نبود مدیریت متمرکز شهری به ساختار کتابخانه‌های عمومی آسیب زده است

به گزارش خبرنگار مهر، مراسم رونمایی از کتاب «نقش اجتماعی کتابخانه‌ها: راهکارها و راهبردهای کاهش نابرابری در دسترسی به دانش» با ترجمه محمدرضا مجیدی عضو هیأت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران و دبیر مجمع مجالس آسیایی عصر امروز شنبه ۲۵ آذرماه در مرکز مطالعات عالی بین‌المللی دانشکده حقوق دانشگاه تهران برگزار شد.

علیرضا نوروزی عضو هیأت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران در این مراسم گفت: این کتاب حاوی برخی کلید واژه‌های جالب است. مثلاً مدرسه‌ای برای تمام شهروندان؛ مفهومی که خانم نوش‌آفرین انصاری سال‌ها از آن با نام «دانشگاه عمومی» یاد می‌کرد. یا مفاهیمی چون آموزش مادام‌العمر یا دسترسی عمومی تمام اقشار جامعه به منابع اطلاعاتی یا مشاوره اجتماعی یا مشاوره کار. همچنین بحث خودآموزی و ... در کل مفاهیم کلیدی که از این کتاب استخراج کردم، خیلی زیاد است.

وی افزود: در فرانسه امکان دسترسی شهروندان به همه منابع مطالعاتی در کتابخانه‌ها فراهم است. در شهر مارسی، ۲۰ خانواده ایرانی هم زندگی نمی‌کند اما در کتابخانه‌های عمومی این شهر حتماً کتاب‌های گلستان، بوستان و آثار چهره‌های بزرگ ادبیات فارسی وجود دارد. سؤالی که می‌خواهم در این جلسه مطرح کنم این است که نقش کتابخانه‌های عمومی در آشنا کردن مردم با حقوق شهروندی‌شان چیست. کتابخانه‌های عمومی واقعاً در آموزش همگانی تأثیر دارند. مسئله کار و اقتصاد محلی هم تأثیرگذار هستند.

عضو هیأت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران ادامه داد: بحث نقش اجتماعی کتابخانه‌ها به نظر وارد حیطه حقوق شهروندی می‌شود. در اصل پانزدهم قانون اساسی ما آمده است که چاپ کتاب و روزنامه به زبان بومی و محلی آزاد است. پس من وقتی به لرستان می‌روم، باید حداقل چند عنوان کتاب در کتابخانه‌های عمومی این استان به زبان لری ببینم. اما متأسفانه چنین وضعیتی به چشم نمی‌خورد. مسئولین ما باید بدانند اگر این‌گونه باشد، چنین حالتی به معنای ضعف نیست؛ بلکه به معنای تنوع فرهنگی و نشانی از قدرت است. اگر ادبیات محلی و بومی ما تقویت شود، به غنای ادبیات فارسی هم کمک می‌کند.

نوروزی در پایان سخنانش گفت: من از مسئولین نهاد کتابخانه‌ها خواهش می‌کنم به این مسئله توجه کنند. در زمینه گذاشتن کتاب‌های بومی در کتابخانه‌های استانی حداقل می‌توان ادبیات داستانی کردی، لری، ترکی و ... را در کتابخانه‌ها گذاشت و بخش ادبیات داستانی را تقویت کرد. به هر حال چنین مسئله و مسائلی از جمله مفاهیمی بود که با خواندن کتاب «نقش اجتماعی کتابخانه‌ها» به ذهن متبادر می‌شود.

در بخش دیگری از این برنامه هم محمدرضا مجیدی مترجم کتاب مورد نظر گفت: در فرانسه یک تمرکززدایی از کار دولتی انجام شده است. ‌ البته در همه جای جهان، صحبت از سیاست تمرکززدایی دولت می‌شود اما در اجرا همیشه این اتفاق نمی‌افتد. در کشور ما هم چون مدیریت متمرکز شهری وجود ندارد و دهها مدیر شهری داریم، در مورد کتابخانه‌های عمومی به مشکل برمی‌خوریم.

وی افزود: در فرانسه، ساختمان و سازه کتابخانه توسط شورای شهر و شهرداری به بهره‌برداری می‌رسد و شهرداری با منابع درون شهری یا کمک دولت مرکزی، سخت‌افزار درون کتابخانه‌ها را تأمین می‌کند؛ بنابراین متولی ساخت کتابخانه و فراهم کردن مواد درونی‌اش، شورای شهر و شهرداری است، اما برنامه و محتوا با دولت و وزارت آموزش و پرورش یا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.

این پژوهشگر در ادامه گفت: از قدیم، صنف کتابخانه‌های اختصاصی به صورت مجموعه‌داری بوده و سنت وقف هم جایگاه ویژه‌ای در فرانسه داشته است. این سنت فقط مختص فرهنگ اسلامی و شیعی ما نیست و خیلی از مراکز فرهنگی دنیا، محصول و نتیجه وقف هستند. در این حوزه هم در کنار مراکزی چون فرانسو میتران یا کتابخانه‌های استانی، نقش اصلی به عهده شورای شهر و شهرداری‌ها است. البته مجموعه‌داران و کتابخانه‌های شخصی قدیمی که تغییر چهره داده‌اند هم به عنوان بخشی از حوزه‌هایی که سرویس اجتماعی ارائه می‌دهند، وجود دارند. بنابراین در کشوری مانند فرانسه، زنجیره‌ای متمرکز از نهادهایی به عنوان کتابخانه موجود است که در حوزه کتاب و منابع تحقیقاتی، خدمات ارائه می‌دهند.

منبع: مهر

مسئولیت صحت اخبار ارائه شده به عهده منبع خبر بوده و این رسانه صرفاً رسالت اطلاع‌رسانی خود را در این رابطه انجام می‌دهد.