تامین مالی پروژه‌های پتروپالایشی با استفاده از سرمایه‌گذاری مردمی
«پتروپالایشگاه»؛ پاسخ زیرکانه ایران به تحریم‌های نفتی آمریکا
با توجه به انفعال وزرات نفت در ارائه راهکاری برای مقابله با تحریم‌ها نفتی، به‌نظر می‌رسد باید مجلس شورای اسلامی با تصویب قانونی، وزرات نفت را مکلف به توسعه صنایع پالایشی به‌عنوان بهترین راهکار مقابله با تحریم نفت خام کند.
نسیم آنلاین : آمریکایی‌ها مدت‌هاست که از رویارویی سخت و نظامی با جمهوری اسلامی ایران به سبب قدرت بازدارندگی فوق‌العاده منصرف شده و به روش‌های نرم و اقتصادی روی آورده‌اند. از این‌رو به تعبیر رهبر معظم انقلاب(مدظله العالی) یک جنگ اقتصادی تمام عیار علیه ایران به راه افتاده است. وزارت خزانه‌داری، کنگره و بیش از بیست موسسه و اتاق فکر کاملاً فعال در آمریکا از جمله اتاق‌های جنگ اقتصادی آمریکا علیه ایران هستند. از جمله نمودهای این جنگ تمام عیار اقتصادی، رویکرد فعالانه آمریکا برای تنگ‌تر کردن دایره تحریم‌های نفتی علیه ایران است.
یکی از معضلات اصلی اقتصاد کشور وابستگی بودجه دولت به درآمدهای حاصل از خام فروشی نفت است. این موضوع باعث شده که آمریکا با اعمال تحریم‌های نفتی علیه ایران و ممنوعیت خرید نفت ایران در بازارهای جهانی به اقتصاد کشور صدمه وارد کند. کارشناسان معتقدند که راهکار اصلی بی‌اثرکردن تحریم‌های نفتی توسعه صنایع پتروپالایشی و تزریق نفت به پتروپالایشگاه‌ها و تولید و صادرات فرآورده‌های نفتی است. اما ساخت پالایشگاه‌ها و پتروپالایشگاه‌ها در داخل کشور با معضلاتی مواجه بوده است که در ادامه بدان پرداخته میشود.
طراحی قدیمی پالایشگاه‌های داخلی و غفلت از احداث نسل جدید پالایشگاه‌ها موسوم به پتروپالایشگاه، حاشیه سود پالایشگاه‌های کشور را بسیار پایین آورده‌است. از این‌رو عقیده «پالایشگاه سازی سودده نیست» 20 سال است صنایع پالایشی ایران را راکد نگه داشته‌است. این در حالی است که با تغییر رویکرد وزارت نفت و ساخت پتروپالایشگاه به جای پالایشگاه میتوان هم مشکلات عدم سوددهی صنایع پالایشی در ایران را حل کرد و در راستای بی اثر کردن تحریم‌های نفتی گام‌هایی جدی برداشت. در این میان به‌نظر می‌رسد مجلس شورای اسلامی باید وارد میدان شده و قانونی در راستای توسعه صنایع پالایشی کشور تصویب کند و در مسیر اجرای آن پیگیری‌های لازم را انجام دهد.
تامین مالی پروژه‌های پتروپالایشی با استفاده از سرمایه‌گذاری مردمی
همانطور که اشاره شد سه لازمه ساخت یک واحد پالایشی تجهیزات، فناوری و تامین مالی هستند. تجربه توسعه و ساخت پالایشگاه‌هایی از جمله ستاره خلیج فارس و شازند اراک با منابع دولتی در زمان تحریم‌ها و توقف طرح‌‌هایی از جمله ارتقاء فناوری پالایشگاه بندرعباس و پالایشگاه پارس پتروفیلد نشان داد در تکمیل این پروژه‌ها مانع تجهیزات و فناوری وجود ندارد، بلکه مشکل اصلی وابستگی شدید اجرا به تامین مالی است. از طرف دیگر طبق آمارها نقدینگی موجود در جامعه طی سال‌های اخیر به صورت افسار گسیخته رشد 5/2 برابری داشته و به مقدار1900 هزار میلیارد تومان رسیده‌است. به گفته کارشناسان اقتصادی، این نقدینگی یکی از عوامل تشدید گرانی‌ها است که باید با وضع قوانینی سنجیده، به سمت پروژه‌های مولد هدایت شود.
با درنظر گرفت ملاحظات بالا، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با انتشار گزارشی با عنوان «طرح افزایش ظرفیت پالایشگاه‌های میعانات گازی و نفت خام با استفاده از سرمایه‌گذاری مردمی»، بهترین راه‌حل برای مقابله با کاهش صادرات نفت خام، را افزایش سریع ظرفیت پالایشی نفت در داخل کشور دانست. به عقیده مرکز پژوهش‌ها این طرح علاوه بر حل مشکل تأمین مالی، موجب هدایت نقدینگی به سمت پروژه‌های مولد و صنایع زیرساختی، تسهیل سرمایه‌گذاری مردم در پروژه‌های صنعت نفت و افزایش نرخ بازده داخلی (IRR) طرح‌های پالایشی تا 40 درصد ریالی خواهد شد. هیئت رییسه مجلس شورای اسلامی مهرماه ۹۷ طرح یادشده را اعلام وصول کردند و آذرماه همان سال در کمیسیون انرژی تصویب شد.
با توجه به شرایط تحریمی فعلی پیش بینی می‌شد این طرح تاکنون در صحن علنی مجلس نیز بررسی و مصوب می‌شد و وزارت نفت را به انجام چنین پروژه‌هایی موظف می‌کرد. اما مشغله زیاد مجلس خصوصاً به دلیل بررسی قوانین و مقررات انتخابات آتی مجلس، بررسی چنین طرح‌های اولویت‌داری را به تعویق انداخته است! هرچند جای خالی چنین طرحی خیلی دیر پر شد، با این‌حال در صورت پیگیری جدی، نوید بخش تجربه‌ای بزرگ و موفق در تامین مالی مردمی پروژه‌های داخلی خواهد بود.
