زنوزی جلالی: ایجاد رقابت سالم در بین نویسندگان از تاثیرات جایزه جلال است

فیروز زنوزی جلالی نویسنده و از داوران دوره های اسبق جایزه جلال آل احمد در گفتگو با «نسیم»، در ارتباط با این جایزه ضمن بیان اینکه بسیار خوب است که اهل قلم احساس کنند آثارشان در جایی دیده و معرفی می شود اذعان داشت: به هرحال اینکه این جایزه برگزار بشود و گزینش هایی در ادبیات داستانی ما صورت بگیرد و اینکه اهل قلم احساس کنند آثارشان در جایی داوری می شود و دیده و شناخته و معرفی می شود بسیار خوب است. ضمن اینکه به دلیل اینکه بار مالی جایزه جلال هم قابل تامل است توجه های بیشتری را به سمت خود جلب می کند و حساس تر هم است.

وی ادامه داد: تصور کنید اگر جایزه جلال هم مانند بسیاری از جشنواره های دیگر مثلا 2 یا 3 سکه جایزه داشت دیگر اینقدر به آن پرداخته نمی شد. اما به هرحال نفس خود کار و اینکه جشنواره هایی به این شکل باشد و به بهانه های مختلف آثار بررسی شوند بسیار خوب است.

این نویسنده با تاکید بر اینکه آثار این جایزه باید در راستای اهداف جلال ال احمد باشند اظهار داشت: طبیعتا وقتی ما می گوییم جایزه جلال، باید آثاری که در ارتباط با این جایزه انتخاب می شود سمت و سویی به آثار و اندیشه جلال داشته باشد. و زمانی می توان گفت که چقدر انتخاب ها درست و یا غلط هستند که مشخص شود برگزیده ها چقدر با اهداف جلال همسویی و همخوانی داشته اند. و با آن چیزی که خاصه های آثار جلال است هم مسیر باشند.

زنوزی جلالی خط فکری و ایدئولوژی جلال آل احمد را معیار انتخاب آثار دانست و بیان کرد: وقتی که تحت عنوانی به نام جلال جایزه اثی داده می شود طبیعتا باید معیار انتخاب ما خط فکری و ایدئولوژی جلال و آثار جلال باشند. بنابراین آثاری که به روحیه ، نثر و درونمایه آثار جلال نزدیک است می توانند جزء برگزیده ها باشند. همانطور که در مورد جایزه پروین آثار برگزیده می بایست با روح مطالب پروین اعتصامی همسویی و همخوانی داشته باشد.

وی افزود: در سال های گذشته تلاش بر این بوده است که این اتفاق بیافتد و آثار برگزیده با آثار جلال همخوانی داشته باشند و من فکر می کنم تا حدودی این اتفاق افتاده است.

داور اسبق جایزه جلال با اشاره به کم و زیاد شدن مبلغ این جایزه گفت: همانطور که گفتم به دلیل اینکه وزن سکه های این جایزه زیاد است به همان نسبت هم حساسیت برانگیز است اما به نظر بنده اینکه شهردار محترم به کمک آمد و نگذاشت که جایزه به 30 سکه کاهش پیدا کند حرکت درستی بود و اصلا چرا باید مسئولین ما فکر کنند که این جایزه زیاد بوده است و همچین مبالغی به چشم آنها بیاید.

وی افزود: اگر کمی دقت کنید در حرفه ها و کارهای مختلف و در جوایز مختلف این مبالغ بسیار هنگفت تر از این هاست. در حال حاضر یک فروتبالیست قراردادی به مبلغ یک میلیارد و چهارصد میلیون هزار تومان می بندد آنهم با این بازی هایی که از آنها دیده می شود. اما چرا وقتی به اهل قلم می رسد و می خواهند تنها 110 سکه بدهند این همه هیاهو اتفاق می افتد؟ در صورتی که اگر بخواهیم این دو معیار را با هم مقایسه کنیم اصلا قابل قیاس نیستند.

زنوزی جلالی در ارتباط با کمبود بودجه برای پرداخت جایزه عنوان کرد: به نظر بنده این حرف که می خواهیم جایزه را کم کنیم هرچند که تنها حرف بود و در عمل اتفاق دیگری افتاد حرف قشنگی نبود چه بسا اینکه تا حدودی انجام هم شد. اینکه می گویند ما بودجه نداریم که 110 سکه بدهیم باید پرسید چرا نداریم؟ اگر قرار باشد بعد از یک سال به یک یا دو نویسنده جایزه ای تعلق بگیرد آنهم به این شکل که می بینیم و در بعضی مواقع جوایز مشترکا اعلام می شود مبلغ خیلی عجیبی نیست.

این نویسنده با اشاره به تاثیرات برگزاری این جایزه در جامعه گفت: حداقل اتفاقی که بواسطه این جایزه در جامعه می افتد این است که از بین ده ها هزار عنوان کتابی که در طول سال منتشر و چاپ می شود، این که یک اثری گزینش و برگزیده می شود مخاطب را در سمت و سویی قرار می دهد که برود و این آثار را بخواند و برای جامعه کتاب خوان به نوعی کمک و تعیین مسیر می شود.

زنوزی جلالی ایجاد رقابتی سالم در بین نویسندگان را از تاثیرات این جایزه دانست و اظهار داشت: در مورد خود نویسندگان هم طبیعتا بواسطه این جایزه یک رقابتی بین آنها صورت می گیرد و نویسندگان با وسواس بیشتری می کوشند تا با موضوع بکرتری و نثر پخته تری به نوشتن بپردازند و رقابتی سالم در جمعیت نویسندگان ایجاد می شود و این کار به باروری ادبیات ما یاری بسیاری می رساند.

نویسنده کتاب "قاعده بازی" در ارتباط با برگزیده نداشتن این جایزه در چند دوره بیان کرد: می توان گفت که برگزیده نداشتن این جایزه در چندین دوره تا حدی به مسائل مالی و اقتصادی بر می گردد اما این تمام ماجرا نیست. ممکن است داوران در دوره ای به این نقطه رسیده باشند که اثر برتری در میان آثار نیست. هرچند که نظزیه وجود دارد که می گوید بین بد و بدتر؛ بد را انتخاب کنید اما من خودم به شخصه با این نظر موافق نیستم.

وی افزود: یعنی اگر جامعه ادبی ما در مرحله ای قرار دارد که اثر درخوری برای ارائه ندارد می بایست داوران جایزه با شهامت این مطلب را عنوان کنند و عکس این هم صادق است. در حقیقت داوران باید بیایند و بگویند که چرا این آثار برگزیده و گزینش شده اند و باید از گزینش خود دفاع کنند.

زنوزی جلالی روشنگری در مسائل داوری را از راه کارهای رفع ابهام و شبهات دانست و گفت: می توان در این باره نشست های مطبوعاتی ترتیب داد و کار و معیار داروی ها را مورد نقد و بررسی قرار داد. مثلا اگر 10 اثر به مرحله نهایی رسیده اند باید دید که چرا این دو اثر خاص برگزیده شده اند و آن 8 اثر دیگر نشده اند. باید داورها نسبت به این سوالات پاسخگو باشند و مطمئنا انها دلائل خود را دارند. و این کار به روشنگری بسیاری از مسائل کمک می کند.

وی افزود: اگر نشست هایی صورت بگیرد و داورها و اهل قلم و منتقدین وکسانی که حرفی برای گفتن دارند بیایند و رو در رو صحبت کنند و جواب خود را بگیرند هم شفاف سازی در مورد جایزه و داوری ها صورت می گیرد و هم به خیلی از ابهامات پایان داده می شود.

وی ادامه داد: در مورد مخالف ها باید گفت که همیشه و در هر صورتی یک گروهی مخالف هستند و نمی توان همه را راضی نگه داشت. اما اگر این نسشت های نقد و بررسی و شفاف سازی ها انجام بشود می تواند به بسیاری از این شک و شبه ها و تردید پایان دهد.

این نویسنده در پایان با اشاره اینکه سلیقه داوران از مسادل تعیین کننده در گزینش است خاطر نشان کرد: سلیقه داوران در انتخاب آثار بسیار تاثیرگذار است. مثلا بنده نوعی ممکن است به عنوان یک داور به آثار واقع گرایانه و رئالیستی گرایش بیشتری داشته باشم و مثلا از کارهای پست مدرن و پسامدرن استقبال نکنم. در این صورت مثلا اگر بنده داور باشم بنا بر طبع خودم به سمت اتنخاب آثاری می روم که رئالیستی هستند. طبیعتا داروهای دیگر هم نسبت به گرایش خود به مکتبی خاص و باورها و سلایق ادبی خودشان آثار را گزینش می کنند . ممکن است اثری با یک ساختار قوی و بکر به دست یک کارشناسی برسد که باورها و سلایق ادبی مخالف با آن را داشته باشد و طبیعتا آن را نمی پسندد. پس دخالت سلیقه در داوری ها وجود دارد.