سیاست‌زدگی در پست‌های فرهنگی دولت
کتابخانه ملی ایران یکی از مهم‌ترین نهادهای فرهنگی در ایران است که به‌دلیل اهمیتش، انتخاب رییس آن از حساسیت زیادی برخوردار است. این اهمیت و جایگاه آن را در حد معاون رییس‌جمهوری قرار داده است.
در دولت‌های پیشین، به‌منظر رعایت بُعد علمی و فرهنگی رییس کتابخانه ملی، ضمن اینکه سعی می‌شد افرادی با دیدگاه نزدیک دولت انتخاب شوند، به معیارهای علمی و فرهنگی آن‌ها هم توجه می‌شد. بااین‌حال، ظاهرا در دولت تدبیر و امید این مسأله به فراموشی سپرده شده است. در دولت اول دکترروحانی، آقای سیدرضا صالحی‌امیری بعد از ناکامی در کسب کرسی وزارت ورزش و عدم رأی اعتماد مجلس به ریاست کتابخانه ملی منصوب شد؛ یعنی شخصی باسابقه کاملا سیاسی در جایگاهی فرهنگی نشست.
صالحی‌امیری در حوزه فرهنگ تألیفاتی دارد؛ اما سابقه سیاسی وی در سال‌های اخیر کاملا نشان‌دهنده انتخابی کاملا سیاسی برای این پست بود. وی بعدها با گزینش افراد همسو با خود که حتی گرایش‌های تندی هم داشتند، بر این انتخاب صحه گذاشت. ضمنا با تبدیل مرکز اسناد کتابخانه ملی به پاتوق جریانی سیاسی و تحرکات سیاسی با هدف تأثیرگذاری بر انتخابات مجلس، کاملا در نقش خود به‌عنوان چهره‌ای سیاسی عمل می‌کرد. حضور صالحی‌امیری در وزارت ارشاد باردیگر پست کتابخانه ملی را خالی کرد. این‌بار هم چهره‌ای کاملا سیاسی به‌عنوان رییس انتخاب شد؛ البته با یک تفاوت. تفاوت رییس دوره جدید در زن‌بودنش بود تا محملی برای خاموش‌کردن انتقادات بابت غیبت مؤثر زنان در کابینه روحانی باشد. درضمن، گرایش‌های سیاسی وی بر انتخابش سایه افکند. باید توجه کرد خانم اشرف بروجردی، رییس کمیته بانوان ستاد دکترروحانی در انتخابات سال ۱۳۹۶ بود و این انتخاب هم به‌نوعی به سهم‌خواهی تعبیر شد. این انتصاب به‌قدری عجیب بود که بروجردی هم در شروع فعالیتش تأکید کرد کتابخانه ملی از سیاست‌بازی به دور خواهد بود؛ امری که درادامه فعالیتش مشخص شد چقدر به واقعیت نزدیک بوده است. حضور آقای هادی خانیکی، از عناصر تئوریک جریان موسوم به اصلاح‌طلب، در کتابخانه ملی و اجرای پروژه‌های این سازمان با هدف توسعه و ترویج کتابخوانی (امری که اصولا جزو وظایف این سازمان نیست)، نشان داد چگونه جریان اصلاح‌طلب از محفلی فرهنگی بهره‌برداری‌های سیاسی می‌کند و جالب اینجاست انجمن توسعه کتابخوانی که خود خانم رییس یکی از مؤسسان آن است، در کتابخانه ملی با حضور هادی خانیکی و خانم الهه کولایی، از اعضای حزب منحل‌شده مشارکت، پروژه‌ها را اجرا می‌کنند. اگر صالحی‌امیری در دوران حضور خود پای افرادی با گرایش‌های سیاسی حاد و تند نظیر آقای ناصر مهدوی را به کتابخانه ملی بازکرد تا در پوشش برگزاری کلاس‌های نهج‌البلاغه به مباحث سیاسی خود بپردازند، بروجردی هم در انتخاب رؤسا و معاونان سازمان هم کاملا سیاسی و حزبی عمل کرده است. انتصاب خانم هانیه گرائیلی، عضو شورای مرکزی مجمع زنان اصلاح‌طلب، به‌سِمَت سرپرست اداره کل حوزه ریاست روابط‌عمومی و امور بین‌الملل، آقای حکمت بروجردی، به‌عنوان مسوول تالار تخصصی مطالعات زنان سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و آقای غلامرضا ظریفیان، به‌عنوان رییس اندیشگاه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران مؤید تسلط بی‌حد‌و‌حصر نگاهی کاملا سیاسی در اداره کتابخانه ملی است. این گونه انتصاب‌ها در سازمان تا حدی بود که افراد مذکور با تخصص‌های دیگری که نیاز کتابخانه ملی است، به استخدام آن درآمده‌اند تا حدی که خبرگزاری «فارس» بهمن۱۳۹۷ خبر داد رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی به‌همراه مدیرکل روابط‌عمومی و مشاور بین‌الملل این سازمان در حالی برای حضور در همایشی تخصصی در حوزه اسناد راهی سنگاپور شدند که تخصصی درباره موضوع مرتبط ندارد. غلامرضا ظریفیان، معاون وزیر علوم در دولت موسوم به اصلاحات بود. وی که در زمان حادثه کوی دانشگاه در این سمت بود، بعد از سال ۱۳۸۴ در گفت‌وگویی با خبرگزاری «ایسنا» تأکید کرده بود: «تصمیم گرفتم دیگر کار اجرایی نپذیرم و تتمه عمر را به سایر کارها بپردازم». هرچند با بازگشت به کتابخانه ملی حرف خود را نقض کرد، در کتابخانه ملی و اندیشگاه آن فعالیت‌های خود را ادامه داد. وی عضو جمعیت توحید و تعاون، از گروه‌های سیاسی اصلاح‌طلب است که دبیرکلی آن برعهده آقای سیدعلیرضا بهشتی، مشاور میرحسین موسوی در انتخابات ۱۳۸۸ بود. حضور وی در اندیشگاه هم فرصتی است تا رفقای دورونزدیک وی در حوزه سیاست در این حوزه جولان دهند. برای مثال، برگزاری سلسله‌نشست‌هایی با عنوان «دوشنبه‌های عدالت» با ارائه دکتر سیدمحمدرضا حسینی‌بهشتی که از مشاوران موسوی در فرهنگستان هنر بود و در حوزه سیاست هم همفکر رؤسای سازمان است، یکی از این مسائل است. همچنین، ناصر نقویان روحانی که در سال‌های اخیر با گرایش ویژه به اصلاح‌طلبان از حمایت آنان برخوردار شده، در اندیشگاه کتابخانه ملی جایگاه ویژه‌ای دارد و هر هفته برای کرسی «تفسیر غزلیات حافظ» برپا می‌شود. افزون‌براین، آقای علی دهباشی که سال‌هاست «شب‌های بخارا» را برگزار می‌کند و از نفوذ خود در چهره‌سازی افراد خاص بهره می‌گیرد، برخی از این نشست‌ها را در اندیشگاه کتابخانه ملی برگزار می‌کند. هرچند جلسات تخصصی به‌وسیله اندیشگاه برگزار می‌شود، رویکردهای سیاسی این سازمان به‌قدری آشکار است که پنهان‌کردنش مشکل است. سیدرضا صالحی‌امیری، رییس سابق کتابخانه ملی، هنگام تأسیس اندیشگاه گفته بود: «کار سیاسی در اندیشگاه فرهنگی حکم موریانه را دارد. اینجا صرفا باید کار اندیشه‌ای و فکری انجام شود و ما به‌‌طور جدی و اکید از سیاسی‌شدن این نهاد فرهنگی اجتناب کرده‌ایم». بااین‌حال، گذشت زمان ثابت کرد حتی در حوزه فرهنگ و اندیشه هم سیاسی‌کاری را جریان اصلاح‌طلب حاکم بر کتابخانه ملی انجام می‌‌دهند؛ امری که این روزها درباره برخی اتفاقات در اراضی عباس‌آباد شاهد آن هستیم.
روزنامه صبح نو
