از سیاست بانک مرکزی تا نقش آفرینی امارات/ اقتصادانان درباره دلایل کاهش قیمت دلار چه می‌گویند؟

نسیم آنلاین : کاهش ارز در ماه اخیر و قرار قیمت قیمت این ارز در کانال ۱۱ هزارتومانی تحلیل های مختلفی به دنبال داشته است. در حالی قیمت دلار در یکم تیرماه امسال ۱۳ هزار تومان بود که این نرخ هم اکنون و در تاریخ بیست و ششم تیرماه یعنی در فاصله کمتر از ۲۶ روز به رقم ۱۱۷۰۰ تومان رسید و حدود ۱۳۰۰ تومان کاهش یافته است.

مدیرعامل شرکت خدمات ارزی و صرافی بانک پاسارگارد در گفتگو با نود اقتصادی یکی از دلایل کاهش نرخ ارز در روزهای اخیر را ناشی از افت سفته بازی در بازار دانست زیرا سفته بازی در خرید فروش، دیگر جذابیت قبل را ندارد.

جواد سروری دلیل دیگر کاهش قیمت ارز را ناشی از سخت شدن نقل و انتقال ریال برشمرده و گفته است که با جمع آوری دستگاه‌های پوز در خارج کشور، نقل و انتقال ریال کنترل شده تر است. به گفته وی، دلار در شرایط فعلی به صورت رسمی خریداری در بازار ندارد و پیش بینی کرد که قیمت دلار در همین محدوده بماند.

کمیل طیبی استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان در خصوص دلایل کاهش نرخ ارز در روزهای اخیر می‌گوید: نرخ ارز تحت‌تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد که بدون دقت در آنها نمی‌توانیم شرایط بازار و تغییرات یا التهابات ارزی را بررسی کنیم. یکی از این عوامل شرایط حاکم بر اقتصاد است. زمانی که نرخ ارز افزایش یافت، حباب‌های قیمتی در بخش‌های مختلف ایجاد شد. اما با ورود نرخ ارز به کانال ۱۲ و ۱۳ هزار تومان، قدری از حباب‌های قیمتی تخلیه شد.

از سوی دیگر تقاضا برای ارز و برخی کالاهای ارزبر نیز متعادل شد. نرخ ارز در واقع نسبت قیمت کالاهای قابل تجارت است به کالاهای غیرقابل تجارت. زمانی که نرخ بیش از اندازه افزایش یافت، تقاضا برای برخی کالاهایی که اساسی نیز نیستند، تعدیل شد و ادامه این روند نرخ ارز را پایین آورد. اما وجود شرایط رکود تورمی بر اقتصاد نیز بر کاهش نرخ ارز بی‌تاثیر نبوده است. طبعاً وقتی رکود بر اقتصاد حاکم باشد تقاضای ارزی نیز برای بازارها تاحدی کاهش می‌یابد.

حسین صمصامی، اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی معتقد است : به جرات میگویم تا امروز بالا و پایین شدن دلار در بازار با دخالت بانک مرکزی بوده و خود عوامل بانک مرکزی هم در بازار دلار می‌خریدند و می‌فروختند.

او در گفتگو با خبرنگار « نود اقتصادی » در رابطه با دلایل کاهشی نرخ دلار در روزهای اخیر بیان داشت: نرخ دلار باید 4300 تومان باشد، بنابراین دلار 12 هزار تومان را نمی‌توان دلار ارزانی دانست.

صمصامی خاطرنشان کرد: پایین آمدن دلار نیز دست بانک مرکزی است و چنان چه بخواهد دلار پایین می آید و اگر نخواهد دلار بالا می رود و همان طور که نرخ را روی 14 هزار تومان بردند الان هم آن را 12500 کردند. وی افزود: هر چند کاهش های نرخ ارز را به فال نیک می گیریم اما هیچ کدام از این ها نمی تواند جلوی رشد تورم را بگیرد، اما سوال این است که چرا دلار 3 هزار تومانی امروز باید به 12 هزار تومان برسد و ما خوشحال هم باشیم که دلار 12 هزار یا 10 هزار تومان شده است؟ تصمیم دارند که دلار آزاد را با دلار نیمایی نزدیک کنند، دلار نیمایی هم حدود 11 هزار تومان است. بنابراین این نرخ با نرخ مناسب در اقتصاد فاصله زیادی دارد.

محسن بوالحسنی، مدیر عامل شرکت صرافی توسعه صادرات افت ادامه دار قیمت دلار در بازار صرافان را ناشی از جو روانی حاکم بر این بازار برشمرد و اعلام کرد که شاید برخی انتظارات دایر بر جدی تر شدن چالش‌ها در عرصه روابط بین‌الملل بود که با عدم بروز آن، این امر بر بازار هم تاثیر خود را گذاشته است. وی تاکید کرد روند تزریق ارز به بازار همچون روزهای گذشته عادی است.

به گفته وی، بازار ارز در شرایط فعلی دارای شرایطی مبهم بوده و روند نزولی بودن نرخ ارز بیشتر روانی است،‌ لذا استمرار یا عدم استمرار کاهشی شدن نرخ ارز در روزهای آتی، قابل پیش بینی نیست.

علی خضریان فعال سیاسی در فضای مجازی اما نظر متفاوتی دارد. وی معتقد است: بازگشایی ۷ صرافی در امارات که زمینه تسهیل مبادلات ارزی را فراهم کرده و منجر به کاهش قیمت دلار طی روزهای اخیر شده است، محصول منطق مقاومت و مبارزه ملت یمن و دریافت پیام الفجیره و حملات پهپادی انصارالله به ابوظبی است. لذا جریان غربگرا این گشایش پای وادادگی خود ننویسد.

حدود دو هفته قبل برخی رسانه ها و روزنامه ها در اخبار خود افت قیمت دلار را براساس رفتار صرافی های امارات پیش بینی می کردند. در ۱۵ تیر روزنامه خراسان نوشت : «خبرهای رسیده حاکی از کاهش فشار بر صرافی های ایرانی در امارات است. کاهشی که با توجه به نقش مهم امارات در شبکه ارزی کشور، می تواند در مدیریت بازار ارز و کاهش نسبی قیمت ارز تاثیر داشته باشد.

در اواخر زمستان گذشته و اوایل بهار امسال فشار سنگینی به صرافی‌های منتقل کننده پول ایران در امارات وارد شد. این فشارها که از زمستان سال 96 آغاز شده و با مدیریت وزارت خزانه‌داری آمریکا در قالب اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده عملا بخش مهمی از ساختار انتقال غیر رسمی پول در امارات را شناسایی کرده و از کار انداخته بود، در دور جدید با برخوردهای امنیتی با صرافان تشدید شد و ادامه پیدا کرد.

با وجود این مجموعه اقدامات بانک مرکزی که بر خلاف سال‌های 96 و 97 به دور از انفعال و فعالانه با این مسئله مواجه شد، جلوی تاثیر شدید این مجموعه اقدامات را بر اقتصاد ایران گرفت.پس از این ماجرا، در هفته‌های اخیر فشار روی صرافی‌های منتقل کننده پول ایران در امارات کاهش چشمگیر و محسوسی یافته است. یک مقام آگاه نیز به تازگی از کاهش محدودیت های چند صرافی ایرانی در دبی خبر داده بود.

تحلیل نخست به تقویت کانال‌های بانک مرکزی روی درهم باز می گردد. به گونه‌ای که بانک مرکزی با تقویت ساختارهای خود توان نقل و انتقال و مداخله درهمی بیشتری نیز پیدا کرده است. طرف اماراتی نیز دیگر توان وارد کردن فشار بیش از این و حفظ دراز مدت این فشار را ندارد.در این باره تحلیل دومی نیز وجود دارد که به لحاظ امنیتی نیز امارات امکان ایجاد فشار بیشتر ندارد و هزینه فایده ایجاد فشارهای امنیتی برای امارات بیش از این قابل ادامه یافتن نبوده و ضربات سهمگین انصارالله به امارات و هزینه فایده هرگونه درگیری جدی با ایران، چند وقتی است که امارات را به نشان دادن پالس های مثبت به تهران کشانده است اما واکنش بانک مرکزی به کاهش فشارها روی صرافی‌های منتقل کننده پول نفت ایران چه خواهد بود؟ رفتار بانک مرکزی در ماه‌های گذشته نشان داده در مواردی که عوامل بنیادی کاهنده نرخ ارز تاثیر قابل اعتنایی روی بازار می‌گذارند، بانک مرکزی عموما به دنبال کاهش تدریجی قیمت ارز بوده است.

روند کاهشی قیمت ارز در حالی طی دو ماه گذشته با یک شیب ملایم در حرکت است، که به دلیل کاهش منطقی این نرخ به دور از هیجانات بازار ، امید می رود به زودی دلار، نرخ منطقی خود را تثبیت کند. ثباتی که ناشی از متغیرهای داخلی و خارجی است