکا برای حمله نظامی به ونزوئلا، از خاک کلمبیا استفاده خواهد کرد، بسیار است اما کلمبیا مخالفت خود را در مورد حمله نظامی به ونزوئلا اعلام کرده و معتقد است که آتش جنگ گریبان گیر دیگر کشورهای آمریکای لاتین نیز خواهد شد.

ضمن آنکه عدم‌حمایت کشورهای غربی از سناریوی نظامی هم می‌تواند هزینه سیاسی جنگ را بالاتر ببرد. کشورهای اتحادیه اروپا هرچند که مخالف مادورو هستند و برای برکناری آن از هر گزینه‌ای حمایت می‌کنند اما مخالف گزینه نظامی هستند. موگرینی باری دیگر در 17 اردیبهشت تائید کرد:‌ «بحران سیاسی در ونزوئلا باید از طریق گفت‌وگوهای صلح‌آمیز حل شود و نه از طریق مداخله نظامی.»

دخالت نظامی در ونزوئلا علاوه بر هزینه نظامی با تقابل قدرت‌های بزرگ در نظام بین‌الملل همراه است. روسیه، چین، ایران و ترکیه ازجمله قدرت‌هایی هستند که علاوه بر حمایت از مادورو با دخالت نظامی آمریکا نیز مخالف هستند. در این میان، روسیه اقدام به اعزام ادوات جنگی، چندین جنگنده و بمب‌افکن به این کشور نموده تا در حمله آمریکا به ونزوئلا را غیرممکن سازد.

با توجه به نزدیک بودن انتخابات ۲۰۲۰ در آمریکا، ترامپ سعی دارد شرایط خود را بهبود ببخشد؛ اما حمله نظامی علاوه بر اینکه هزینه‌های هنگفتی را در پی دارد، ممکن است شرایط را برای انتخاب شدن در دوره بعد سخت سازد. واشنگتن‌پست چند روز قبل هم نوشت: «ترامپ به‌گونه‌ای تمایل به حمله به ونزوئلا را از خود نشان نمی‌دهد. رئیس‌جمهور ایالات‌متحده در میان سخنان خود بارها اشاره نموده است که بولتون خواهان اقدامات نظامی و جنگ است».

مجموعه موانع بالا نشان می‌دهد آمریکا برای حمله به یک کشوری که با یک ابرتورم هزاران درصدی با اقتصادی بسیار ورشکسته و اختلاف سیاسی وسیع در آمریکای لاتین هم تضمینی برای موفقیت ندارد. حال باید تأسف خورد که برخی در روزهای اخیر سخنان جان بولتون در خصوص احتمال جنگ را جدی گرفته‌اند!

بولتون می‌کوشد گزینه جنگ را برای ایران معتبر سازد ولو با تهدید نمایی از اعزام روتین یک ناو جنگی آمریکا و این در حالی است که حتی برخی کارشناسان همسو با ترامپ، این تلاش را تهدید توخالی نامیده‌اند.

جان بولتون روز دوشنبه در بیانیه‌ای از اعزام ناو هواپیمابر آبراهام لینکلن به منطقه فرماندهی مرکزی آمریکا (سنتکام) خبر داد و ادعا کرد علت آن «مجموعه‌ای از نشانه‌ها و هشدارهای نگران‌کننده روزافزون» است و این امر (اعزام ناو) پیامی صریح و روشن برای ایران است.