توانمندی بخش خصوصی برای بی اثر کردن تحریم های آمریکا
عرضه نفت در بورس زمینهساز فساد نیست بلکه مانع ایجاد بابک زنجانیها است
یک کارشناس نفت با تاکید بر اینکه بهره گیری از توانمندی های بخش خصوصی در فروش نفت با استفاده از سازوکار بورس، بهترین راهکار بی اثر کردن تحریم های نفتی آمریکاست، گفت: اولا محمولهها کوچکتر میشوند و ثانیا بخش خصوصی انعطافپذیری و ریسکپذیری به مراتب بیشتری دارد.
نسیم آنلاین : حمیدرضا اکبری، کارشناس شبکه کانونهای تفکر ایران (ایتان) در برنامه رادیویی «چالش» با موضوع فروش نفت در بورس،
با اشاره به سابقه این موضوع در کشورمان از سال 77 و اجرای سه مرحله ای بورس نفت در نیمه دوم دهه هشتاد گفت: اما وقتی به نفت خام رسید، کشورمان به یک سدی به نام امور بینالملل شرکت ملی نفت ایران خورد که اینها یک سری قوانینی گفتند و یک سری دلایلی آوردند و عملاً چندین سال کشور و بورس را معطل کردند.
اکبری با تاکید بر اینکه امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران اصلی ترین مخالف عرضه نفت در بورس هستند، افزود: نهایتا با توجه به تحریم های شدید غرب و کاهش فروش نفت ایران، نفت در بورس عرضه شد اما چه نفتی در بورس برده شد و چطوری عرضه شد؟ ببینید نفت فوق سنگینی که خود امور بینالملل در فروش آن مشکل داشت، در بورس عرضه کردند و قیمت را پایین نیاورند، مالیات را از آن کم نکردند و حاضر نشدن حتی کارمزدش را کم کند. در نتیجه، عملاً بخش خصوصی این ریسک را نمیتوانست بکند که بیاید این نفت را بخرد.
کارشناس شبکه کانونهای تفکر ایران با تاکید بر ضرورت عرضه نفت در بورس با توجه به سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی، به تشریح نحوه اجرای تحریم های آمریکا در زمینه فروش نفت ایران پرداخت و گفت: تحریم آمریکا به این شکل است که مثلاً آن کشورهایی که نفت ایران را می خرند به آن ها نمی گوید که یکدفعه فروشتان را صفر کنید، بلکه به بعضی از کشورها گفته می شود که شما ۶ماه به ۶ماه، میزان خرید نفت از ایران را کم کنید. این روند اجرای تحریم ها، حالت انعطاف به عرضه نفت در بورس می دهند.
با عرضه نفت در بورس می توان جلوی ایجاد بابک زنجانی ها را گرفتاکبری اضافه کرد: متاسفانه بهانه ای که مدیران وزارت نفت بخصوص امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران می آورند این است که کلاً عرضه نفت بخش خصوصی زمینه ساز دلالی وفساد می شود و عملاً با یک بدبینی خاصی می آیند. این در حالی است که اتفاقاً بورس مدعی این است که ما بابک زنجانی ها را در این روند حذف می کنیم.
کارشناس شبکه کانونهای تفکر ایران با طرح این سوال که بابک زنجانی چگونه به وجود آمده است، گفت: مثلا می رفتند یک سری مذاکرات با برخی افراد می کردند که اتاق تاریک به آن می گویند تا آنها پنهانی نفت را بگیرند و بفروشند و متاسفانه بعضاً ضمانت های قرص و محکمی گرفته نمی شد و انتهای آن مشخص نبود که چه می شود.
اکبری به تشریح سازوکارهای بورس پرداخت و بیان کرد: کسی که می خواهد وارد بورس شود، در وهله اول امکان سنجی می شود که اصلا ایشان صلاحیت یا پول این را دارد که نفت ایران را بخرد. در این مرحله، اموربین الملل شرکت ملی نفت ایران چند بانک مورد اطمینان خود را مشخص کند و بخش خصوصی موظف می شود که به این بانک ها تضامین لازم را بدهد و بعد وارد بورس شود یعنی شما در وهله اول تضامین را می گیرید و بعد نفت عرضه می شود و به مزایده گذاشته میشود.
کارشناس شبکه کانونهای تفکر ایران با تاکید بر اینکه قیمت پایه در بورس بر اساس شرایط تحریم و براساس قوانین تعیین می شود و مزایده شکل می گیرد، افزود: هر کسی که قیمت بالاتری پیشنهاد داد، نفت را خریداری میکند.
اکبری با تاکید بر اینکه مناسب است عرضه نفت در بورس با استفاده از محمولههای کوچک و به صورت ریالی صورت گیرد، توضیح داد: محمولههای کوچک چند ویژگی خوب دارد یکی اینکه بخش خصوصیای که حالا نوپا و تازه وارد است و میخواهد نفت را بخرد خیلی راحتتر میتواند آن را بخرد بخاطر اینکه فعلا پول کمتری قرار است بدهد. ویژگی دوم، بحث دورزدن تحریمها و بیاثر کردن آنها است. وقتی این محموله کوچکتر میشود طبیعتاً هم بحث حمل و نقل آن و هم بحث انتقال پول آن راحتتر است.
کارشناس شبکه کانونهای تفکر ایران اضافه کرد: وقتی محموله کوچکتر باشد با بانکهای کوچکتر میتوانید کار کنید و وقتی که ریالی باشد شما میتوانید با آن کشور مقصد وارد مذاکره شوید و با پول همان کشور معامله کنید و خیلی راحت پول را از اینجا به صورت ریالی میتوانید تسویه کنید. اگر احیاناً هم مشکلی پیش آمد و بخش خصوصی نتوانست این نفت را به فروش برساند آن تضامینی که از قبل داده است، نقد خواهد شد و به هیچوجه فسادی مانند بابکزنجانی پیش نخواهد آمد.
همه پای کار هستند غیر از امور بین الملل شرکت ملی نفت ایراناکبری با تاکید بر اینکه با توجه به تاثیر قابل توجه تحریم های آمریکا بر فروش نفت ایران در اوایل دهه 90، دستگاه های حاکمیتی نسبت به آن سال برای عرضه نفت در بورس همراهتر و دغدغهمندتر شده اند، گفت: الان همه نهادها به جز شرکت ملی نفت ایران پای کارتر آمدهاند و اما مشکلات باقی است زیرا این کار معطل همکاری امور بینالملل این شرکت است.
کارشناس شبکه کانونهای تفکر ایران با اشاره به دیدگاه امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران درباره ممنوعیت فروش نفت به مشتریان این شرکت توسط بخش خصوصی اظهار داشت: اگر در زمان تحریم شما میتوانید نفت را به اینها بفروشید، نفت را بفروشید. اما مشکل اینجا است که در زمان تحریم همان شرکت هایی که مشتری ایران هستند و مشتری امور بین الملل هست در زمان تحریم ریسک نمیکند جلو بیایند.
اکبری در ادامه اضافه کرد: امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران تاکید داشت که بخش خصوصی حتی در زمان تحریم هم که نفت را نمیخرند، نروند نفت به این مشتریان بدهند زیرا مثلا بعدها آنها با ما کار نمیکنند و اعتمادشان را از دست میدهند. این در حالی است که وقتی که این مشتریان در زمان تحریم نمیآیند نفت را از شما بخرند، چه اشکالی دارد که بخش خصوصی سراغ همان مشتریان برود و به نحوی، به آنها نفت بفروشد؟
توانمندی بخش خصوصی برای بی اثر کردن تحریم های آمریکاکارشناس شبکه کانونهای تفکر ایران با تاکید بر اینکه استفاده از توانمندی های بخش خصوصی با استفاده از سازوکار بورس، بهترین راهکار بی اثر کردن تحریم های نفتی آمریکاست، گفت: اولا محمولهها کوچکتر میشوند و ثانیا بخش خصوصی انعطافپذیری و ریسکپذیری به مراتب بیشتری دارد. بخش خصوصی با افراد مختلفی در جاهای گوناگون دنیا ارتباط دارد
زیرا جنس را از اینجا می برد و به کشور دیگری بدهد و چیزهای مختلفی مثلا بیاورد و بگیرد.
اکبری با اشاره به عملکرد مناسب بخش خصوصی در بحث خرید و فروش فرآورده های نفتی در دوران تحریم افزود: دلیلی ندارد که بهانه جویی کنیم و به آنها نفت ندهیم. به هر حال شما بیایید ده درصد را شروع بکنید و حالا بحثی که میگویند آقا ما اصلا بورسمان اینجوری نیست یا مثلا بینالمللی نیست. خب بورس های دیگر دنیا از کجا شروع کردند؟ آنها هم تقریبا از همین جا شروع کرده اند یعنی اول فیزیکی بوده است و بعد کم کم بازارهای آتی و فیوچر آمده است و بعد رشد کردند حتی الان که چین بورس شانگهای را با ارز همان کشور (یوان) راه انداخته است، از کجا شروع کردند؟ از همین جا شروع کردند. باید به بخش خصوصی اعتماد کرد و وقتی این بخش میگوید من میخرم چرا ما دایه مهربانتر از مادر برایش میشویم؟
کارشناس شبکه کانونهای تفکر ایران با اشاره به اینکه در اوایل دهه 90، در چهار بزنگاه قراردادها، بیمه ها، نفتکش ها (حمل و نقل) و تراکنش های بانکی تحریم نفت ایران اعمال شد، گفت: با تلاش های امور بینالملل شرکت ملی نفت ایران، موفق شدیم در بحث قراردادها و نفتکشها و بیمهها تحریم ها به گونهای دور بزنند اما آنجایی که ما دیگر نتوانستیم کاری بکنیم و این تحریم ها تقریبا اثرگذار شد و اوضاع اقتصادی کشور تا حدودی بهم ریخت، بحث تراکنش های بانکی بود.
اکبری اضافه کرد: بهجای اینکه مثلا یک محموله بزرگ از یک نهاد یعنی امور بینالملل شرکت ملی نفت ایران به یک جای مشخص برود، ده محموله کوچک از ده نهاد مختلف (بخش خصوصی) به ده مکان مختلف میرود و طبیعتا این راه برای عبور از ابعاد مختلف تحریم ها به مراتب بهتر است.
کارشناس شبکه کانونهای تفکر ایران افزود: بخش خصوصی پای کار است ولی متاسفانه وزارت نفت، حداقل اعتماد لازم را به این بخش ندارد.
اکبری با تاکید بر اینکه عرضه نفت در بورس باید به صورت پلکانی شروع شود و مثلا 10 درصد نفت صادراتی کشورمان در اینجا عرضه شود، بیان کرد: روند شکل میگیرد و شروع میشود اگر واقعا بخش خصوصی از پس این کار برآمدند و توانستند آن را انجام دهند اصلا یک روندی ایجاد میشود که شاید حتی ما در آینده بتوانیم بخش اعظمی از نفتمان را ببریم زیرا وقتی چند شرکت بخش خصوصی به این موضوع ورود پیدا می کند و سودآوری دارد، بقیه شرکت ها هم تشویق می شوند در این قضیه ورود پیدا کنند.
کارشناس شبکه کانونهای تفکر ایران در پایان تاکید کرد: بنده با بورس نفت در مقایسه با مذاکراتی که شرکت ملی نفت ایران مستقیما با مشتریان انجام میدهد، موافقم. اصراری نباید باشد که شرکت ملی نفت ایران با هر کدام از شرکت های بخش خصوصی مذاکره کند و برای هر کدام از آنها مجبور شود مجوزهای لازم را از بانک مرکزی بگیرد. شما نفت را در بورس عرضه کنید خود بخش خصوصی میآید و تضامین را میگیرد و بحث های مالی اش خیلی خیلی راحتتر حل میشود. لزومی ندارد شرکت ملی نفت ایران این همه وقت صرف کند و تمامی شرکت های خصوصی را پیدا کند و با هر کدام از این شرکت ها به صورت جداگانه مذاکره کند.