ظریف تنها برای آزادی سلیمانی به سوئیس رفته بود؟

نسیم آنلاین ؛ صابرگل عنبری درصفحه شخصی خود نوشت: دیروز ایران و آمریکا به مبادله دو زندانی دست زده و مسعود سلیمانی استاد دانشگاه تربیت مدرس و ژائو وانگ استاد آمریکایی چینی الاصل آزاد شدند. این مبادله با میانجیگری دولت سوئیس انجام شده است و نشان می‌دهد که مذاکرات برای آزادی زندانیان مدتی است میان دو طرف از سرگرفته شده است و اساسا اراده‌ای برای مذاکره وجود دارد. از قراین چنین پیداست که این ابتکار دو طرفه صرفا در حد مبادله دو زندانی نباشد و احتمالا نشانه‌ای از ورود میانجیگری سوئیسی‌ها به فازی مهم باشد. مهم‌ترین قرینه حضور همزمان وزیر خارجه ایران و برایان هوک نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در شهر زوریخ سوئیس است. منابع خبری ایرانی و آمریکایی این حضور مشترک را برای استقبال از سلیمانی و وانگ دانسته و نیویورک تایمز نوشته است که شهروند آمریکایی آزاد شده پس از انتقال با هواپیمایی سوئیسی به زوریخ با برایان هوک دیدار کرده است و رسانه‌های ایرانی هم از بازگشت شهروند ایرانی به همراه ظریف به ایران سخن گفته‌اند. به نظر پذیرش این که ظریف و هوک صرفا برای استقبال از این شهروندان به زوریخ سفر کرده باشند، سخت است و همین خود پرسش‌هایی را درباره دلایل اصلی این حضور همزمان بر می‌انگیزد. مدتی است که کانال میانجیگری سوئیس فعالتر از قبل شده و پیام‌هایی را میان آمریکا و ایران رد و بدل می‌کند. همین هفته پیش بود که رئیس جمهور ایران از پیام‌های محرمانه آمریکا به ایران از طریق اروپایی‌ها برای مذاکره سخن گفت و چند روز بعد ظریف گفت که این پیام‌ها غالبا از طریق سوئیس به دست ایران می‌رسد. به هر حال، روزها و هفته‌های آتی مشخص خواهد کرد که دقیقا چه خبر است و آیا این بار دود سفیدی از تلاش‌های جدید میانجیگران سوئیسی و عمانی بر خواهد خاست یا باز تیرها به سنگ می‌خورند. ترامپ امروزه با توجه به اوضاع داخلی خود و فضای انتخاباتی آمریکا بیش از هر زمانی به پیشرفت در مهم‌ترین مسائل بین‌المللی نیاز دارد. طرح معامله صلح وی درباره نزاع در فلسطین که رونمایی نشد؛ هر چند پلان‌های مهمی از آن عملا اجرا شد و مذاکرات با کره شمالی هم راه به جایی نبرده و خروج از برجام نیز فعلا جز تداوم فشار حداکثری، ایران را پای میز مذاکره نکشانده است. از این جهت، دستان ترامپ در مواجهه انتخاباتی در سیاست خارجی خالی است. در این اوضاع نیز اقتصاد ایران حال و روز خوشی ندارد و به یک تنفس جدی نیاز دارد، تنفسی که فعلا در شرایط تحریمی تنها از طریق بر طرف کردن خلل‌ بنیادین داخلی اقتصاد ممکن نیست و ترک خوردن دیوار تحریم‌ها یک ضرورت اساسی است؛ چیزی که ترامپ آن را به بعد از شروع مذاکرات موکول کرده است. یعنی وعده نسیه. اما ایران به دنبال یک دریافتی نقدی است و با توجه به وضعیت داخلی آمریکا از آن بیم دارد که ورود غیر نقدی صرفا به نفع ترامپ و کارزار انتخاباتی او باشد. در این شرایط، طرف‌های میانجیگر به ویژه سوئیس و عمان به دنبال یک راه میانه میان مواضع دو طرف هستند؛ راهی که تحصیل آن چندان آسان نیست؛ چون باید به گونه‌ای باشد که ترامپ آن را به نفع خود بداند و بتواند بر روی آن سرمایه‌گذاری انتخاباتی کند و از سوی دیگر نیز باید به شکلی باشد که ایران را قانع به مذاکره با ترامپ کند. کوته سخن این که در زوریخ، مسقط، توکیو و غیره هر خبری باشد گشایشی در تنش کنونی بر مدار "برد برد" محتمل نیست و شرایط کنونی و شروط چندان دشوار و پیچیده می‌نماید که به گفته حافظ "راه هزار چاره‌گر از چار سو ببست".