رسانه‌های غربی، تحولات ایران و نتایج نظرسنجی ها
برای درک بهتر واکنش ایرانیان در دو هفته اخیر بهتر است به یافته‌های دو نظرسنجی که به‌طور مشترک از سوی دانشگاه مریلند و مرکز نظرسنجی‌های ایران در تورنتو پس از اعتراضات سال‌های ۲۰۱۷ -۲۰۱۸ و ماه‌های مه، اوت و اکتبر ۲۰۱۹ میلادی انجام شده‌اند، نگاهی بیاندازیم.
«شرمین نروانی»، مفسّر و تحلیلگر ژئوپلیتیک خاورمیانه و همکار ارشد سابق در کالج سنت آنتونی دانشگاه آکسفورد در یادداشتی در «آمریکن هرالد تریبیون» به این نکته اشاره می کند که با وجود ذوق زدگی رسانه های غربی از تحولات داخل ایران، نتایج نظرسنجی ها اما؛ چیز دیگری را نشان می دهد. متن این یادداشت به شرح زیر است:
1. داده‌های دو نظرسنجی خارجی بیانگر داستانی متفاوت از اعتراضات ایران است. منتقدان غربی بیهوده تلاش کردند از آب گل‌آلود این اعتراضات کوتاه‌مدت ماهی بگیرند: موسسه بروکینگز اعلام کرد که معترضان ایرانی قلب مشروعیت رژیم را هدف گرفته‌اند، شبکه فرانس 24 پرسید: «آیا این یک انقلاب تازه در ایران است؟» و لس‌آنجلس تایمز از «سرکوب وحشیانه» مردم انتقاد کرد. آنها حتی اعتراضات لبنان و عراق را شورش منطقه‌ای علیه نفوذ ایران دانستند.
2. برای درک بهتر واکنش ایرانیان در دو هفته اخیر بهتر است به یافته‌های دو نظرسنجی که به‌طور مشترک از سوی دانشگاه مریلند و مرکز نظرسنجی‌های ایران در تورنتو پس از اعتراضات سال‌های 2017 -2018 و ماه‌های مه، اوت و اکتبر 2019 میلادی انجام شده‌اند، نگاهی بیاندازیم. نظرسنجی 2018 نشان داد که ایرانی‌ها از رکود اقتصادی به تنگ آمده و 86 درصد از آنها با افزایش نرخ بنزین مخالف بودند. در این نظرسنجی فهرستی از بزرگترین نگرانی‌های ایرانیان از بیکاری (40درصد)، تا تورم و هزینه بالای زندگی (13 درصد)، درآمد پایین (7درصد)، فساد مالی و اختلاس (6درصد)، بی‌عدالتی (1.4 درصد)، نبود آزادی‌های مدنی (0.3 درصد) ارائه شد.
3. این ارقام حاکی است اعتراضات 2018 بیشتر در پاسخ به شرایط اقتصادی داخلی (و نه به دلیل راهکارهای سیاست خارجی ایران یا سرکوب گسترده‌ای که رسانه‌ها و سیاستمداران غربی در آن زمان مدعی بودند) رخ داده است. در واقع، نظرسنجی 2018 نشان داد فقط 16 درصد از ایرانی ها با این اظهار نظر موافق بودند که «نظام سیاسی ایران نیازمند تغییرات اساسی است» و 77 درصد با آن مخالف بودند.
4. همانند اعتراضات اخیر، تظاهرات 2017-2018 نیز به آشوب‌های کوچک اما خشونت‌آمیز انجامید و نیروهای امنیتی برای پایان دادن به هرج و مرج به خیابان‌ها آمدند. اما پس از این رویدادها (و به رغم سرخط‌های بی‌شمار اخبار خارجی درباره بی‌رحمی واکنش نیروهای امنیتی) ایرانی‌ها به اتفاق از رفتار دولت با آشوبگران پشتیبانی کردند. 62 درصد از شرکت‌کنندگان گفتند پلیس شدت‌عمل مناسبی علیه آشوبگران داشت و 11 درصد گفتند که شدت‌عمل «بسیار اندک» بود. به طور کلی 85 درصد معتقد بودند که «دولت برای متوقف کردن آشوبگرانی که از خشونت استفاده می‌کنند یا به اموال آسیب می‌زنند باید شدیدتر برخورد کند.»
5. این واکنش ایرانی‌ها را باید با توجه به ناامنی موجود در کشورهای همسایه، تروریسم منطقه‌ای و تحت حمایت کشورهای متخاصم و افزایش مداوم تنش‌ها علیه منافع ایران پس از ریاست‌جمهوری ترامپ بررسی کرد. کارزار فشار حداکثری ترامپ فقط مسائل را وخیم‌تر کرده و ایرانی‌ها خود را در جنگ با ایالات متحده می‌بینند یعنی آماده‌باش مداوم در برابر براندازی، خرابکاری، جاسوسی، استراق‌سمع، تبلیغات و نفوذ گسترده.
6. ایران از اولین قربانیان جنگ سایبری آمریکا بود، زمانی که ویروس استاکس‌نت آمریکایی ـ اسرائیلی به برنامه هسته‌ای این کشور آسیب رساند. ارتش آمریکا اتاق‌های جنگی را برای افزایش مهارت رسانه‌های اجتماعی و پیشبرد تبلیغات آمریکا اختصاص داده است. ارتش بریتانیا بخش «جنگ رسانه‌های اجتماعی» را با تمرکز اولیه بر خاورمیانه راه‌اندازی کرده است. اسرائیل همواره در حال بازی تبلیغات آنلاین است و سعودی‌ها اخیرا در زمینه نفوذ در مباحث رسانه‌های اجتماعی سرمایه‌گذاری سنگینی کرده‌اند. بنابراین عجیب نیست که دولت ایران در بحران اخیر اینترنت را مسدود کرد.
7. کشورهای غربی پس از بهار عربی بارها از پیوستن مردم ایران به این جنبش پشتیبانی کردند و این حمایت‌ها در اعتراضات 2017-2018 ایران اوج گرفت. در اعتراضات اخیر بار دیگر این تمایل در قالب احتمال گسترش ناآرامی‌های لبنان و عراق به ایران مطرح شد. اما ببینیم ایرانی‌ها در این‌باره چه نظری داشتند. در نظرسنجی مشترک دانشگاه مریلند و مرکز نظرسنجی تورنتو که در اکتبر 2019 منتشر شد، حدود 61 درصد از مردم ایران از اعزام نیروی نظامی به سوریه برای مقابله با تهدید شبه‌نظامیان افراطی علیه امنیت و منافع ایران پشتیبانی کردند و 66 درصد افزایش نقش منطقه‌ای ایران را خواستار شدند. حدود 60 درصد از ایرانی‌ها باور داشتند در صورت پذیرفتن درخواست‌های آمریکا و پایان دادن به فعالیت‌های سپاه در سوریه واشنگتن امتیازات بیشتری درخواست خواهد کرد و فقط 11درصد معتقد بودند این کار رضایت آمریکا را به دنبال خواهد داشت.
8. نظرسنجی‌ها همچنین از افزایش بدبینی ایرانیان علیه آمریکا حکایت داشت. حدود 86 درصد از مردم ایران از آمریکا حمایت نکردند و شمار افرادی که دیدگاه منفی نسبت به آمریکا داشتند از 25درصد در 2015 به 73 درصد در زمان حال رسیده است. حدود 81 درصد از ایرانی‌ها گفتند که فعالیت‌های سپاه در خاورمیانه، ایران را «امن‌تر» کرده است.
9. به رغم ادعای غربی‌ها که سپاه را سازمانی فاسد و شرور می‌دانند، امروز 63 درصد از ایرانی ها باور دارند که سپاه باید در پروژه‌های ساخت‌وساز و سایر زمینه‌های اقتصادی مشارکت داشته باشد و نقش امنیتی خود را نیز ادامه بدهد. ایرانی‌ها در زمان بحران سپاه را نهادی مهم می‌دانند و 89 درصد از آنها نقش سپاه در کمک به سیل‌زدگان بهار سال جاری را حیاتی دانستند.
10. اگرچه بیشتر مردم ایران سوءمدیریت و فساد را عامل مشکلات اقتصادی می‌دانند اما شمار سرزنش‌کنندگان تحریم‌های آمریکا در حال افزایش است و به همین دلیل 70 درصد از مردم ایران هدف‌گذاری در زمینه خودکفایی ملی را به افزایش تجارت خارجی ترجیح می‌دهند. حدود 83 درصد از مردم ایران باور دارند که تحریم‌ها بر زندگی مردم عادی تاثیر گذاشته است. عجیب است که از زمان خروج آمریکا از برجام بدبینی اقتصادی در میان مردم ایران از 64 درصد در 2018 به 54 درصد در ماه گذشته کاهش یافته چون ایرانی‌ها احساس می‌کنند که آمریکا نمی‌تواند با تحریم‌ها بیش از این به ایران فشار بیاورد.
11. در جبهه سیاسی، ایرانی‌ها به شکلی چشمگیر موافق سیاست خارجی و راهکارهای نظامی دولت هستند و از فعالیت‌های داخلی و منطقه‌ای سپاه و همچنین مشارکت ایران در عراق و سوریه بنا به دلایل امنیتی علیه تروریسم و تمایل برای داشتن نقش فعال منطقه‌ای پشتیبانی می‌کنند. در زمینه پشتیبانی از رهبران، اکثریت مردم ایران از قاسم سلیمانی (82 درصد)، محمدجواد ظریف (67 درصد) و ابراهیم رئیسی (64 درصد) اعلام حمایت کرده‌اند.
12. با توجه به این ارقام منصفانه است که بگوییم در افق ایران هیچ «انقلاب دوم» یا در زمینه مسائل کلیدی سیاسی، اقتصادی و امنیتی هیچ نوع شکافی بین حاکمیت و مردم مشاهده نمی‌شود. منتقدان خارجی می‌توانند رویدادهای ایران را مطابق میل خود تفسیر کنند اما تا‌کنون ایرانی‌ها همواره امنیت و ثبات را به انقلاب جدید ترجیح داده‌اند.
«نور نیوز»
