ده‌بزرگی: شعر عاشورایی باید با مطالعه مقتل و مطالعه تاریخ همراه باشد

احد ده بزرگی شاعر آیینی در گفتگوی تفصیلی با «نسیم» در خصوص شعر عاشورایی و ارتباط آن با مداحان، با بیان اینکه فرهنگ عاشورا با فطرت ما گره خورده است، گفت: ضرورت پرداختن به شعر عاشورا ضرورت دلی است. شعر عاشورا شعری نیست که بگوییم امروز بوجود آمده است. تنها شعری که بیشترین ارتباط را با دل ها دارد شعر عاشورا است. و به نظر من عاشقانه ترین و صادقانه ترین و پربارترین انواع ادبی ما شعر عاشورا می باشد. که با فطرت انسان گره خورده است. حالا زبان ها در زمان های مختلف تفاوت پیدا کرده، گویش ها تفاوت پیدا کرده برداشت ها از عاشورا تفاوت پیدا کرده و بلاخره این زبان زبان فطری ما است که لازم است همه با عاشورا پیوند داشته باشند.

**یش از انقلاب به آن صورت کاری در حوزه شعر عاشورا وجود نداشت

این شاعر پیشکسوت در ارتباط با روند شعر عاشورا در سال های پیش از انقلاب و بعد از آن عنوان کرد: پیش از انقلاب به آن صورت کاری در حوزه عاشورا وجود نداشت و تعداد انگشت شماری از شعرای ما در این حوزه کار می کردند اما بعد از انقلاب شکوهمند اسلامی خداوند توفیق داد و این عرصه برای شاعران بازتر شد. و بنده و آقای خسرو آقایاری و خانم وحیدی و همچنین آقای دکتر سنگری از طریق وزارت آموزش و پرورش بچه های دانش آموز را به طرف شعر عاشورا هدایت کردیم و در شیراز هم که شب شعر عاشورا را داشتیم که تنها شب شعر عاشورایی که در ایران اسلامی برگزار شد در شیراز بود. که حرکت ها آغاز شد و به قول آقای دکتر سنگری در مقدمه یکی از همان کتاب های شعر دانش آموزان نوشتند. هر کسی در دفتر شعر خود اگر یک شعر عاشورایی داشت دیگران او را یک آدم امل و عقب افتاده تلقی می کردند ولی به لطف خدا امروز کار به جایی رسیده است که هر کسی که در دفتر شعر خود اشعار عاشورایی نداشته باشد ننگ است.

**شعرا در قالب های مختلف با شعر خود عاشورا را زنده نگه داشتند

ده بزرگی ادامه داد: این حرکت آغاز شد از دو سو در شیراز شاعران را از سراسر کشور دعوت کردیم و در اردوگاه رامسر هم شروع کردیم که دانش آموزی بود و بعد وارد حوزه دانشگاه و طلبه ها شدیم و می توان گفت که شعر عاشورا رشد بسیار خوبی داشته است. هرچند که از لحاظ گویشی تفاوت هایی بوجود آمده است اما محتوا بسیار خوب و رو به رشد است.

نویسنده مجموعه شعر هزارخانه خورشید همچنین با اشاره به شاعران صحرای کربلا اظهار داشت: قصد بنی امیه این بود که ریشه اولاد علی را از خاک بکنند و بعد از عاشورا شخصیت هایی که امام حسین(ع) انتخاب کرده بودند و با خود به کربلا برده بودند مردها که همه شهید شدند و تنها یک مرد که حضرت سجاد(ع) بود ماند به همراه زن ها و کودکان. این زن ها و کودکانی که با امام حسین(ع) بودند این ها یا خطیب بودند و خطبه خوانی می کردند و یا شاعر بودند که شاعرها و خطیب ها حضرت سکینه، حضرت ام الکلثوم، حضرت حمیده دختر حضرت مسلم و تعداد زیاد دیگری که شاعر هستند. حضرت سکینه در واقع بنیان شعر عاشورا است که از تمام جهان خدمت ایشان می آمدند و حضرت شعر آنها را تصحیح می کرد و می رفتند.

این شاعر عاشورایی شعر را احیا کننده فرهنگ عاشورا دانست و گفت: این بنای اصلی است و به طور کلی وقتی ما تاریخ را نگاه می کنیم و توجه می کنیم می بینیم که دو قشر هستند که این دو قشر عاشورا را تا امروز زنده نگه داشته اند. یک علمای بزرگوار ما بودند و دوم شعرا. شعرا در قالب های مختلف با شعر خود عاشورا را زنده نگه داشتند یا در قالب نوحه بوده یا در قالب غزل بوده یا در قالب تعزیه بوده است . و این کار شاعران عاشورا را تا امروز به دست ما رسانده است.

**شعر عاشورایی باید با مطالعه مقتل و مطالعه تاریخ همراه باشد

ده بزرگی در ادامه در ارتباط با محتوای مطلوب اشعار عاشورایی تصریح کرد: رهنمودهای را بیشتر از همه مقام معظم رهبری در دیدار با شاعران گفته اند و اگر شاعران جوان بیانات ایشان را مطالعه کنند سرنخ به دستشان می اید اما عمده و اصل کار این است که ما می گوییم باید با دو بال پرواز کرد یک بال احساس و عاطفه و بال دیگر اندیشه و پژوهش.

وی افزود: در کار عاشورایی تا مطالعه مقتل و مطالعه تاریخ نداشته باشند هر چیز که تنها از سر احساس بسرایند این احساس یک احساس ساده و زودگذر است. هم با دل و هم عقل باید وارد این حوزه شد. عقل به دنبالپژوهش و مطالعات تاریخی می رود و دل هم گره می خورد به ضریح خورشیدی حضرت اباعبدالله(ع) که تجلی در شعر پیدا می کند. بنابراین شاعران باید با این دو بال حرکت کنند و کار را به دست صاحب اصلی که حضرت ولی عصر(عج) هستند برسانند.

این شاعر آیینی شعر را ریشه اصلی کار مداحان برشمرد و بیان کرد: یک تعدادی از مداحان هستند که اهلیت دارند این ها از شاعران اهل بیت جدا نمی شوند و عده ای از مداحان هم هستند که مداح فصلی هستند که در ایام محرم می آیند و دستکی در دست می گیرند و چندتا نوحه می خوانند و می روند. مداحان اصل کارشان این است که با شعرا پیوند داشته باشند. اگر نداشته باشند در کار خود کم می آوردند و ریشه اصلی کار این آقایان مداح با شعر است که اگر شعر نباشد چیزی برای ارائه به مردم ندارند و فقط یک سری تاریخ می توانند بگویند و یک سری هم آواز بخوانند و همین آواز هم باید پشتوانه شعری داشته باشد . اگر شعر نباشد کار خاصی نمی توانند انجام بدهند.

**هئیت ها باید به فرهنگ عاشورا توجه کنند

وی ادامه داد: تعدادی از مداحان هستند که با شعرا پیوند دارند مثلا در همین شیراز ما آقای حاج کاظم محمدی این خصوصیت را دارد که ارتباطش را با ما هنوز قطع نکرده است. مثلا در تهران حاج منصور ارضی با شاعران عاشورایی در ارتباط است.

ده بزرگی درباره ارتباط هیئت های عزاداری با شاعران و عزاداری فاخر گفت: بعضی از هیئت ها بله اما خیلی از هیئت ها مانند همین مداحان که گفتیم فصلی هستند مثلا این شب شعر عاشورا که ما در شیراز برگزار می کنیم جمعیت اتحاد حسینی هیئتی بود که ما و گروه از اساتید و بزرگان نشستیم و فکر کردیم که باید یک کار نویی انجام بدهیم و باید یک عزاداری فاخر داشته باشیم و به این نتیجه رسیدیم که بیاییم شب شعر عاشورا را راه اندازی کنیم. می توان گفت که شب شعر عاشورا یک عزاداری تقریبا جدید است .

این شاعر با تاکید بر اینکه هئیت ها باید به فرهنگ عاشورا توجه کنند تصریح کرد: اگرچه ریشه ما هم همین بوده است مثلا امام رضا(ع) شاعران را دعوت می کردند و از آنها می خواستند که شعر بخوانند . ما گفتیم که باید کار تولید بشود فکر تولید بشود. بعضی از هیئات مذهبی باید یک بازگشتی به خویش داشته باشند که تنها به الم و ظواهر فکر نکنند بلکه به پرورش استعداد فکر کنند به رشد اندیشه جوان ها فکر کنند به فرهنگ عاشورا فکر کنند و ببینند امام حسین(ع) چه از ما خواسته است.

**حذف سخنرانی ها از مراسم عزاداری تهدیدی برای فرهنگ عاشورا است

ده بزرگی حذف سخنرانی ها از مراسم عزاداری را تهدیدی برای فرهنگ عاشورا دانست و گفت: من خودم یکی از عزادارهای امام حسین(ع) هستم اما مئسله فرهنگ نهضت امام حسین(ع) برایم مهم تر است . باید این جرقه برای هیئت ها زده بشود که بچه هایی که در این ده روز و یک ماه و دو ماه دور شما جمع می شوند در واقع یک برکت و یک نعمت است که این نعمت را به این سادگی ها از دست ندهند. این بچه ها را جمع بکنند و کار فرهنگی انجان بدهند . قبلا مثلا ما می دیدیم که در هیئت ها سخنرانی می شد و بعد دعایی خوانده می شد و روایات و مسائل گفته می شد و بعد مداح شروع به نوحه خوانی می کرد. الان سخنران ها از مجلس ها حذف شده اند و این خیلی بد است و این کار فرهنگ عاشورا را مورد تهدید قرار می دهد.

ده بزرگی در پایان با تاکید بر ترویج و گسترش فرهنگ عاشورا خاطر نشان کرد: اگر اول سخنران نباشد تاریخدان و عالم نباشد و قضایای عاشورارا بازگو نکند افراد تنها چندتا نوحه می شنوند و به جایی نمی رسیم در صورتی که باید فرهنگ عاشورا گسترش پیدا بکند و فرهنگ نهضت امام حسین(ع) را نشر بدهیم و فرهنگ امام حسین (ع) که خود حضرت فرمود و در زیات ایشان هم می خوانیم این است که «نماز را برپا دارید، زکات بدهید، امربه معروف و نهی از منکر کنید» که ما باید این را سرلوحه کار خود قرار بدهیم. کسی هم که می خواهد امر به معروف و نهی از منکر بکند باید دارای پشتوانه مطالعاتی و فرهنگی باشد.

مصاحبه از حدیثه سوختانلو