فلاحت‌پیشه: قطعنامه شورای امنیت راه سوءاستفاده را باز می‌گذارد

«نسیم»:: امروز قرار است پیش‌نویس قطعنامه شورای امنیت درباره توافق هسته‌ای ایران و ۱+۵ که پس از 22 ماه مذاکرات فشرده در وین به پایان رسید در جلسه شورای امنیت به رای گذاشته شود. «نسیم» در گفتگوی تفصیلی با حشمت‌الله فلاحت‌پیشه به بررسی نقاط قوت و ضعف این قطعنامه پرداخت که در زیر مشروح این گفتگو آمده است.

حشمت‌الله فلاحت‌پیشه کارشناس مسائل سیاسی در گفتگو تفصیلی با «نسیم» در خصوص نقاط قوت قطعنامه جدید شورای امنیت سازمان ملل درباره توافق ایران و 1+5 اظهار داشت: قطعنامه جدید احتمالی شورای امنیت سازمان ملل، ایران را از ذیل فصل هفتم خارج نمی‌کند بلکه بخش اعظم تحریم‌هایی را که در قالب ماده 41 فصل هفتم، یعنی 15 بند تحمیلی ماده 41 فصل هفتم علیه ایران که معروف به تحریم‌های شش قطعنامه بود، را تعلیق می‌کند.

وی در ادامه بیان داشت: این اولین بار است که یک کشور پرونده‌اش ذیل فصل هفتم سازمان ملل قرار می‌گیرد ولی یک قطعنامه شکل می‌گیرد که مقدار زیادی از تحریم‌های ذیل همین فصل را به حالت تعلیق در می‌آید و حقوق غنی‌سازی ایران به رسمیت شناخته می‌شود. یعنی چیزی که تاکنون به عنوان جرم شناخته می‌شد و پرونده ایران ذیل فصل هفتم قرار گرفته بود، به عنوان حق برای ایران شناخته می‌شود.

نماینده مردم تهران در مجلس هشتم با بیان اینکه امکان دفاع ایران در برابر اتهامات واهی غربی‌ها از نکات مثبت دیگر این قطعنامه خواهد بود نیز گفت: ایران بر اساس سازوکار اجرایی پیش‌بینی شده برای بررسی قطعنامه و یا عدول از قطعنامه در یک کمیته هشتگانه به عنوان یک عضو رسمی شناخته می‌شود که در آنجا می‌تواند از حقوق حقه خود دفاع کند در صورتی که قبلا این امتیاز برای کشورهایی بود که عضو شورای امنیت بودند.

فلاحت پیشه ادامه داد: کاهش تدریجی تحریم‌های تسلیحاتی نیز از دیگر نقاط مثبت این قطعنامه است.

این کارشناس مسائل سیاسی برخی از بندهای این قطعنامه را ملزم به چانه‌زنی بیشتر دانست و گفت: بند یازده و دوازده پیش‌نویس این قطعنامه از بندهای انحرافی است. این موضوع در جایی مشکوک است که تا پایان چشم‌انداز 20 ساله کشور یعنی تا زمانی که ایران باید قدرت اول منطقه شود، نظارت آمرانه قدرت‌های بزرگ بر ایران را کش‌دار می‌کند و این زمینه را بهانه‌گیری طرف مقابل فراهم می‌کند که اگر فکر کنند ایران در زمینه‌ای برای رسیدن به شاخصه‌های روز قدرت باید مهار شود، مهار آن را در دست خود داشته باشند.

وی همچنین افزود: تا پایان 1404 یعنی تا پایان مدت زمان برنامه چشم‌انداز، ایران ذیل بند یازده و دوازه این قطعنامه به زیر نظارت غرب در می‌آید. مگر اینکه در بهترین حالت ایران به عنوان یک بازیگر همسو با آنها در منطقه و جهان بدل شود که در لابی‌های مختلف و همکاری‌های گسترده‌ای که این طیف می‌خواهند آن هم طیفی که هیچ کدام با منسجم نیستند، ایران باید همسو با این کشورها شود.

فلاحت‌پیشه با اشاره به بند دوزادهم پیش‌نویس قطعنامه اظهار داشت: در این بند آمده که اگر یکی از اعضای 1+5 و اتحادیه اروپا اگر اتهامی را مطرح کنند که حتی سندی هم نداشته باشد یعنی به این جمع‌بندی برسند که ایران تخلفی را از مواد "برجام" دارد، می‌توانند از شورای امنیت بخواهند که تحریم‌ها به حالت اول باز گردد. این درست است که ایران عضو آن کمیته هشتگانه می‌شود ولی اگر قطعنامه‌ای هم مصوب نشود، این تحریم‌ها به صورت خودکار برمی‌گردد مگر اینکه شورای امنیت ورود کند و مانع بازگشت تحریم‌ها شود.

نماینده سابق مجلس در ادامه گفت: این قطعنامه ایران را در تنگه‌ای قرار می‌دهد که در آن 1+5 و شورای امنیت حضور دارند. ایرانی‌ها مردم ساکنی نیستند و آنها نیز این را پیش‌بینی کرده‌اند. اینها مواردی است که باید روی آن بیشتر کار کرد. البته در بند چهارده این قطعنامه آمده که اگر ایران براساس این قطعنامه قراردادی را بست و پرداختی انجام شد، بازگشت تحریم‌ها شامل قراردادهای ذیل این قطعنامه نمی‌شود. به نظر من این موضوعی است که برای راضی کردن ایرانی‌ها در قطعنامه ذکر شده است.

وی با اشاره به لزوم تغییر رفتار غربی‌ها در قبال ایران نیز بیان داشت: واقعیت قضیه این است که اگر رفتار طرف‌های غربی عوض نشود ما در آینده شاهد چالش‌های سالیانه بر سر بندهای یازده و دوازده این قطعنامه خواهیم بود. تجربه نشان داده که رفتار غربی‌ها تغییر نکرده، بلکه حساسیت آنها بر سر دو چیز خیلی بیشتر شده است. موضوع اول توسعه جمهوری اسلامی ایران در زمینه‌های مختلف است بلکه تاکنون سعی کرده‌اند با بهانه تراشی بر سر توسعه فناوری‌های دو منظوره از پیشرفت ایران جلوگیری کنند و موضوع دوم نوعی رشک و حسرت در عمق استراتژیک جمهوری اسلامی ایران است که اگر هرجا از تغییرات معادلات منطقه به نفع ایران ناراحت می‌شدند از ابزارهای بین‌المللی برای فشار به ایران استفاده می‌کنند.

فلاحت‌پیشه استفاده چند منظوره از مفاد بند دوزاده این قطعنامه را محل چالش دانست و افزود: نگرانی من از این است که طرف مقابل از این بند برای مسائل غیر هسته‌ای استفاده کنند. در زمینه هسته‌ای چهار اختلاف اشاره شده که در این توافق به نظر من قابل حل است که اولین آن اصلاح رآکتور اراک است، دو تغییر کاربری فردو است، سه کاهش تعداد سانتریفیوژهای به 6 هزار و چهار کاهش ذخایر اورانیوم ایران است که به نظر من در این چهار مورد ایرانی‌ها همکاری خواهند کرد و این مشکلات رفع خواهد شد. نگرانی من از این است که به نام سایر بازرسی‌ها مثل PMD که نوعی بازرسی بدون حد یقف به حساب می‌آید که با هدف کشاندن بازرسی‌ها به موضوع‌های غیر هسته‌ای است. گمان من این است که طرف مقابل تلاش می‌کند در این موضوع بازی سیاسی را شکل دهد کماینکه ما باید متوجه باشیم که اوباما این توافق را مانند بقیه توافقات سرهم بندی نکرده باشد که استفاده انتخاباتی از آن بکند و بعد از انتخابات این قطعنامه ابزار فشاری بر ایران شود.

این کارشناس مسائل سیاسی زمینه برای سوء استفاده را در این قطعنامه فراهم دانست و گفت: در این قطعنامه زمینه برای سوء استفاده فراهم شده ولی این قطعنامه برای بازرسی‌ها تنظیم شده و برای نظارت بر تولیدات ایران و انبارهای نگهداری مواد هسته‌ای تنظیم شده است.

وی در پایان خاطر نشان کرد: این قطعنامه اگر صادر شود، قطعنامه‌ای نیست که درون مقوله‌های حقوق بین‌الملل بگنجد بلکه مقوله‌ای است در قالب توازن قوا یعنی قدرت و این قدرت هم کش دارترین و قابل تفسیر ترین مقوله علم سیاست است و 1+5 می‌تواند این قطعنامه را به هر سمتی بکشاند. البته موضوعی که مطرح است تکالیف ایران است و برنامه‌های هسته‌ای ایران را دربر می‌گیرد.