انصارالله چرا تصمیم به عقب نشینی از بندر الحدیده گرفت؟ /سعودی و امارات در الحدیده به دنبال چه هستند؟

نسیم آنلاین :‌ سعودی‌ها بعد از آنکه نتوانستند به خواسته اصلی خود یعنی کنار زدن انصارالله و حامیانش در صنعا پس از چهار سال جنگ برسند،‌ در ماه‌های گذشته روند مذاکرات را جدی‌تر از گذشته در پیش‌گرفته‌اند. نتیجه مذاکرات گوناگون در آذرماه پارسال به یک توافق منجر شد که به توافق الحدیده مشهور است.

امروز 21 اردیبهشت‌ماه سازمان ملل اعلام کرد از طرح ابتکاری انصارالله یمن برای کاهش تنش‌ها در این کشور استقبال می‌کند. بر این اساس انصارالله یمن پیشنهاد داده است به‌صورت یک‌جانبه از سه بندر الحدیده، سلیف و راس عیسی عقب‌نشینی کند. ساعتی بعد رسانه‌های نزدیک به انصارالله این خبر را تأیید کردند. این تصمیم بر اساس توافق الحدیده سوئد اتخاذشده است.

توافق الحدیده چه بود؟

مهم‌ترین مفاد توافقی که آذرماه پارسال در سوئد با حضور نماینده سازمان ملل میان انصارالله و جبهه ائتلاف عربی به سرکردگی سعودی‌ها امضا شد عبارت بودند از: توافق در خصوص توقف درگیری در شهر الحدیده و بنادر «الحدیده، الصلیف و رأس عیس» و خروج همه نیروهای مسلح طرفین؛‌ سازوکار اجرای توافق تبادل اسرا و اعلام تفاهمات دو طرف در خصوص تعز.

چرا الحدیده؟

نیروهای ائتلاف سعودی-اماراتی از روز ۲۳ خردادماه سال گذشته فاز جدیدی از حملات به‌سوی بندر الحدیده را آغاز کردند؛ اما علی‌رغم ماه‌ها جنگ و کشتار وسیع در الحدیده از سوی سعودی‌ها در بندر الحدیده نیروهای انصارالله و هم‌پیمانانش در صنعا از اشغال این بندر حیاتی جلوگیری کردند.

بندر الحدیده که به عروس دریای سرخ معروف است، در ۲۲۶ کیلومتری شهر صنعا پایتخت یمن قرار دارد. این شهر، دومین بندر تجاری بزرگ یمن بعد از بندر عدن است و به دلیل داشتن امکانات صادرات و واردات و نزدیکی به معابر بین‌المللی حمل و نقل کالا از اهمیت زیادی برخوردار است. امروزه بخش بسیار زیادی از مواد غذایی یمن از این بندر وارد یمن می‌شود و به‌نوعی می‌توان این بندر را شاه رگ اقتصادی و حیاتی صنعا دانست. لذا تصرف این بندر یا تکمیل محاصره‌ی آن، صنعا و دیگر استان‌هایی که اکنون در اختیار حامیان انصارالله قرار دارد را از منظر اقتصادی و غذایی بسیار در وضعیت بغرنج‌تری قرار خواهد داد.

اما آنچه در پرونده یمن به الحدیده جایگاه ویژه می‌بخشد، نقش و اهمیت این منطقه در سناریوی فدرالی یمن است. فدرالی شدن یمن، برونداد اصلی کنفرانس گفتگوی ملی یمن در اوایل سال ۲۰۱۴ میلادی نیز بود که تقسیم این کشور به شش منطقه‌ی فدرالی را پیشنهاد کرده بود. این شش منطقه‌ی فدرالی عبارت بودند از :

۱ - اقلیم حضرموت به مرکزیت المکلا؛ ۲- اقلیم سبا به مرکزیت سبا؛ ۳- اقلیم عدن به مرکزیت عدن ۴- اقلیم الجند به مرکزیت تعز ۵- اقلیم ازال به مرکزیت صنعاء ۶- اقلیم تهامه به مرکزیت الحدیده

درواقع، از شش اقلیم یمن، دو اقلیم حضرموت و عدن در جنوب و چهار اقلیم سبا، الجند، ازال و تهامه در شمال هستند

مهم‌ترین و اصلی‌ترین بازیگر نبرد الحدیده امارات است. اهداف و سناریو اماراتی‌ها موجب شده است فرماندهی عملیات نظامی شبه‌نظامیان ائتلاف سعودی در ساحل غربی یمن به عهده امارات باشد. امارات برای نبرد الحدیده تمام نیروهای جنوبی وفادار به خود و عربستان را تحت مدیریت طارق صالح برادرزاده علی عبدالله صالح به میدان آورده است.

طارق صالح یکی از نیروهای علی عبدالله صالح بود که تا قبل از ترور رئیس‌جمهور پیشین یمن، در جبهه صنعا قرار داشت و از وی به‌عنوان مغز متفکر عملیات ارتش نام‌برده می‌شد؛ اما پس از خیانت صالح و کشته شدن وی، نام طارق صالح در میان کشته‌های تیم همراه فراری رئیس‌جمهور پیشین در مارب هم دیده می‌شد؛ اما چند روز بعد وی در میان جبهه عدن دیده شد. همان زمان بنا فارن پالیسی در گزارشی نوشت امارات تلاش‌های خود را در جهت حمایت از طارق صالح متمرکز کرده است و هدایت عملیات نظامی برای گرفتن بندر الحدیده را به وی سپرده است.

سناریو اماراتی‌ها برای تصرف بندر الحدیده این‌گونه به نظر می‌رسد که به دنبال آن هستند که با تنگ مردن عرصه سیاسی و اقتصادی و نظامی بر صنعا، آنان را وادار به مذاکره سیاسی نمایند تا بتوانند در روند سیاسی با همراهی جنوبی‌ها و حامیان آنان در شمال یمن به سرکردگی طارق صالح به هدف خود برسند. اولویت امارات در یمن نفوذ و سیطره بر جنوب و عدن است. در این راستا امارات سناریو فدرالی شدن یمن را دنبال می‌کند. همان‌گونه که در بالا گفته شد، استان الحدیده نقش بسیار مهمی در شکل‌گیری سناریو فدرالی دارد.

چرا انصارالله عقب‌نشینی از الحدیده را پذیرفت؟

بر اساس توافق سوئد در سال گذشته و دیدار هفته گذشته رهبر انصارالله با نماینده سازمان ملل در یمن،‌ انصارالله پیش از طرف سعودی شروع به ترک الحدیده کرد. بندر الحدیده هرچند در اختیار نیروهای صنعا است اما محاصره چندماهه و تداوم بمباران‌های سعودی موجب شده بود این بندر تا حدودی کار ویژه خود را برای صنعا از دست بدهد. انصارالله با پیش‌گام شدن در این اتفاق ضمن در مظان اتهام قرار دادن سعودی‌ها،‌ این موقعیت را ایجاد خواهد کرد که سازمان ملل در صورت انجام تعهد خود و خارج شدن الحدیده از محاصره مواد غذایی و موردنیاز مردم یمن و صنعا باری دیگر به دستشان برسد و از فشار اقتصادی بر خود بکاهد.

اظهارات مسئولین دولت عدن و حامیان صنعا اهمیت ابتکار عمل را تائید می‌کند و آنان را مجبور کرده به این اقدام عجیب صنعا حمله کنند. معمر الاریانی وزیر اطلاعات دولت مستعفی یمن تأکید کرد که هر نوع خروج یک‌جانبه توسط جنبش انصارالله از شهر الحدیده بدون اجازه نظارت یا توافق مشترک، پذیرفتنی نیست . الاریانی در توئیتر نوشت: «جابه‌جایی نیروهای انصارالله از بندرهای «الحدیده»، «الصلیف» و «رأس عیسی»‌ غیردقیق، گمراه‌کننده و تکرار همان نمایش تحویل بندر الحدیده است، ‌بنابراین هر نوع جابه‌جایی یک‌جانبه بدون امکان نظارت و توافق مشترک برای اجرای مفاد توافقنامه صلح سوئد، فریبکاری و غیرقابل قبول است.»

عقب‌نشینی از الحدیده؛‌ پیشروی در جنوب

انصارالله در حالی تصمیم به عقب‌نشینی از الحدیده گرفته است که ارتش و کمیته‌های مردمی یمن پس از اینکه طی هفته‌های گذشته موفق شدند تمام مناطق اطراف شهر ضالع را پاک‌سازی و از سه محور به آن نفوذ کنند. این موضوع موجب نگرانی بسیار نیروهای وابسته به امارات و نیروهای وابسته به «عبد ربه منصور هادی» (رئیس دولت مستعفی یمن) شده و اختلافات میان آن‌ها به دلیل سقوط مواضع نظامی استراتژیک مانند نقیل الشیم، حمر و قردح را تشدید کرده است. رسیدن نیروهای صنعا به ضالع یکی از استان‌های جنوبی،‌ پیروزی‌ای بسیار حائز اهمیت است. به نظر می‌رسد انصارالله سعی دارد با سپردن بندر الحدیده ولو به‌صورت موقت به سازمان ملل براساس توافق سوئد، جبهه نبرد را از الحدیده به ضالع و جنوب یمن سوق دهد و قدرت ابتکار را در دست بگیرد.