در حاشیه اجلاس «سیکا» چه گذشت؟

نسیم آنلاین : پنجمین دوره از نشست «اجلاس تعامل و اعتمادسازی آسیا» که به اختصار «سیکا» نامیده می شود امروز (۲۵ خردادماه) در شهر دوشنبه پایتخت تاجیکستان با حضور ۱۲ رئیس جمهور، ۳ نخست وزیر و تعدادی از وزرای امور خارجه کشورهای عضو ناظر برگزار شد. این اجلاس بهانه ای است برای دیدار سران کشورهای منطقه با یکدیگر.

کنفرانس تعامل و اقدامات اعتمادساز در آسیا (سیکا) یک انجمن چند جانبه برای ارتقاء همکاری در زمینه صلح، امنیت و ثبات در آسیا است. این کنفرانس به ابتکار نورسلطان نظربایف، رئیس‌جمهور سابق قزاقستان در سال ۱۹۹۲ شکل گرفت. در سال ۱۹۹۶ هفده کشور در این کنفرانس مشارکت کرده و نسخه پیش‌نویس اسناد آن تهیه شد. نخستین نشست وزرای امور خارجه سیکا با مشارکت ۱۵ کشور عضو در ۱۴ سپتامبر ۱۹۹۹ برگزار شد. اعلامیه اصول راهنمای روابط میان کشورهای عضو سیکا در همان نشست به تصویب رسید. نخستین اجلاس سیکا نیز در سال ۲۰۰۲ برگزار گردید.

در حال حاضر کشورهای عضو سیکا عبارتند از: افغانستان، ارمنستان، آذربایجان، بحرین، بنگلادش، بلاروس، بوتان، برونئی، کامبوج، چین، مصر، ایسلند، هند، ایران، اردن، قزاقستان، فلسطین، کیریباتی، قرقیزستان، لبنان، لیختن اشتاین، جزایر مارشال، مغولستان، میانمار، نائورو، نروژ، کره شمالی، پاکستان، پالائو، فیلیپین، قطر، کره جنوبی، روسیه، سوریه، تاجیکستان، تایلند، جزایر تیمور، ترکیه، امارات متحره عربی، ازبکستان، ویتنام و رژیم صهیونیستی.

گفتنی است در نشست وزرای امور خارجه سیکا که در سپتامبر ۲۰۱۸ در حاشیه هفتاد و سومین مجمع عمومی سازمان ملل متحد برگزار شد، ریاست این انجمن برای بازه سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰ از چین به تاجیکستان واگذار گردید.

پنجمین نشست سییکا در دوشنبه

جمین اجلاس تعامل و اعتمادسازی آسیا با موضوع «دیدگاه مشترک به منطقه امن و مرفه سیکا» امروز در شهر دوشنبه پایتخت تاجیکستان با حضور ۱۲ رئیس جمهور، ۳ نخست وزیر و تعدادی از وزرای امور خارجه کشورهای عضو ناظر برگزار شد .

روسای جمهور تاجیکستان، روسیه، چین، جمهوری اسلامی ایران، آذربایجان، ازبکستان، قزاقستان، قرقیزستان، بنگلادش، ترکیه و سری لانکا، و همچنین رئیس اجرایی افغانستان، عبدالله عبدالله در پنجمین نشست سیکا شرکت کردند.

در همین حال هیات‌های سیاسی عالی‌رتبه از بحرین، ویتنام، مصر، رژیم صهیونیستی، هند، اردن، عراق، قطر، کامبوج، کره جنوبی، مغولستان، امارات متحده عربی، پاکستان، فلسطین، تایلند، بلاروس، اندونزی، ایالات متحده آمریکا، فیلیپین، مالزی، اوکراین، ژاپن، سازمان ملل، سازمان امنیت و همکاری اروپا، سازمان همکاری شانگهای و کمیته اجرایی سازمان کشورهای مستقل مشترک المنافع نیز به منظور شرکت در این نشست حاضر بودند.

گفتنی است ۶۵۰ خبرنگار محلی و خارجی نشست کنفرانس تعامل و اقدامات اعتمادساز در آسیا (سیکا) که ۱۴ و ۱۵ ژوئن در دوشنبه، پایتخت تاجیکستان برگزار شد را پوشش دادند.

موضوع اصلی پنجمین نشست سیکا «دیدگاه مشترک به منطقه امن و مرفه‌تر سیکا» است.

شی جینپینگ رئیس جمهور چین که برای شرکت در اجلاس «سیکا» به شهر دوشنبه پایتخت تاجیکستان به سر می‌برد صبح امروز از سوی «ولادیمیر پوتین» همتای روسی خود غافلگیر شد . پوتین صبح امروز ترتیب برگزاری جشنی را به مناسبت شصت و ششمین سالروز تولد جینپینگ داده بود به نوشته گلوبال تایمز، پوتین در این مراسم به جینپینگ بستنی مخصوص روسی هدیه داده است .

در حالی که قرار بود در حاشیه اجلاس سران شانگهای، حسن روحانی رئیس‌جمهور کشورمان با نارندرا دامورداس مودی نخست‌وزیر هند دیدار کند، بنا به دلایلی این ملاقات صورت نگرفت. دلیل لغو این دیدار فشردگی برنامه‌ها و دیدار مقامات هندی و حاضر نشدن آنها در موعد مقرر عنوان شد.

اما پس از لغو دیدار دو رئیس جمهور، وزرای خارجه دو کشور در حاشیه سیکا با هم دیدار کردند. «سوبرامانیام جایشانکا » وزیر خارجه جدید هند در حاشیه نشست سیکا (کنفرانس همکاری و اعتمادسازی آسیا) در دوشنبه پایتخت تاجیکستان با همتای ایرانی خود دیدار کرد.

وزیر خارجه جدید هند با انتشار تصویری از دیدارش با محمدجواد ظریف در حاشیه نشست سیکا نوشت: «با محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران دیدار و درباره تحولات منطقه‌ای به گفت‌وگو پرداختم.»

دیدار پوتین و اردوغان که برای چندمین بار در سال های اخیر بود، نشان از تداوم نزدیکی ترکیه به روس‌ها و فاصله گیری از آمریکاست.

دفتر ریاست جمهوری ترکیه با انتشار پیامی در توئیتر از دیدار «رجب طیب اردوغان» با «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه خبر داد . دیدار روسای جمهور ترکیه و روسیه در حالی انجام شد که آمریکا بر فشارهای خود بر آنکارا برای کاهش روابط با مسکو و امتناع از خرید سامانه اس ۴۰۰ افزوده است .

براساس گزارش رسانه ها محور گفتگوی پوتین و اردوغان چالش اس ۴۰۰ و پرونده حلب سوریه بوده است.

این در حالی است «شاناهان»، کفیل وزارت دفاع آمریکا در نامه‌ای به همتای ترک خود نوشته است در صورتی که ترکیه برنامه خرید سیستم دفاع موشکی خود از روسیه را تغییر ندهد از برنامه جت‌های جنگنده اف -۳۵ حذف خواهد شد .

به نظر می رسد سخت گیری و تهدیدهای آمریکا اردوغان را بیش از گذشته به پوتین نزدیک کرده است.

یکی دیگر از حاشیه های مهم اجلاس سیکا دیدار پوتین با امیر قطر با محوریت موضوعات فرهنگی است. به باور تحلیل گران پوتین در سال های اخیر به دنبال نوعی نفوذ فرهنگی در کشورهای حاشیه خلیج فارس است.

در این دیدار شیخ تمیم، امیر قطر اعلام کرد آمادگی دارد میزان سرمایه گذاری خود در روسیه و همچنان سطح همکاری ها با این کشور را افزایش دهد . شیخ تمیم همچنین سال فرهنگی روسیه در قطر را موفقیت بزرگی خواند و خواستار تبادلات فرهنگی دو کشور شد. وی همچنین از پوتین برای کمک‌های روسیه برای برگزاری جام جهانی ۲۰۲۲ قطر تشکر کرد .

پوتین نیز اظهار داشت: قطر برای ما یک شریک قابل اعتماد در منطقه است. همکارهای ما قابل توجه است و سرمایه گذاری ها بین دو کشور همچنان پویا خواهند ماند .

وی افزود: همکاری‌های ما در زمینه فرهنگی و زمینه‌های انسان دوستانه نیز به همین ترتیب خواهد بود. ضمن آنکه من علاقمندم درباره وضعیت منطقه خلیج فارس نیز گفتگو داشته باشیم .

بازسازی سوریه و تقابل با فشار آمریکایی ها و اهرم تحریم دو موضوع مهم گفتگوهای روسای ایران و ترکیه بود.

حجت‌الاسلام حسن روحانی روز شنبه در دیدار «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه گفت: برای توسعه و تعمیق روابط ایران و ترکیه طی سال‌های اخیر گام‌های ارزنده‌ای برداشته شده و این روند باید شتاب بیشتری بگیرد .

دکتر روحانی همچنین همکاری‌های منطقه‌ای ایران و ترکیه را با اهمیت دانست و اظهار داشت: همکاری‌های دو جانبه و سه جانبه با روسیه در حوزه مسائل منطقه‌ای و از جمله در فرایند آستانه و بازسازی سوریه را بسیار با اهمیت و در راستای تقویت صلح و ثبات منطقه است .

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه نیز در این دیدار گفت: روابط ایران و ترکیه روابطی رو به توسعه بوده و تقویت بیش از پیش این روابط در عرصه‌های دوجانبه و منطقه‌ای بسیار حائز اهمیت است .

وی افزود: ترکیه مصمم است روابط خود را با تهران در همه عرصه‌ها توسعه دهد . رؤسای جمهوری اسلامی ایران و ترکیه در این دیدار همچنین بر مخالفت خود با تحریم و زورگویی در منطقه تاکید کردند .

در این بیانیه پایانی که نسخه‌ای از آن در سایت رسمی کاخ کرملین منتشر شده، در این باره آمده است: «ما حمایت غیرقابل تغییر خود از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) درباره برنامه هسته‌ای ایران که همچنان دستاورد بزرگی در زمینه موفقیت دیپلماسی چندجانبه است و توسط قطعنامه شماره ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل در سال ۲۰۱۵ هم به‌اتفاق آرا مورد تأیید قرار گرفته، را اعلام و تأکید می‌کنیم که برجام مؤثر بودن خود را به‌خوبی ثابت کرده و هیچ جایگزینی برای آن وجود ندارد و از اینکه جمهوری اسلامی ایران به‌طور کامل به تعهدات هسته‌ای خویش در چارچوب برجام عمل و این مسئله را آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مورد تأیید قرار داده، استقبال می‌کنیم و از سایر طرف‌های شرکت‌کننده در این توافقنامه هم می‌خواهیم تا به تعهدات خویش در چارچوب برجام عمل کنند تا اهداف در نظر گرفته‌شده در این توافقنامه به دست آید».

شرکت‌کنندگان در نشست سران دوشنبه همچنین مخالفت خود را با هرگونه تصمیم‌گیری یک‌جانبه که ممکن است به تغییر وضعیت شهر مقدس قدس بینجامد اعلام کردند.

در بیانیه پایانی این کنفرانس آمده است: «ما به‌طور قاطع مخالف هرگونه تصمیم‌گیری یک‌جانبه هستیم که می‌تواند وضعیت شهر مقدس قدس را تغییر دهد. ما خواستار پایبندی به حق قطعی ملت فلسطین برای تشکیل دولت مستقل فلسطینی در چارچوب مرزهای تعیین‌شده در سال ۱۹۶۷ به‌پایتختی شهر قدس هستیم و همچنین از نقش تاریخی کشور اردن به‌عنوان محافظ مسجدالقصی حمایت می‌کنیم».