نقدهای دانشمند به سند راهبردی وزارت صنعت: نعمت‌زاده این برنامه را پشت درهای بسته نوشت

مسعود دانشمند دبیرکل خانه اقتصاد ایران در گفتگو با «نسیم» با انتقاد از نگارش برنامه راهبردی چهارم وزارت صنعت، معدن و تجارت اظهار کرد: هیچ کس برای نگارش برنامه با ما مشورت نکرد و به عنوان کسی که سالها در اتاق بازرگانی بوده ام این برنامه را ندیدم.

وی با انتقاد از دید تصدی گرایانه دولت در برنامه راهبردی وزارت صنعت تصریح کرد: نوع و میزان تولید را بازار تعیین می کند، بنابراین بهترین برنامه ای که می توان برای وزارت صنعت، معدن و تجارت نوشت این است که آنچه را که در آن تصدی گری دارد، همه را واگذار کند، زیرا بخش خصوصی خودش می داند که چگونه در این زمینه ها عمل کند.

وی با بیان این مطلب که " این که تعیین کنیم فلان صنعت این قدر تولید کند و یا این قدر تولید نکنیم همه دولتی است " بیان کرد: ا ین گونه برنامه ریزی هیچ ربطی به بخش خصوصی ندارد، زیرا بخش خصوصی اگر می خواهد برنامه ریزی کند خودش می داند که چه مقدار باید تولید کند و برای چه بازاری باید تولید کند، وقتی دولت به صحنه می آید، خودش را ارباب همه می داند، در نتیجه می خواهد برای همه برنامه ریزی کند، اما از خودش نمی پرسد که اگر مردم نخریدند باید چکار کنیم؟

چرا خودروی ایرانی که از خودروهای چینی هم ضعیفتر است باید صنعت پیشران باشد

این عضو اتاق بازرگانی با انتقاد از پیشران قرار دادن صنعت خودرو عنوان کرد: مگر خودرویی که در حال حاضر بخش دولتی تولید می کند، مردم آن را می خرند؟ خودرو را برای این پیشران قرار دادند که دولتی است، چرا خودروی ما با خودروی چینی نمی تواند رقابت کند؟ مگر نمی گویید چین عقب مانده است و کالاهای بی کیفیتی دارد، پس چرا نمی توانید با او رقابت کنید.

دانشمند تصریح کرد: اساسا در همه جای دنیا دولتها از صنایع بزرگ حمایت می کنند و صنایع کوچک خودشان روی پای خودشان می ایستند و به حیات خود ادامه می دهند، بنابراین دولت باید در ایران برای به طور مثال ذوب آهن اصفهان، فولاد خوزستان، مس کرمان و یا معادن بزرگ را مورد حمایت و نه دخالت قرار دهد، زیرا صنایع کوچک متوسط براساس جهت حرکت صنایع بزرگ خودشان راهشان را پیدا می کنند و می روند.

وی خاطرنشان کرد: بهترین راهبرد وزارت صنعت دو کلمه است، دولت دخالت نکند، ولی متاسفانه این برنامه راهبردی نشان می دهد که دولت قصد تصدی گری و دخالت را دارد.

چرا صنایع کوچک جایگاهی در برنامه راهبردی ندارند

دبیرکل خانه اقتصاد ایران با انتقاد از عدم جایگاه برای صنایع کوچک و متوسط در برنامه راهبردی بیان کرد: بزرگترین بار تولید را sme ها یا بنگاههای کوچک و متوسط دارند، زیرا صنایع کوچک صنایعی هستند که 50 پرسنل دارند. متوسطها آنهایی هستند که از 50 تا 500 پرسنل دارند و صنایعی که بیش از 500 پرسنل دارد، صنایع بزرگ هستند، بنابراین اینها معمولا خودشان راهشان را پیدا می کنند، ولی باید راهبردهای مشخصی برایشان در برنامه تعیین می شد.

دانشمند خاطرنشان کرد: بیشترین اشتغال و بیشترین تولید و ارزش افزوده در همین بخش sme هاست، بنابراین ما وقتی بگوییم دولت دخالت نکند، یعنی اینکه باید به همین مسائل توجه کند، زیرا آنها وقتی برنامه بنویسند، همین چند کارخانه ای که تحت کنترلش است را نگاه می کند و می خواهد بقیه را هم با همین شرایط جلو ببرد.

وی به عقب افتادگی برخی از صنایع در کشور اشاره و به نسیم عنوان کرد: اینکه نمی توانیم به گرد پای رقبایمان هم برسیم را قبول ندارم، زیرا می توانیم به آنها برسیم به شرطی که دولت دخالت نکند، مثلا در پوشاک اگر دولت دخالت نکند و فقط به صنایع نساجی وام دهد که ماشین آلات ریسندگی و بافندگی خود را نوسازی کند ما می توانیم به صنعت پوشاک ترکیه برسیم.

این فعال اقتصادی افزود: وقتی دستگاههای ریسندگی و بافندگی ما قدیمی است، مطمئنا پارچه هایی با مختصات 20 سال پیش تولید می کند، این پارچه 20 سال پیش اگر تبدیل به پوشاک هم شود، پوشاک آن بازار ندارد.

صنایع دانش بنیان و جدید هیچ نقشی در برنامه راهبردی ندارند

دانشمند با انتقاد از عدم وجود صنایع دانش بنیان در برنامه راهبردی بیان کرد: دنیا که نمی ایستد تا ببیند شما در حال چه کاری هستید و آیا به او می رسید یا خیر؛ زیرا آنها کار خودشان را می کنند، بنابراین در حال حاضر آرام آرام یک سری صنایع از اروپا حذف می شود ولی ما متاسفانه در برنامه وزارت صنعت قرار است روی صنایعی سرمایه گذاری کنیم که آلوده ساز و انرژی بر بوده و ارزش افزوده پایینی دارند.

وی خاطرنشان کرد: ما طبق برنامه در حال حاضر قرار است، روی سیمان سرمایه گذاری می کنیم و حدود 70 تا 80 تن ظرفیت هم برای آن تعریف کرده ایم، اما نمی دانیم که می خواهیم این را در کجا مصرف کنیم؟ سیمان را باید به بخش خصوصی واگذار کنیم، زیرا دلیلی ندارد که دولت تصدی گری کند.

چرا دولت ایدرو و ایمیدرو را واگذار نمی کند؟

دبیرکل خانه اقتصاد ایران گفت: سیاست گذاری هم باید به این شکل باشد که مثلا دولت بگوید در فلان صنعت وام کم بهره می دهد تا از آن حمایت کند، در این صورت یک صنعت عقب مانده تبدیل به یک صنعت پیشران می شود. دولت ایدرو و ایمیدرو را می خواهد چیکار کند؟ دولت باید اینها را واگذار کند، چرا ایران خودرو و سایپا را واگذار نمی کنند؟

مگر صنعت تایر و تیوپ چه مزیتی داشت که آن را پیشران کردید؟

دانشمند با انتقاد از مشخص کردن هفت صنعت راهبردی در برنامه عنوان کرد: مبنای انتخاب این که هفت صنعت راهبردی تعریف کردند، چیست؟ نویسندگان برنامه اول بیایند این را توضیح دهند. برای چه صنعت تایر و تیوپ پیشران شد؟ مگر ما در تایر تیوپ به غیر از بازار مصرف چه چیزی داریم؟ فقط بازار مصرف داریم، کائوچو ، و قالبهای آن را باید وارد کنیم پس این صنعت چه مزیتی دارد؟

وی تصریح کرد: طریقه نوشتن برنامه صنعت به گونه ای است که دولت و مجلس و صاحبان صنایع باید آن را بنویسند، بر مبنای این که الگوهای توسعه ای بخش به بخش شکل بگیرد، این که ما همین طوری بگوییم که این هفت صنعت پیشران باشند، بی فایده است، باید بگوییم این هفت صنعت چه مزیتی دارد؟ آیا بقیه صنایع باید تعطیل شوند؟

دبیرکل خانه اقتصاد ایران افزود: وقتی می خواهیم الگوی صنعت را تعریف کنیم باید بگوییم که بازار هدف و مصرفمان باید چقدر باشد، مثلا وقتی الگو مشخص شد باید بگوییم که بازار هدف را بر مبنای پتروشیمی، صنایع پتروشیمی و یا معدنی می گذاریم، بدون اینکه خودمان به عنوان دولت بخواهیم دخالت کنیم. به این ترتیب کسانی که می خواهند در این صنایع وارد شوند و سرمایه گذاری کنند، تکلیفشان مشخص است.

دولتمردان خودشان را عاقل کل می دانند

دانشمند دید دولت را در این برنامه را قیم مابانه دانست و به نسیم عنوان کرد: وقتی پول نفت در اختیار دولت باشد، خودش را قیم همه می داند و این نوع برنامه نوشتن نشان دهنده اقتصاد نفتی در کشور است، این برنامه قیم محورانه است، چون دولتمردان خودشان را عاقل کل و بقیه را کم عقل می دانند، در حالی که اینطوری نیست و باید از همه مشورت گرفته شود.

وی ادامه داد: نویسندگان این برنامه خاستگاه خود را مشخص نکرده اند، اگر صنعتی ها برنامه را بنویسند به صنعت الویت می دهند و در خصوص بازرگانی و معدن هم همین وضعیت وجود دارد، این برنامه راهبردی باید توسط یک گروهی مافوق این وزارتخانه نوشته می شد.

دبیرکل خانه اقتصاد ایران بیان کرد: در هر برنامه بلند مدتی ما چشم انداز داریم و ماموریت و دولت باید چشم اندازها را معلوم کند و ماموریتها را به بخش خصوصی بسپارد، زیرا وقتی ماموریت و چشم انداز را یک نفر تعریف کند همین وضعیت پیش می آید.

دانشمند خاطرنشان کرد: برنامه نباید در یک اتاق در بسته نوشته شود و چند سندیکا هم دعوت شوند و بدون اینکه بدانند این برنامه به چه شکل است، فقط در جلسه حضور داشته باشند و از آنها امضا گرفته شود. چرا فراخوان عمومی ندادند؟ چرا ما به عنوان بخش خصوصی از نگارش این برنامه خبر نداشتیم، این طور فراخوان برایسندیکاها فقط رفع تکلیف است.

چون تولید ضعیف است بازرگانی هم ضرر می کند

وی با اشاره به مغفول ماندن بخش بازرگانی در برنامه راهبردی وزارت صنعت به نسیم گفت: یک سر بازرگانی تولید است. شما هرچه می خواهید تولید کنید، باید مواد اولیه را بازرگانی کنید و یا مواد تولید شده را بازرگانی کنید، بنابراین وقتی تولید نداشته باشید. چگونه می خواهید بازرگانی کنید. بازرگانی باید ابزار دست بخش تولید کشور باشد و بازرگانی در کنار تولید قرار می گیرد، زیرا بازرگانی در صورتی تقویت می شود که تولید تقویت شود.

دبیرکل خانه اقتصاد ایران عنوان کرد: دولت نباید تعیین تکلیف کند، زیرا بخش خصوصی خودش بلد است، تولید می کند و خودش هم بازارش را پیدا می کند. دولت اگر یک شبه مقررات تعیین کند و دست به قیمت ارز نزند، بخش خصوصی خودش در بازرگانی مفید عمل خواهد کرد.

دانشمند با انتقاد از وضعیت قیمت ارز گفت: اول سال قرار بوده ارز مبادله ای 2850 تومان باشد، ولی امروز 3000 تومان است، آقای دولت دخالت نکنید تا ثبات باشد و بخش خصوصی خودش کارش را بکند.

خدمات هیچ نقشی در برنامه راهبردی وزارت صنعت ندارد

وی خدمات را نیز حلقه مفقوده برنامه راهبردی دانست و عنوان کرد: خدمات در کنار تولید قرار می گیرد، تولید صنعتی و کشاورزی قوی شود، خدمات هم قوی می شود، خدمات چیست؟ خدمات، بانکداری و بیمه حمل و نقل است، تولید ضعیف است و هر وقت تولید درست شود، خدمات هم درست می شود.