تحلیل مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری پیرامون اعتراضات اخیر در عراق
مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری، در گزارش جدید خود پیرامون اعتراضات اخیر در کشور عراق، با اشاره به طرح پیشنهادی عربستان به آمریکا برای ایجاد آشوب‌هایی در سه کشور ایران، عراق و لبنان، تحلیل خود را ارائه کرد.
مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری، در گزارش جدید خود پیرامون اعتراضات اخیر در کشور عراق، با اشاره به طرح پیشنهادی عربستان به آمریکا برای ایجاد آشوب‌هایی در سه کشور ایران، عراق و لبنان نوشت:
عراق طی پنجاه سال اخیر، تاریخ سراسر حوادثی را سپری کرده که باقی ماندن نقشه سیاسی آن در دل این همه تحولات خسارت بار و عدم فروپاشی آن بسیار حائز اهمیت و قابل تامل است. تجربه تلخ کودتاهای داخلی، حاکمیت خشونت بار و وحشیانه حزب بعث بر گستره جغرافیایی این کشور، تحمیل جنگی طولانی به بزرگترین همسایه خود یعنی ایران ، اشغال کویت و پروسه جنگ های پر هزینه و مرگبار خلیج فارس، سرکوب قیام های داخلی در دهه نود، اشغال تمام عیار نظامی توسط آمریکا، غارت ثروت ملی این کشور توسط آمریکا در 15 سال اخیر، پدیدار شدن اقلیمی خودمختار در مناطق کردنشین، ظهور مرگبار داعش و جنگ ویرانگر داخلی (2010 تا 2017)، آنچیزی بوده که همسایه غربی با 1604 کیلومتر مرز مشترک با ایران (یکی از طولانی ترین مرزها در آمار جهانی است) طی 50 سال اخیر تجربه کرده است. تحولات عراق بعنوان یک کشور مهم و مسلمان در غرب آسیا بدلیل شرایط خاص این کشور همواره مورد توجه همسایگان، محافل جهانی و قدرت‌های صحنه گردان در این منطقه حساس و ثروتمند می باشد. اگر چه فساد حکومتی در کشور عراق بسیار فراگیر بوده و این مساله در استان‌های نجف، کربلا و بصره به گسترده ترین شکل ممکن درآمده، اما شورش‌ها و اعتراضات گسترده در روزهای اخیر، بخش قابل توجهی از کشور عراق از جمله پایتخت را در برگرفته است. این اعتراضات همزمان با راهپیمایی اربعین حسینی با این شعار معروف معترضان «تا این ظلم و بلا رفع نشود، راهی به کربلا نیست» همراه شده است .
اعتراضات و ناآرامی های عراق با تجمعات فارغ التحصیلان بیکار آغاز شد و انبوه چهره های جوان که حضوری فعال دارند. نسلی که حکومت بعث را اصلا درک نکرده و بیشتر در دوره اشغال و پس از آن قد کشیده است. نظر به گرایش جوانان به شبکه های اجتماعی، آتش این ناآرامی ها با این شبکه های اجتماعی بالا گرفته است. تا جایی که دولت تصمیم گرفت، اینترنت را قطع کند. پر واضح است فساد اداری و اقتصادی، کمبود خدمات عمومی و بسیاری عوامل دیگر هم خود به خود به گسترش این اعتراضات کمک کرده است. حقیقت این است که ماهیت اعتراضات بیشتر جنبه معیشتی و اقتصادی دارد و عمده حاضران در این تجمعات، جوانانی هستند که دغدغه‌های معیشتی و رفاهی دارند و آنچنان رنگ و بوی سیاسی و وابستگی به احزاب عراقی ندارند و این را می‌توان از صفحات جوانان عراقی در شبکه‌های اجتماعی به خوبی دریافت کرد.
با توجه به شرایط پیش آمده و اینکه منطقه خاورمیانه به محلی برای عقده گشایی و انتقام‌های کور تبدیل شده است، از اینرو حوادث اخیر عراق که به بهانه اصلاح ساختار داخلی صورت گرفته، به فرصتی مجدد برای مداخله گران منطقه ای تبدیل شده تا دوباره از یک اتفاق داخلی، به دنبال عقده‌گشایی های فرسایشی خود باشند. از سویی دیگر فروپاشی ائتلاف ضدمحور مقاومت در منطقه که در حال وقوع است، بانیان این ائتلاف که برغم صرف میلیاردها دلار هزینه، هم اینک با بحران های مختلفی روبرو شده اند از جمله عربستان و بحران جنگ با یمن و مواجهه شدن آن با بحران بین المللی و داخلی، سعی در متهم کردن ایران به مداخله در امور داخلی عراق و تحریک معترضان عراقی علیه کشورمان با شعارهای ضد ایرانی را دارند .
همچنین طرح پیشنهادی عربستان به دولت آمریکا (دو طرح نمرود و عنکبوت) برای ناآرام کردن تهران، بغداد و بیروت. این طرح که روزنامه الاخبار لبنان آن را فاش کرده نشان می‌دهد، سه کشور ایران، عراق و لبنان هدف این طرح هستند که اساس آن تحریک رسانه‌ای افکار عمومی برای رسیدن به تظاهرات و اعتراض‌های خیابانی و در نهایت تضعیف دولت مرکزی است. تردیدی نیست که استمرار اعتراضات خشونت بار در عراق، دستاویزی خواهد شد برای تحت الشعاع قراردادن گردهمایی بزرگ اربعین و مخدوش کردن روابط استراتژیک ایران و عراق. بدون تردید سه ضلع آمریکایی، اسرائیلی و سعودی، از استراتژی سیاست خارجی و نیز مناسبات و ساختار درونی قدرت در بغداد، به ویژه گرایشات ایرانی دولت مرکزی و گروه‌های ذی‌نفوذ در این کشور ناراضی هستند. بنابراین در دامن زدن به نارضایتی‌های عراق از هیچ ترفندی دریغ نخواهند کرد .
از جمله مهمترین دلایل به انحراف کشیدن اعتراضات مردمی عراق به درگیری و آشوب‌های داخلی عبارتند از :
۱. هدایت عناصر آشوب طلب و اغتشاش گر از سه ضلع آمریکایی، اسرائیلی و سعودی
۲.تحریک رسانه‌ای مردم توسط رسانه‌های سعودی و جریانات همسو با آنها در شبکه‌های اجتماعی
۳.تحت‌الشعاع قرار دادن اربعین حسینی به عنوان بزرگترین حرکت شیعی مردمی در محور مقاومت
۴.حمایت از آشوب طلبان عراق توسط عناصر باقی مانده بعثی‌ها و سازمان منافقین
۵.حمایت جریانات تجزیه طلب کردستان عراق از تجمعات و آشوب‌ها
بنابراین، مردم عراق، به ویژه شیعیان از فساد، وضعیت نامطلوب اقتصادی و معیشتی، ضعف نهادهای دولتی، بی کاری و بی عدالتی به ستوه آمده اند. چنین بستری، بهترین زمینه برای بهره برداری دشمنان داخلی وخارجی این ملت است. دولت عراق باید دست به اصلاحات گسترده داخلی بزند و اصلاح ساختار حاکمیتی و مبارزه جدی با فساد درون حاکمیتی را در سرلوحه کار خود قرار دهد. با توجه به همزمانی این اعتراضات و اغتشاشات با راهپیمایی اربعین حسینی، رسانه های دولتی عراق باید به واکاوی بین معترضان واقعی و عناصرآشوب طلب بپردازند و با مدیریت صحیح افکار عمومی مردم عراق از طرح های اختلاف افکن آمریکایی - سعودی بین دو ملت عراق و ایران جلوگیری کنند.
توصیه و راهبردبرخی از مهم ترین توصیه ها و راهبرد ها به دستگاه های جمهوری اسلامی ایران با توجه به همزمانی تحولات داخلی عراق و حضور میلیونی زائران ایرانی راهپیمایی اربعین حسینی:
- تعامل و هماهنگی بیشتر بین سیستم دولتی و امنیتی ایران و عراق در خصوص تامین امنیت لازم زائرین اربعین حسینی
- رصد و هوشیاری دقیق در مدیریت و هدایت زائرین ایرانی نسبت به جلوگیری از آسیب های احتمالی
- مدیریت صحیح افکار عمومی در داخل ایران نسبت به تحولات عراق
- واکاوی اعتراضات واقعی مردمی عراق از آشوب طلبان داخلی در شبکه های عرب زبان جمهوری اسلامی ایران
« مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری »
