صفربیگی: شعر انقلاب باعث تقویت جریان شعر مذهبی در کشور شد

جلیل صفربیگی، شاعر در گفتگوی تفصیلی با «نسیم»، در خصوص شعر انقلاب ضمن تاکید بر این که شاعران نقشی اساسی در پیشبرد انقلاب ایفا کردند عنوان کرد: شعر انقلاب به دو برهه زمانی تقسیم می شود که یکی اوایل وقوع انقلاب، همزمان با آن و حتی پیش از ان است که شاعران ما با سرودن اشعار حماسی نقش مهمی در پیشبرد انقلاب ایفا کردند و بزرگان این عرصه هم اشعار به یاد ماندنی و تاثیرگذاری سرودند از جمله حمید سبزواری، مرحوم مشفق کاشانی، مرحوم مهرداد اوستا و علی معلم و دیگر بزرگان که اشعار آنها در روند انقلاب تاثیرگذار بود وخصوصا در بخش خلق سرودهای انقلابی بسیار تاثیرگذار و تعیین کننده بود.

شعر انقلاب باعث تقویت جریان شعر مذهبی در کشور شد

وی ادامه داد: بعد از این دوره حادثه جنگ تحمیلی اتفاق افتاد و شعر انقلاب به سمت دیگری کشیده شد. پیوند ناگسستنی شعر انقلاب با دفاع مقدس و حماسه سرایی شاعران ما در این عرصه و همین طور در ادامه ارتباطی که شعر انقلابی و دفاع مقدس با مفاهیم ارزشمند مذهبی و دینی مانند عاشورا و مسئله ظهور گره خود و این باعث تقویت جریان شعر مذهبی در کشور نیز شد.

صفربیگی با اشاره بر تقسیم بندی شعر به دو برهه پیش از انقلاب و پس از انقلاب گفت: در هشت سال دفاع مقدس شاعران انقلابی ما در قالب های مختلف شعری به سرایش اشعار پرداختند و آثار مهمی در این حوزه خلق کردند که می توان در بخش های مختلفی آنها را مورد کنکاش و بررسی قرار داد. شاعران انقلاب در قالب های مختلف شعری از جمله قصیده غزل مثنوی رباعی و حتی دو بیتی و همین طور قالب های مدرن و نو به سرایش شعر پرداختند و خوشبختانه در صده اخیر شعر انقلاب به قدر اهمیت پیدا کرده که یکی از صفحات شعر صده اخیر به شمار می رود و حتی تقسیم بندی هایی هم از طرف منتقدین صورت می گیرد مبنی بر شعر پیش از انقلاب و شعر پس از انقلاب که این نشان دهنده اهمیت حادثه عظیم و اجتماعی انقلاب در شعر معاصر فارسی است.

شعر انقلاب جریانی پویا و فعال است

این شاعر با اعتقاد بر این که چراغ شعر انقلاب کماکان روشن است بیان کرد: طبیعتا به دلیل اینکه شعر در کشور ما نمود برجسته ای دارد موضوع عظیم انقلاب هم مورد توجه شاعران قرار گرفته و آثار متعددی که چاپ و منتشر شد خود بیانگر جریان پویا و فعال شعر انقلاب است. بعد از آن هم هنوز که هنوز است شعر انقلاب جریان دارد و شاعرانی هنوز در این عرصه به فعالیت مشغولند و کماکان چراغ شعر انقلاب روشن است.

جلیل صفربیگی شعر انقلاب را جریانی پویا و فعال دانست و اظهار داشت: سه دهه زمان زیادی برای بررسی یک جریان عمده مانند شعر انقلاب نیست اما آثاری که تولید شده نشان دهنده یک جریان پویا و فعال است و در حوادث سیاسی و اجتماعی که به انقلاب اسلامی مربوط می شود این حضور همچنان پررنگ است. اما می شود به موضوع نسل سازی در حوزه شعر انقلاب اشاره کرد. که به نظر من در این بخش چندان موفق نبودیم.

جای بزرگان عرصه شعر انقلاب پر نشده است

نویسنده مجموعه "انجیل به روایت جلیل" در خصوص نسل سازی در حوزه شعر انقلاب با بیان اینکه هنوز جای بزرگان عرصه شعر انقلاب پر نشده است تصریح کرد: ما نسلی از شاعران برجسته مثل علی معلم مهرداد اوستا قیصر امین پور سیدحسن حسینی سلمان هراتی و دوستان دیگر را داشتیم و نسل بعد از این ها جایگزین این ها شد. شاعرانی مثل علیرضا قزوه عبدالجبار کاکایی سهیل محمودی ساعد باقری فاطمه راکعی و بسیاری دیگر از شاعران هم نسل اینها تقریبا نسل جدید شعر انقلاب را بعد از آن بزرگان پایه گذاری کردند و در حال حاضر هم خوشبختانه چهره هایی موثر در حوزه شعر انقلاب حضور دارند اما چه از نظر کمی و چه کیفی هنوز جای بزرگان عرصه شعر انقلاب پر نشده که به نظر من در این بخش می شود آسیب شناسی کرد و با تامل بیشتری به این مقوله نگریست.

این شاعر در حوزه نقد شعر بیشترین آسیب را متوجه شعر انقلاب دانست و گفت: نسل سازی به آن معنایی که جریان شعر انقلاب را تثبیت کند و مشخصه ها و مولفه های این جریان به صورت مدون در اختیار دیگران قرار بگیرد یا خیلی کم و یا خیلی دیر اتفاق افتاده است. در حال حاضر به صورت کاملا علمی این کار انجام نشده و از ضعف های حوزه نقد شعر بیشترین آسیب متوجه شعر انقلاب است.

شعر انقلاب به صورت جدی مورد نقد و کنکاش قرار نگرفته است

صفربیگی با تاکید بر کنکاش بیشتر در حوزه شعر انقلاب عنوان کرد: آنگونه که جریان های دیگر شعر معاصر مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند شعر انقلاب به صورت جدی مورد نقد و کنکاش قرار نگرفته که البته هنوز هم دیر نیست. مولفه هایی هم که برای شعر انقلاب در نظر گرفته شده جای نقد دارد و حتی رشته های دانشگاهی که در حوزه شعر انقلاب و شعر دفاع مقدس در دانشگاه های مختلف تدریس شده نیاز به دقت نظر بیشتری دارد و می شود روی شاخه های مختلف شعر انقلاب کنکاش بیشتری انجام داد.

جلیل صفربیگی در خصوص وضعیت ترجمه اشعار شاعران در خارج از ایران گفت: متاسفانه موضعیت کلی ترجمه شعر فارسی خوب نیست. عنصری که باید بوسیله آن شعر معاصر فارسی به ملل دیگر شناسانده شود وجود نداشته است. یک بخشی عظیمی از شعر انقلاب شعر مقاومت است. شعر مقاومت کشورهای اسلامی مثل فلسطین لبنان سوریه و عراق را به شکل خیلی خوبی در کشور خود ترجمه کردیم و بازتاب دادیم و منتشر کردیم اما این اتفاق به شکل متقابل برای شعر معاصر فارسی و خصوصا شعر انقلاب رخ نداد.

اغلب کشورهای منطقه با شعر انقلابی آشنایی چندانی ندارند

وی در ادامه افزود: اغلب کشورهای منطقه حتی با شعر انقلابی ما آشنایی چندانی ندارند و اگر هم دارند به صورت گزیده ای و یا تک چهره هایی از شعر انقلاب را ترجمه و معرفی کرده اند. ما در بخش معرفی چهره ها و معرفی شعر معصر ایران خیلی ضعیف عمل کرده ایم و به نظر من این بخش هم جای تامل دارد و باید به آن پرداخته شود.

این شاعر با اشاره به ظرفیت ترجمه پذیری زبان شعر فارسی اظهار کرد: شعر فارسی در حوزه عرفان و دین کارهای بزرگ و زیادی انجام داده اما چون ظرفیت شعر ما به گونه ای است که در ترجمه دچار نقصان می شود و معنای صحیح از ان گرفته می شود معمولا در زبان ترجمه ای کارکرد سیاسی و اجتماعی قوی نسبت به زبان فارسی ندارد.

در حوزه شعر مقاومت شاعران ما خیلی خوب کار کرده اند

صفربیگی با اعتقاد بر اینکه در حوزه صدور و معرفی انقلاب و اسلام اتفاق خاصی صورت نگرفته است بیان کرد: اما مثلا در حوزه شعر مقاومت شاعران ما خیلی خوب کار کرده اند و توانسته اند اهداف و موضع گیری های جمهوری اسلامی و جامعه را در قالب اشعار خود بیان کنند. اما رسالتی که در حوزه صدور و معرفی انقلاب و اسلام بوسیله شعر وجود داشته است اتفاق خاصی صورت نگرفته است.

جلیل صفربیگی با تاکید بر فعالیت بیشتر در حوزه ترجمه یادآور شد: این امر به این موضوع بر می گردد که ما باید به صورت ریشه ای و عمیق تر به این موضوع نظر داشته باشیم و بخش ترجمه شعر انقلاب به صورت فعال تری در کشورهای دیگر ترویج داده شود تا بتوانیم شعر دینی و انقلابی معاصر را به جهان معرفی کنیم.