گزارش کامل رونمایی از مستند "فاکتور صوری" در دانشگاه شریف

به گزارش خبرنگار «نسیم»، مستند "فاکتور صوری" طی مراسمی در سالن جابربن حیان دانشگاه صنعتی شریف رونمایی شد.

در این مراسم از سیروس مقدم و سعید نعمت‌الله کارگردان و نویسنده سریال‌های "تا ثریا" و "مدینه" بخاطر پرداختن به موضوع ربا و تأثیرات آن بر خانواده، تقدیر شد.

آیت‌الله مکارم: نظام بانکی با انحراف از مسیر عقودشرعی و قناعت به اسنادصوری، به رباخواری آلوده شده است

در این مراسم پیام آیت‌الله مکارم شیرازی که در تاریخ 7 مهر رسیده بود قرائت شد. ایشان در این پیام گفت: هنگامی که نظام اسلامی پیروز شد با انبوهی از مشکلات از جمله مشکل بانکهای رباخوار روبرو شد. جمعی از محققان و علمای دین و دانشمندان اقتصادی علوم بانکی نشستند و راهی برای اصلاح نظام بانکهای رباخوار و تبدیل آن به بانک بدون ربا بعد از مطالعات فراوان به دست آوردند. براین اساس سود تنها بر محور عقود شرعی واقعی بنا شد نه سود در برابر پول و آن را به همه بانکها ابلاغ کردند و آموزش دادند و افکار همه راحت شد که از بانکداری ظالمانه رباخوار قبلی رهایی یافتند.

در ادامه این پیام عنوان شد: ولی متاسفانه چیزی نگذشت که با انحراف از مسیر عقود شرعی و قناعت کردن به اسناد صوری و غیرواقعی، آن نظام بانکداری اسلامی را منحرف کردند و تاحد زیادی آلوده رباخواری شدند. از تمامی کسانی که برای جلوگیری از اینگونه کارهای انحرافی در نظام بانکی تلاش می‌کنند به سهم خود تشکر می‌کنم.

سیروس مقدم: شاید دلیل بسیاری از مشکلات امروز جامعه بر اثر پول شبهه‌آلود باشد

در مراسم نمایش "مستند فاکتور صوری" با موضوع ربا و بانکداری اسلامی که در سالن جابربن حیان دانشگاه شریف برگزار شد، سیروس مقدم پس از دریافت لوح تقدیر به دلیل ساخت دو سریال "ثریا" و "مدینه" طی سخنانی اظهار داشت: در جاهای مختلفی مورد تقدیر قرار گرفته‌ام اما در هیچکدام از این مراسمات بیش از دو جمع دانشجویی که امسال در آن شرکت کرده‌ام برای من خوشایند نبود، من چهار پنج سال دوره دانشجویی را تجربه کرده‌ام و هیچگاه شفافیت دوره دانشجویی برای من تکرار نشد. وی درباره ساخت دو سریال "ثریا" و "مدینه" خاطرنشان کرد: موضوع "ربا" که تقریباً با زندگی مردم سر و کار دارد بسیار حائز اهمیت است؛ با دنیا من کاری ندارم بلکه درباره کشورم صحبت می‌کنم که 35 سال از انقلاب آن می‌گذرد و ما به ارزش لقمه حلال اهمیت می‌دهیم و به آن عادت کرده‌ایم و خوب است که قبل از خواب حتی سی ثانیه برگردیم و روزمان را مرور کنیم، شاید خوابمان نبرد چراکه ممکن است ظلمی کرده‌ و یا حقی را ناحق کرده باشیم.

این کارگردان تلویزیون ادامه داد: موضوع "ربا" که در سریال ثربا به آن پرداخته شد به کارشناسی گذاشته نشد و بیشتر به جنبه‌هایی از ثریا نگاه شد که اساساً ثریا نبود و بیشتر تحت‌الشعاع مسائل سیاسی قرار گرفت اما با تجربه‌ای که از ثریا در زمینه ربا پیدا کردم، سریال "مدینه" را ساختم. ربا و پول شبهه آلود در جامعه وجود دارد و شاید دلیل بسیاری از مشکلات امروز بر اثر پول شبهه آلود باشد. وی در ادامه با بیان اینکه در قرآن گفته می‌شود کسانی که ربا می‌گیرند مانند افراد مستی هستند که بلند می‌شوند اما نمی‌توانند ادامه دهند اظهار داشت: در رابطه با موضوع ربا پس از پخش سریال‌ها بسیاری از مردم از ما تشکر کردند و معتقد بودند که در معاملات و قراردادهایشان تجدیدنظر کردند پس حتی اگر یک نفر این موضوع را تصدیق کرده باشد تا مراقب لقمه ای که بر سر سفره‌هایشان می‌آورند ما موفق بوده‌ایم.

حجت‌الاسلام محمدنژاد: ایجاد التهاب در جامعه بواسطه موضوع ربا نگاه درستی نیست

حجت‌الاسلام محمدنژاد، مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه صنعتی شریف در مراسم نمایش فیلم مستند فاکتور صوری در رابطه با موضوع "ربا" اظهار داشت: شاید اصل توجه به پولی که از بانک می‌گیریم خوب باشد اما اینکه بواسطه موضوع ربا در جامعه التهاب ایجاد کنیم نگاه درستی نیست. وی در ادامه افزود: در زمان پیامبر جامعه روند درستی نداشت و بسیاری از مشکلات در جامعه وجود داشت اما ایشان هیچگاه نگفتند که جامعه خیلی مشکلات زیادی دارد بلکه کار کردن جامعه را به پیش بردند تا نگاه اسلامی شد. محمدنژاد خاطرنشان کرد: در بحث تمدن اسلامی یکی از ارکان مهم اقتصاد است که باید با تأمل مطالعه کرد و در مورد آن راهکار ارائه دهیم، اینکه بگوییم بانک‌ها ربوی هستند و همه حقوق را مختل می‌کنند و اگر قرار باشد از رباخوار حقوق بگیریم و چند دست این موضوع بچرخد کار را پیچیده می‌کند.

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در پایان اظهار داشت: اصل توجه به موضوع ربا که ذره‌ای پول شبهه‌ناک وارد مال ما نشود مهم است اینکه حسابرسی اموالمان را داشته باشیم حائز اهمیت است اما اینکه بخواهیم بگوییم همه بانک‌ها دچار مشکل ربوی هستند اینگونه نیست و باید برای اصلاح اوضاع تلاش کنیم.

مصباحی‌مقدم: امروز با بانکداری ای روبرو هستیم که ترکیبی از اعمال حرام است و حلال

غلامرضا مصباحی‌مقدم، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی نیز در این مراسم گفت: ما با تیم محقق و پژوهشگری به طور دقیق این قانون بانکداری بدون ربا را در سال ۶۲ بررسی کردیم. انصافا هیچ اشکالی در این جزیئات این قانون نیست. اما متاسفانه در مرحله اجرا دچار اشکالاتی است و به درستی اجرا نمی شود. این قانون به ما هو قانون ضعف هایی در دستورالعمل ها، آئین نامه ها و متن قراردادها مشاهده می شود. یعنی ابزارهای اجرایی آن محل اشکال است. ما اگر اشکالات فقهی در محتوای قانون نمی بینیم، که واقعا نمی بینیم اما مشکل عدم بروز بودن شیوه ها و ابزارهای اجرایی آن را به شکل مشهود می بینیم.

مصباحی مقدم افزود: امروز تا حدود خیلی خوبی آسیب ها و اشکالات این قانون کشف و بررسی شده است. یکی از تفاوت های بانکداری ربوی و بانکداری بدون ربا در نیاز به آموزش است. در بانکداری بدون ربا حتما نیاز به آموزش نیروی انسانی داریم. حتی خود عقود و چگونگی استفاده از آن عقود به مردم نیاز به آموزش دارد. اما از آموزش این دروس به مردم و دانشجویان خبری نیست. یک فرم قرارداد پر پیچ و خم به لحاظ حقوقی جلوی مشتری می گذارند و تنها می‌گویند امضا کن. این یک اشکال جدی و بنیادی و اساسی در مورد بانکداری است.

وی تاکید کرد: علاوه بر اینکه مدیران و مجریان این سیستم با نظام بانکدرای بدون ربا آشنا نبودند و با همان اطلاعات خود در نظام بانکدرای بدون ربا به مدیریت آن پرداختند. شاید اگر در همان روزهای نخست به این فکر می افتادیم، راحت تر می توانستیم به این معضل بپردازیم. اما امروز با بانکداری ای روبرو هستیم که ترکیبی از اعمال حرام است و حلال. اما چون تفکیک این دو برای مشتری از یکدیگر ممکن است، حکم آن حلال است مگر در مواردی که عینا حرام را تشخیص دهند.

دکتر مشایخی: بانکداری ما بانکداری اسلامی نیست؛ اسم آن را یدک می کشد اما از آن خالی است

در این مراسم نشست پرسش و پاسخ با موضوع اقتصاد اسلامی و بانکداری بدون ربا با حضور دکتر علی نقی مشایخی، عضو هیئت علمی دانشکده مدیریت دانشگاه شریف برگزار شد.

وی در این خصوص بیان داشت: ضرورت وجود بانک برای پیشرفت جامعه انکارناپذیر است. اما اینکه با چه شیوه ای این کار را انجام دهند، محل سوال و فکر است. نکته آن است که باید مشتری شرکت داده شود در این مدیریت پولی و سرمایه گذاری. بیان این موضوع آسان است اما اجرای آن در این سوال ها سخت بوده است.

این استاد دانشگاه افزود: بانک ها به دلیل نداشتن زیرساخت ها و نیروی انسانی مورد نیاز برای تحول در نظام بانکداری موجود به نظام بانکدرای اسلامی، به قواعد قبلی بازگشت. این یک چالش است. این چالش و تغییر بزرگ، مدیریت بزرگی می طلبید که محقق نشد. و این چالش مدیریتی را در بسیاری از بخش های مدیریتی کشور داریم. وقتی برای این تغییر نقشه راه نداشته باشیم، آن تحول به یک آرزو بدل می شود و سازمان ها همان سازمان های قدیمی باقی می‌مانند.

مشایخی تعداد فعلی بانک های در کشور را بالا دانست و عنوان کرد: این تعداد بانک با این میزان سرمایه گذار در کشور ما غیرعادی است و هیچ بعید نیست در سال های آینده جلوی آن گرفته شود.

وی بانکداری فعلی را اسلامی ندانست و گفت: تا به حال شنیده اید بانکی در مشارکت طبق عقود اسلامی در ضرر شریک شود؟ همانطور که در سود شریک می شود، آیا یک مورد دارید که در ضرر نیز شریک شود؟ خیر. حتی یک مورد پیدا نمی کنید. پس واضح است بانکداری اسلامی نیست. اسم آن را یدک می کشد اما از آن خالی است.