برکناری رئیس پارلمان "انتقام‎جویی سیاسی" بود/ آمریکا در بحران سیاسی عراق دست دارد

گروه بین الملل « نسیم آنلاین »- عراق بار دیگر با بحران سیاسی در کنار بحران امنیتی مواجه شده است. تنش سیاسی در عراق پس از طرح تشکیل کابینه تکنوکرات (فن‌سالار) و معرفی کابینه جدید شدت گرفت و برخی نمایندگان پارلمان عراق با تاکید بر تکنوکرات بودن کابینه از آن استقبال کردند و برخی دیگر نیز بر حفظ امتیازهای احزاب سیاسی در کابینه اصرار دارند.

در کنار این بحران سیاسی، بحران امنیتی در منطقه استراتژیک "طوزخورماتو" واقع در شمال شرق استان صلاح الدین و جنوب کرکوک ایجاد شد و شاهد درگیری‎های شدید نیروهای بسیج مردمی ترکمان عراق و کردهای پیشمرگه در این منطقه مهم هستیم که در پی آن چندین نفر از نیروهای دو طرف کشته و زخمی شدند.

بسیاری از تحلیلگران معتقدند با توجه به شرایط خاصی که عراق در زمینه مبارزه با تروریسم به سر می‎برد، اکنون این کشور به اتحاد بیشتر جریان‎های سیاسی نیاز دارد و فرآیند سیاسی که طی هفته‎های اخیر در عراق رخ داده است به نفع این کشور نیست. « نسیم آنلاین » گفتگویی با "محمد باقر حکیم" کارشناس مسایل عراق در این زمینه انجام داده که به شرح زیر است:

« نسیم آنلاین »: چرا تنش سیاسی در عراق پس از طرح کابینه پیشنهادی "حیدر العبادی" درباره تشکیل کابینه تکنوکرات بالا گرفت؟

تنش سیاسی در عراق در مرحله دوم اصلاحات "حیدر العبادی" نخست وزیر عراق افزایش یافت؛ زمانی که وی اعلام کرد در مرحله دوم اصلاحات قرار است وزرای تکنوکرات جانشین وزرای حزبی شوند و در پی آن تظاهرات‌ها و تحصن‌هایی در بغداد به رهبری "مقتدا صدر" رهبر جریان صدر عراق در حمایت از طرح اصلاحات و طرح تشکیل کابینه تکنوکرات آغاز شد و حیدر العبادی مجبور شد کابینه جدید را تقدیم پارلمان کند.

کابینه جدید از دو راه معرفی شد؛ یکی کمیته‌ای بود که مقتدا صدر برای شناسایی وزرای تکنوکرات انتخاب کرد و دیگر گروه خود حیدر العبادی. قرار بود این دو گروه با هم وزرای تکنوکرات را بدون مشورت احزاب سیاسی شناسایی و به پارلمان تقدیم کنند .

شناسایی وزرای تکنوکرات از سوی این دو گروه صورت گرفت. کابینه اول العبادی به پارلمان تقدیم شد و پس از تقدیم کابینه اول طبعاً چون این کابینه بدون مشورت احزاب سیاسی به پارلمان تبدیل شده بود، شاهد واکنش‌های خیلی شدیدی از سوی احزاب سیاسی عراق بودیم. طیف‎های سیاسی تاکید کردند که این کابینه را تأیید نخواهند کرد، چرا که امروز ساختار سیاسی عراق پارلمانی است و حتماً هر کابینه‌ای برای معرفی باید با مشورت و تأیید احزاب و رهبران سیاسی باشد .

بنابراین اولین کابینه حیدر العبادی به دلیل عدم مشورت با رهبران سیاسی به نتیجه نرسید و پس از این اتفاق رهبران سیاسی سندی را به نام سند "اصلاحات ملی" ارائه کردند. هدف از امضای سند این بود که العبادی را وادار کنند برای معرفی کابینه از مشورت احزاب سیاسی استفاده کند و پس از این بود که حیدر العبادی کابینه دوم خود را با مشورت رهبران و احزاب سیاسی عراق به پارلمان معرفی کرد .

پس از معرفی کابینه دوم، حزب سیاسی "الاحرار" وابسته به جریان مقتدا صدر بودند اولین گروهی بود که واکنش منفی به این کابینه داشته است و اعلام کرد ما مانع ادامه حکومت حزبی در عراق خواهیم بود پس از آن به دلیل اینکه کابینه دوم به اجماع تمام احزاب سیاسی نرسیده بود گروه‌های دیگر هم آرام آرام به این اعتراض‌ها پیوستند و تحصنی در داخل پارلمان شکل دادند و در روز بعد با تشکیل یک مجلس پارلمان با تعداد نماینده 174 نفر توانستند جلسه قانونی را متحصنین برگزار کنند و "سلیم الجبوری" رئیس پارلمان عراق را از کار برکنار و "عدنان الجنابی" را به عنوان رئیس پارلمان قرار بدهند و این شاید شروع تنش ‎ های سیاسی در عراق بود.

« نسیم آنلاین »: برخی تحلیلگران می‌گویند که تشکیل کابینه تکنوکرات یا فراجناحی در یک کشور طایفه‌ای مثل عراق اساساً منطقی نیست. نظر شما در این باره چیست؟

دقیقاً همینطور است. شما وقتی به قانونی اساسی عراق بر می‌گردید نظام عراق را یک نظام پارلمانی می‌بینید و نظام پارلمانی هم به این معنی است که حزب‌ها در انتخابات پیروز شوند و در پارلمان حضور داشته باشند و باید هر کابینه‌ای که در عراق به قدرت می‌رسد و وزرایی که کلید وزارتخانه‎ها را در دست می‏گیرند حتماً باید به تأیید رهبران احزاب سیاسی برسد و به نظر من در نظام پارلمانی عراق صحبت از یک کابینه تکنوکرات و مستقل غیر منطقی است.

« نسیم آنلاین »: بحران سیاسی در عراق با طرح کابینه پیشنهادی العبادی آغاز شده و با اقدام نمایندگان پارلمان در برکناری "سلیم الجبوری" به اوج خود رسیده است. آیا این اقدام نمایندگان اقدامی شتابزده نبود؟

کابینه دوم حیدر العبادی به دلیل عدم مشارکت فراگیر به اجماع تمام احزاب سیاسی نرسیده بود، زیرا برخی از رهبران احزاب سیاسی در این امر مشارکت نداشتند، به همین دلیل این تحصن با حالت "انتقام جویی سیاسی" در پارلمان عراق شکل گرفت. بنابراین تصمیم نمایندگان پارلمان عراق اقدامی شتابزده بود چراکه تغییر رئیس پارلمان یا رئیس جمهور یا نخست ‎ وزیر آن هم در شرایط کنونی عراق اشتباه است و از همین روی شاهد افزایش تنش سیاسی در داخل عراق هستیم.

« نسیم آنلاین »: آیا کشورهایی مانند آمریکا در بحران سیاسی اخیر عراق دست داشته‌اند؟

امروز عراق یک یک کشور بسیار مهمی برای تمام کشورهای منطقه و حتی کشورهایی مانند آمریکا و دورتر می‌باشد. بله امروز ما شاهد یک سری دخالت‌های خارجی در داخل پارلمان با نمایندگان و یا وزرا هستیم، ولی امروز پروژه‌ای در عراق در حال شکل‌گیری است که به دنبال آوردن وزرای تکنوکرات است با این هدف که روابط میان احزاب اسلامی به ویژه احزابی که دیدگاه آنها با جمهوری اسلامی ایران نزدیک‌تر است، قطع شود. آوردن وزرای تکنوکرات عملاً به نحوی دور کردن حکومت از احزاب سیاسی نزدیک به فکر جمهوری اسلامی ایران هست و آمریکا به گفته خود نمایندگان پارلمان عراق دخالت‌های بی‌شماری را در این امر داشته‌اند .

« نسیم آنلاین »: گویا ایران با برکنار سلیم الجبوری به دلیل شرایط خاصی که عراق دارد مخالفت است و سفیر ایران در بغداد هم در این زمینه با مسئولان و نمایندگان عراقی رایزنی‌هایی انجام داده است. با توجه به رایزنی‌های ایران آیا سلیم الجبوری در ریاست پارلمان باقی می‎ماند؟

عراق اکنون در حال جنگ با داعش است و ارتش این کشور با کمک نیروهای الحشد الشعبی واقعا قدم‌های آخر مبارزه با داعش را برداشته است. در چنین شرایطی ورود به بحران اصلاحات و برکناری سلیم الجبوری و افزایش تنش‌های سیاسی، ما را از هدف اصلی‌ در عراق دور می‌کند و در حال حاضر برکناری هر یک از روسای برجسته عراق می‌تواند افزایش بحران و تنش سیاسی را تشدید کند و جمهوری اسلامی ایران واقعاً به دنبال آرام کردن اوضاع سیاسی عراق برای رسیدن به هدف اصلی آن یعنی اخراج داعش از منطقه است. پس در نتیجه می‌توانیم بگوییم که شاید برکناری آقای سلیم الجبوری در حال حاضر یک کار نادرستی باشد و تنها باعث می‌شود که ما افزایش تنش‌های سیاسی را در داخل عراق شاهد باشیم .

« نسیم آنلاین »: بحران سیاسی که در حال حاضر در عراق شکل گرفته تأثیری بر بحران نظامی و امنیتی این کشور دارد؟ تنش سیاسی ارتباطی با پیروزی‌های پی در پی و دستاوردهای ارتش عراق در مقابل تروریست‌ها دارد؟

بالاخره جریاناتی که در عراق شکل می‌گیرند جریان‌هایی هستند که همگی با همدیگر ارتباطات خاصی دارند. برجسته کردن بحران فلوجه از سمت اهل سنت و پس از آن بحران اصلاحات بین احزاب سیاسی و نا آرامی‌ها در بین احزاب سیاسی و رهبران سیاسی همچنین پس از آن بحران درگیری بین بسیج مردمی ترکمان و نیروهای پیشمرگه در "طوزخورماتو"، همه این مسایل می‌توانند موانعی برای رسیدن به هدف اصلی یعنی مبارزه با داعش باشند. به عبارت بهتر این بحران‌ها باعث شده که حرکت رو به جلو در مبارزه با داعش شود.

بحران اصلاحات به دلیل اینکه رهبران اصلی احزاب سیاسی و حتی رهبران نظامی مانند "هادی العامری" رئیس سازمان بدر و شیخ "خزعلی" فرمانده گروه عصائب اهل الحق عراق و حتی کردها در آن درگیر هستند، به نظر می‌رسد که تأثیر مستقیمی روی این موضوع داشته و قدم‌هایی که برای اخراج داعش پیش می‌رفت، نسبت به روزهای قبل از بحران اصلاحات کندتر و ضعیف تر شده است.

« نسیم آنلاین » : در کنار بحران سیاسی، اخیراً شاهد تشدید درگیری ‎ ها بین بسیج مردمی ترکمان و نیروهای پیشمرگه در "طوزخورماتو" هستیم. علت اصلی این درگیری‌ها چیست؟

درگیری‎های طوزخورماتو در ماه‌های گذشته هم رخ داده بود و این دومین بار است که درگیری شدیدی بین نیروهای الحشد الشعبی ترکمان و کردهای پیشمرگه بوجود آمده است.

نیروهای پیشمرگه از خلأ نظامی موجود در عراق استفاده کرده است و پس از ورود داعش از آن خلأ نظامی استفاده کرده و توانسته است مساحت بیشتری از استان‌های عراق را توسط نیروهای پیشمرگه به دست بگیرد.

امروز منطقه "طوزخورماتو" در استان صلاح الدین یک منطقه بسیار استراتژیک برای کردهای عراق هست تا اینکه بتوانند بر استان کرکوک تسلط کامل داشته باشند. همانطور که می‌دانید تا قبل از 1976 منطقه طوزخورماتو جزء استان کرکوک بود و پس از آن به استان صلاح الدین می‌پیوندد و بودن این منطقه بین دو استان صلاح الدین و کرکوک می‌تواند تهدیدی برای اقلیم کردستان عراق به ریاست "مسعود بارزانی" باشد که بتوانند به شکل بهتری استان کرکوک را مدیریت کند.

کارشناسان معتقدند که امروز نیروهای پیشمرگه طرفدار مسعود بارزانی برای اینکه بتوانند بر استان کرکوک تسلط بیشتری داشته باشند، باید بر منطقه مرزی طوزخورماتو واقع در بین دو استان صلاح الدین و کرکوک تسلط داشته باشند. همچنین کارشناسان در حال حاضر معتقدند که امروز نیروهای پیشمرگه با این اتفاقات مکرر به دنبال "کردی‌سازی" منطقه طوزخورماتو هستند تا بتوانند این منطقه را تحت سیطره خود قرار بدهند.