مبنایی برای اقتصاد مقاومتی

گروه فرهنگی « نسیم آنلاین »- چند سالی است که بحث اقتصاد مقاومتی در کشور ما مطرح است. اقتصاد مقاومتی که بر مبنای توجه به تولید و استفاده از امکانات داخلی از طرف رهبر معظم انقلاب مطرح شد، متأسفانه با بحث برجام و حاشیه های آن مجالی برای عرض اندام پیدا نکرده است. با این وجود با عزم جدّی و پشتکار، می توان اقتصاد کشور را به پیش برد و شکوفا کرد.

راهکاری برای اقتصاد مقاومتی

حضرت امام علی النقی (علیه السلام) می فرماید: «الْغِنى قِلَّهُ تَمَنّیکَ، وَالرّضا بِما یَکْفیکَ، وَ الْفَقْرُ شَرَهُ النّفْسِ وَ شِدَّهُ القُنُوطِ، وَالدِّقَّهُ إتّباعُ الْیَسیرِ وَالنَّظَرُ فِى الْحَقیرِ؛[1]

بى نیازى و توانگرى در آن است که کمتر آرزو و توقّع باشد و به آنچه موجود و حاضر است راضى و قانع گردى، ولیکن فقر و تهى دستى در آن موقعى است که آرزوهاى نفسانى اهمیّت داده شود، امّا دقّت و توجّه به مسائل، اهمیّت دادن به امکانات موجود و مصرف و استفاده صحیح از آن ها است، اگر چه ناچیز و کم باشد».

راضی و قانع بودن به چیزی، به معنی آن نیست که انسان برای شرایط بهتر تلاش ننموده و برنامه ریزی نداشته باشد. «لَیْسَ لِلْإِنْسانِ إِلاَّ ما سَعى‏؛[نجم/39] و اینکه براى انسان جز آنچه تلاش کرده [هیچ نصیب و بهره‏اى‏] نیست»

کشور ما در این شرایط پیش آمده باید حساب دخل و خرج خود را داشته باشد و از برنامه ریزی مناسب برای شرایط بهتر نیز فروگذار نکند، ولی اگر به مبادلات خارجی و برداشتن تحریمها و غیره ــ که چندان هم پربار نیست ــ چشم امید داشته باشد، طوری که اقتصاد مقاومتی خود را فراموش کند (که دشمن، همین را می خواهد) متأسفانه آن نتیجه مطلوب را نخواهد گرفت.

فقر وتهیدستی واقعی چیست؟

مولا امیر المؤمنین علی (علیه السلام) می فرماید: «القناعَهُ مالٌ لا یَنفَدُ؛[2] قناعت، ثروتی است پایان ناپذیر»

قناعت یعنی به اندازه مصرف کردن و حساب و کتاب داشتن برای مصرف، نه به خود ریاضت دادن، که در حدیث فوق هم به آن اشاره شده است (وَالدِّقَّهُ إتّباعُ الْیَسیرِ وَالنَّظَرُ فِى الْحَقیرِ)

برای اقتصاد مقاومتی، باید اینگونه سیری را تدارک ببینیم. جلوگیری از ریخت و پاش ها و اولویت سنجی در اقتصاد، اگر پول نفت ما و سایر منابع کشور، صرف واردات بی روّیه شود (مثل کشورهای حاشیه خلیج فارس)، بجز وابستگی و مصرف زدگی، نتیجه ای دیگر عایدمان نخواهد شد.

شاید برخی با دید عوامانه و سطحی، فکر کنند کشورهای حاشیه خلیج و دیگر کشوهای ثروتمند مشابه، چون پول دارند نفت صادر کرده و مایحتاج خود را از خارج وارد می کنند، در کشورشان هیچ مشکلی ندارند و در رفاه و آسایش زندگی می کنند، و لذا آرزو کنند که ای کاش ما هم اینگونه بودیم. این تفکّر، شاید در ابتدا زیبا به نظر برسد، اما به تعبیر امام علی النقی (علیه السلام) فقر و نداری هست. زیرا این کشورهای همه چیز دار، در واقع ندار هستند. چون کسی که فقط چشمش دنبال تولید دیگران باشد و از خود دستاوردی نداشته باشد، ندار محسوب می شود.

بنابراین کشور اسلامی باید متکّی بر خود باشد و چشم امیّد به دست بیگانگان نداشته باشد. این مبنایی اقتصاد مقاومتی است. امام جواد (علیه السلام) در مورد بی نیازی مومنان (کشور اسلامی) می فرمایند: «عِزُّالْمُؤْمِنِ غِناه عَنِ النّاسِ؛[1]عزّت و شخصیّت مؤمن در بى نیازى و طمع نداشتن به مال و زندگى دیگران است».

سخن آخر

مبنای اقتصاد مقاومتی، توجه به تولید داخل و تکیه بر توانمندی‌های داخلی است. بنا بر آموزه های اسلامی، کشور ما باید با عدم وابستگی به دیگران و تکیه بر توان داخلی (عزّت نفس) راه خود را به سمت پیشرفت و توسعه هموارتر کند.