وزارت ارتباطات در زمینه ایجاد زیرساخت باید نقش خود را ایفا کند/ انجام مذاکرات با گپ برای ارائه سرویس‌های مشترک

به گزارش خبرنگار حوزه دنیای ارتباطات گروه فضای مجازی باشگاه خبرنگاران جوان، سال گذشته سندی با عنوان "سیاست ها و اقدامات ساماندهی پیام رسان های اجتماعی" برای حمایت از پیام رسان های داخلی در شورای عالی فضای مجازی به تصویب رسید. از زمستان پارسال و با داغ تر شدن بحث فیلترینگ شبکه ی پیام رسان خارجی تلگرام ، موضوع تقویت ابزارهای داخلی اهمیت بیشتری پیدا کرد و با اجرای قانون مسدودسازی تلگرام، هفت پیام رسان داخلی (سروش، گپ، آی گپ، بله، ایتا، بیسفون پلاس و ویسپی) توسط مرکز ملی فضای مجازی انتخاب شدند تا مورد حمایت دستگاه های مسئول قرار گیرند.

مرکز ملی فضای مجازی به تازگی اعلام کرد پنج پیام رسان داخلی از گردونه حمایت حذف می شوند و از این پس و در دور جدید حمایت ها، دو پیام رسان گپ و سروش به عنوان ابزارهای برتر انتخاب شدند و مورد حمایت قرار می گیرند. در همین راستا با مرتضی رحیمی مدیرعامل شرکت توسعه فناوری رسانه سروش و در واقع مدیرعامل پیام رسان منتخب سروش گفتگویی داشتیم تا نظر وی را در این خصوص بدانیم.

بیشتر بخوانید:

غیر از سروش و گپ سایر پیام رسان ها از گردونه حمایت حذف می شوند/ به ابعاد غیرفنی حمایت از پیام رسان ها توجه نشده است/ شُل شدن فیلترینگ تکذیب می شود

جایگزینی گپ و سروش با یک پیام رسان دیگر در صورت عملکرد نامناسب / مهاجرت حجیم تر کاربران به پیام رسان های داخلی پس از استقلال هاتگرام و تلگرام طلایی

رحیمی با غرور از تیم فنی سروش یاد می کند و معتقد است تلاش و تمرکز تیم روی ابعاد گسترده فنی محصول بوده که موجب انتخاب سروش توسط مرکز ملی فضای مجازی شده است. او امیدوار است با رویکرد جدید سرمایه گذاران و واگذاری توسعه ی بخش های غیرفنی به بخش خصوصی (علاوه بر بخش های فنی)، اتفاقات خوبی در توسعه ی پیام رسان سروش بیفتد.

در ادامه می توانید گفتگوی تفصیلی باشگاه خبرنگاران جوان با مرتضی رحیمی را بخوانید.

علت اینکه پیام رسان سروش در بررسی مرکز ملی فضای مجازی به عنوان یکی از دو پیام رسان برتر انتخاب شد چه بود؟

ارزیابی مرکز ملی فضای مجازی بر اساس پارامترهای مختلفی مانند تسلط و تخصص تیم در توسعه نرم افزار پیام رسان و تکنولوژی های مرتبط با آن، ساختار تیم و کیفیت روال های مهندسی نرم افزار و همچنین توان پشتیبانی بیش از ده میلیون کاربر با سخت افزار محدود انجام شد که نشان دهنده بهینه بودن نرم افزار در استفاده از منابع سخت افزاری است.

نظر شما درباره این تصمیم مرکز ملی فضای مجازی (انتخاب دو تا از هفت پیام رسان و حذف بقیه) چیست؟

حذف نشدند، من خیلی با این ادبیات موافق نیستم. در حال حاضر در ایران بیش از 25 شرکت وجود دارند که به عنوان پیام رسان فعالیت می کنند. ممکن است با استفاده از تکنولوژی های موجود در بازار، یک شرکت کوچک هم مثلاً امکان چت میان دو کاربر در یک بازی را برقرار کند. اتفاقاً در دور قبلی که این هفت محصول مورد حمایت قرار گرفتند، ارزیابی فنی ضعیف تری اتفاق افتاد و حداقل در این دور، معیارهای بیشتری مورد بررسی قرار گرفته است. این مسیر یک طرفه نیست و همان طور که مرکز ملی فضای مجازی هم اعلام کرده، این ارزیابی شش ماه یک بار یا سالیانه قرار است انجام شود و شرکت های مطرح، مجدداً می توانند خودشان را در میدان رقابت ببینند. گرچه فارغ از مصاحبه هایی که اتفاق میافتد، من معتقد هستم نشانههای فعالیت جدی دوستان زیاد است. به روزسانی هایی که انجام می دهند و سرمایه هایی که جذب می کنند، مهمترین این نشانهها به لحاظ فنی و مالی است.

ما به شدت از رقابت با رقبای داخلی و خارجی استقبال میکنیم؛ یکی استراتژی ورود به بازارش درست است و یکی به لحاظ فنی توانایی دارد. این رقابت باعث میشود ما هم به لحاظ بازاری و هم به لحاظ فنی احساس خطر کنیم و تلاش خود را برای باقی ماندن در صدر پیامرسانهای ایرانی بیشتر کنیم. این را هم بگویم که مرکز ملی فضای مجازی برای انتخاب دو پیامرسان این بار نسبت به دور قبلواقعا وقت گذاشت و ارزیابی فنی انجام داد. به عقیده من دفعه قبل اگر اعتراضی صورت میگرفت، معنادارتر و موجه تر بود اما این بار که ارزیابی فنی انجام گرفته، من به شخصه به این ارزیابی احترام می گذارم و معتقدم اگر این ارزیابی طبق گفتهبرخی از عزیزان، دقیق تر و مفصلتر انجام میشد، فاصله تیم سروش به لحاظ فنی خیلی بیشتر از نتایج فعلی بود. مثلاً ما چون تیم اولی بودیم که ارزیابی شدیم، گفتند اصلاً در این مرحله نمیخواهیم ارزیابی امنیتی انجام دهیم وما تیم امنیتمان را از جلسه خارج کردیم. بعداً در اعلام نتایج گفتند یکی از پارامترها، میزان امنیت بوده¬است! البته ما هم این درخواست را داریم که شفافیت بیشتری در ارزیابیها و حتی وضعیت فعالیت کاربران کنونی پیامرسانها وجود داشته باشد. این شفافیت قطعاً به نفع کسانی است که میخواهند در این بازار کار کنند و در رابطه با چنین موضوعی (پیامرسانها را عرض میکنم) که جنبههای مختلف اجتماعی- سیاسی گرفته است و هر کسی برای خودش، بهرهای میخواهد، مهمترین عاملی که به بهبود فضای کسب وکار کمک میکند، شفافیت است.

دلیل این اختلاف فنی سروش هم این است که ما توانستیم شبکه ای از متخصصان تشکیل دهیم. با وجود همه سختی ها، محل شرکت را در نزدیکی دانشگاه صنعتیشریف گرفتیم تا از نیروهای خوب آنجا و شبکه این دوستان در سایر دانشگاههای کشور استفاده کنیم. در حال حاضر ما همکاران بسیار خوبی از فارغالتحصیلان دانشگاه های دیگر مانند تهران، خواجه نصیر و علم وصنعت و دانشگاه اصفهان و سایر دانشگاه¬های خوب کشو داریم. افرادی که در سروش مشغول به کار هستند، غیر از ماندن در ایران و جواب رد دادن به پذیرشهای جذابی که از دانشگاههای خارج از کشور داشتند، به راحتی می توانم بگویم که همین الآن هم می توانند درآمدهای خیلی بیشتری در سایر شرکت های ایرانی داشته باشند. اما به دلیل جنس کار و جدید بودن تکنولوژی هایی که در این پروژه استفاده می شود و اهمیت انجام این پروژه، درگیر کار شده اند و زمانی که 50 نیروی ویژه در کنار یکدیگر قرار می گیرند، باید روال های توسعه نرم افزار پیشرفته ای داشته باشیم و از تکنولوژی های خاصی استفاده کنیم تا این افراد بتوانند این مسیر توسعه را ادامه دهند. همین امر سبب تفاوتی شد که در سروش ایجاد شده است.

فکر می کنید در دور بعد ارزیابی هم سروش انتخاب شود؟

ما تلاش¬مان را می¬کنیم که حتما انتخاب شویم.این اولین ارزیابی ما نبود. برای مجوز دانش بنیان شدن شرکت نیز از این جنس ارزیابیها داشتهایم. بر روی تیم ما ارزیابی های مختلفی صورت گرفته است، چرا که سروش زودتر از سایر پیام رسان ها به میدان رقابت پیام رسان ها ورود کرده بود. ما از ادامه ارزیابیها به شرط اعلام شفاف نتایج استقبال می کنیم. دلیل این موضوع هم این است که چون ما مسیر توسعه را پیش می بریم، تولنستهایم مشکلاتی که در ارزیابیهای گذشته داشتهایم را نیز پوشش دهیم. مستقل از این ارزیابیها، ما با شرکتهای مشاوره در زمینه ساختار سازمانی و روالهای توسعه نرمافزار ارتباط مداوم داریم و آموزشهای مختلفی در این زمینه برای همکاران و مدیران برگزار میکنیم.

مرکز ملی فضای مجازی اعلام کرده که در دور دوم فیلترینگ (قطع اتصال هاتگرام و تلگرام طلایی از تلگرام اصلی) مهاجرت مردم به پیامرسان های داخلی بسیار گسترده تر است؛ آیا خود را آماده کرده اید که دیگر شاهد مشکلات فنی دور قبل نباشیم؟

ما یک کسب وکار مستقل هستیم و قول خاصی برای فیلترینگ به کسی ندادهایم. تصمیم این فیلترینگها در جلساتی بدون حضور ما و بر اساس عوامل سیاسی- اجتماعی گرفته میشود و تنها اتفاقی که برای ما میافتد، رشد آنی و خروج بسیاری از کاربرانی است که هزینه بازگرداندن آنها بسیار بیشتر از جذب اولیه است. با این حال ما مسیر رشد محصول خود را ادامه دادهایم و همچنان به توسعه تکنولوزی پیچیده و جذابی که پیش رو داریم، ادامه میدهیم.

شاید مهمترین مسئله ای که یک پیامرسان با آن مواجه است، ارائه خدمات خود در مقیاس بسیار بزرگ است. سرویس هایی متعددی در پیامرسان ارائه میشود؛ سرویس هایی از قبیل پیام رسانی آنلاین و آفلاین (پشتیبانی از حدود ده نوع پیام)، فضاهایی مانند بازار استیکر، کانالهای تعاملی، تماس صوتی، نمایش انواع عکس و ویدئو، عملیاتهای مختلفی روی پیامها مثل پاسخ، ویرایش و حذف، فوروارد و ... ، ارائه فضای ابری اختصاصی به همه کاربران که همه این خدمات باید در مقیاس بزرگ ارائه شود. پس یکی از مسائلی که باید به طور جدی در تیم ما به آن توجه می شد، بازطراحی و توسعه خدمات برای مقیاس بزرگتری از کاربران بود.

از طرف دیگر مسائل غیرکارکردی (non-functional) مثل سرعت، پایداری و یا حتی مصرف باتری و اینترنت اپلیکیشن(نسخه¬های اندروید و iOS) موضوعاتی بود که روی آن ها کار کردیم. مواردی را هم که در چند ماه اخیر برروی آن متمرکز شدهایم و بهبودهای قابل ملاحظهای داشتهایم، بهبود کیفیت تماس صوتی جزو مواردی است که کاربران به راحتی می توانند از آن استفاده کنند. در این مسیر، توسعه هایی پیش رو خواهیم داشت که اتصال به شبکه تلفن همراه و ثابت را فراهم کنیم. همچنین در ماه پیش، امکان توسعه بات توسط عموم کاربران در پیام رسان سروش عرضه شد. همانطور که میدانید، این زیرساخت برای ارتباط کاربر به کاربر استفاده میشود و کاربران قادر خواهند بود علاوه بر ایجاد کانال، هرگونه سرویسی را طراحی و از طریق سروش به سایر کاربران عرضه کنند. همچنین تغییرات دیگری در سروش اتفاق افتاده که مسلماً جذابیت زیادی برای کاربرانی که مدتی است به ما سر نزدهاند، خواهد داشت؛ به خصوص تغییر ظاهر اپلیکیشن و اضافه شدن صفحه جدید فروشگاه جزو آن موارد است. ما صفحات متنوعی برای جامجهانی یا ماه محرم داشتیم که از همین زیرساخت صفحه فروشگاه استفاده میکند.

من لازم می دانم به مرحله ای از روند کار سروش که به 6 ماهه ابتدایی امسال مربوط می شود، اشاره کنم. 29 فروردین امسال، تلگرام به مدت یک روز کامل به دلیل مسائل فنی خود قطع بود که در این روز ما حدود یک میلیون جذب کاربر داشتیم. این معنای دقیق رقابت است که هیچ یک از سرویس های بزرگ ایرانی چنین رقابتی را با محصول خارجی ندارند. بحثی که میخواستم عنوان کنم این بود که حتی اپلیکیشنی مانند تلگرام با این حجم از سرمایهگذاری، کاملاً به دلیل مسائل فنی، یک روز کامل قطع بود. اماتنها اتفاق مهمی که در دو سه هفته فیلترینگ تلگرام در اردیبهشت ماه برای پیام رسان سروش با هجوم کاربران افتاد، این بود که تقریباً سه روز بخشی از وب سرویس¬ها وسرویس ‍ آفلاین سروش دچار اختلال شده بود. در حالی که در همان زمان هم چت آنلاین چه به صورت گروهی و چه شخصی برقرار بود و دانلود فایل هم انجام میشد. اما به دلیل ضعف رسانه ای که ما در ارتباط با کاربران داشتیم و عدم پوشش مناسب این اتفاق، سبب شد تا کاربران نسبت به خدمات پیام رسان سروش نارضایتی داشته باشند که ما در این دور جدید، هم زیرساخت فنی را فراهم کردیم و هم ارتباط با کاربران را بهبود دادیم و غیر از این مسائل بخش سخت افزار و زیرساخت را تقویت کردیم که امیدواریم در مهاجرت جدید کاربران بتوانیم سرویس بهتری را به کاربران ارائه دهیم.

یکی از مهم ترین بخش هایی که ما ارتقا دادیم افزایش ظرفیت برای ارائه خدمات است. تمرکز شرکت توسعه فناوری رسانه سروش در این دو سال، بر روی توسعه و نگهداری فنی پیامرسان سروش بود که بر اساس بازخورد کاربران و هچنین ارزیابی مرکز ملی فضای مجازی، توانمندی این شرکت در این حوزه مشخص شد. بر این اساس سازمان صداوسیما هم قانع شد که سایر کارهای این مسیر مانند طراحی سرویس، روابط عمومی و ارتباط با رسانه، کمپینهای ترویج و جذب، و همچنین پشتیبانی از کاربران را نیز به این شرکت واگذار کند. بر همین اساس واگذاری مالکیت پیام رسان هم به بخش خصوصی شروع شده است. این اتفاقات نویدبخش رویکرد جدیدی در عملکرد کلی پیامرسان سروش خواهد داشت که در آینده کوتاه اثرات آن را خواهیم دید.

اما سروش در چند هفته ابتدایی فیلترینگ تلگرام، با اختلالات خیلی جدی مواجه بود؛ حتی خود ما امکان ارسال خبر در کانال باشگاه خبرنگاران جوان را نداشتم.

مهاجرت چند میلیونی کاربران به سامانه¬ای که فاصله زیرساختی بسیار زیادی با شرایط نرمال خود دارد، طبیعتاً اختلال¬هایی را ایجاد می¬کند.همان طور که گفتم چند پارامتر در سنجش عملکرد پیام رسان ها مطرح است، برخی از پیام رسان ها بودند که تنها یک میلیون کاربر در آن ثبت نام کردند و دیگر اجازه ثبت نام را نمی داد. بله؛ این هم یک پارامتر مهم است اما مشخصات متعددی برای شناسایی ظرفیت یک پیامرسان وجود دارد که عرض کردم. من معتقدم وقتی یک محصول تکنولوژیک با چنین مهاجرتی مواجه میشود، باید عملکرد این محصول، بر اساس روند بهبود و پایداری خدمات آن طی زمان بررسی شود. مثلاً شما اگر در اولین روزهای مهاجرت از وایبر به تلگرام را بخاطر بیاورید یا به نظرات کاربران در رابطه با کیفیت آن روزهای تلگرام در بازارهای ارائه اپلیکیشن مراجعه کنید، متوجه میشوید که چقدر کاربران در ماههای اول از این نرمافزار گلایه داشتند اما به دلایل مختلف اجتماعی- سیاسی، نرمافزارهای دیگر اجازه عرضه پیدا نکردند و فرصتی که ایران برای جذب کاربر میلیونی تلگرام فراهم کرد، بسیار عجیب بود. به هر حال این کسب وکار 1000 میلیاردی صاحبانی دارد که به همین سادگی آن را به شرکتهای داخلی واگذار نمیکنند. این رفتار را در اتفاقات همین روزها هم میبینیم.

پیامرسان سروش در حال حاضر چه تعداد کاربر دارد؟

ما دو هفته است که از مرز تعداد 13 میلیون کاربر ثبت نام شده، گذشتیم و در کانال رسمی ما این تعداد مشخص است؛ این عدد مربوط به کاربرانی است که ثبت نام می کنند و غیرفعال نمی کنند.

سروش در حال حاضر چقدر ظرفیت دارد؟

پارامترهای مختلفی در پیام رسان وجود دارد و ظرفیت ثبت نام کاربران، یکی از آن اعداد است. پارامترهای دیگری مانند ظرفیت تعداد کاربر آنلاین، ظرفیت ارسال پیام در گروه، کانال و گفتگوی شخصی، ظرفیت همزمانی و حجم ارسال و دریافت فیلم و عکس، و ...، مواردی هستند که برای شناسایی ظرفیت یک پیامرسان باید بررسی شوند. با این حال عدد رسمی که ما ابتدای امسال اعلام کردیم در رابطه با ظرفیت جذب کاربر عدد 20 میلیون بود که از آن زمان ما ارتقای زیادی به لحاظ معماری و تغییر بسته های نرم افزاری داشتیم و از این طریق نرمافزار را به گونهای آماده کردیم تا با افزایش سخت افزار بتوانیم پذیرای کاربران بیشتری باشیم.

مسئولان مرکز ملی گله داشتند که با وجود تأکیدشان در یک سال گذشته، پیامرسانهای داخلی تا الآن به هم متصل نشده اند و به همین دلیل چنین تصمیمی گرفته شد؛ علت مقاومت پیامرسانهای داخلی چه بود؟

پیش از مطرح شدن این موضوع توسط سازمان های بالاسری مانند مرکز ملی فضای مجازی، ما خودمان ارتباط با یکی از تیم ها را آغاز کردیم و جلسات متعدد فنی در لایه معماری گذاشتیم. پروتکلها رد و بدل شد تا بتوانیم بین این دو پیامرسان، مسیری را برقرار کنیم. جزئیات کار آنقدر زیاد است که برای انجام این کار حجم کار فنی بالایی لازم است؛ علیرغم این توضیح، چند موضوع دیگر هم مطرح است. اولاً در دنیا چنین چیزی انجام نشده است، حداقل در بررسیهای ما مشاهده نشده و اتفاقاً تجربههای ناموفق اینچنینی در کشور خودمان وجود داشته است. زمانی بود که در شبکه بانکداری ابتدا بانکها تلاش کردند مستقیماً و دو به دو به یکدیگر متصل شوند، این شبکه در هم تنیده برقرار شد و خدمات مالی بین دو بانک برقرار شد اما اشکلاتی را به وجود آورد که باعث شد سازمانی مثل بانک مرکزی شبکه شتاب و شاپرک را راه اندازی کند تا بتواند بین این ها فضایی استاندارد برقرار کند و سرویس های مالی را به صورت عمومی ارائه دهد. مثلاً معنایی ندارد که سرویس کارت به کارت، فقط برای برخی کارتهای مبدا و مقصد برقرار باشد یا مثلاً در شبکه تلفن همراه. نمیتوان گفت فقط کاربران یک اپراتور میتوانند به یک اپراتور دیگر تماس برقرار کنند. گرچه باز ما در زمینه پیامرسانها در سطح جهان، چنین سوئیچ مرکزی را ندیدیم اما اگر الزامی باشد، باید سوئیچ مرکزی با استاندارد مشخصی وجود داشته باشد و همه بازیگران این عرصه، ملزم به اتصال به آن شوند.

ما استقبال می کنیم که پروژه دیگری با تیم جداگانه ای تشکیل شود و این به عنوان سوئیچ پیام رسانی مطرح گردد و استانداردی تعریف شود که پیام رسان های مختلف بتوانند از آن طریق با هم صحبت کنند. از آنجایی که هر پیام رسان برای خودش پروتکل و روال خاصی دارد، اگر بخواهند مستقلاً به یکدیگر وصل شوند، بار جدیدی بر دوش پیام رسان ها ایجاد می شود که وظیفه اصلیشان نیست. وظیفه اصلی ما ارائه خدمت پیامرسانی است و باید روی آن متمرکز شویم؛ باز هم تاکید میکنم این سرویس را در بین هیچ کدام از پیام رسان های مطرح دنیا نمی بینید که مثلا از واتس آپ به تلگرام پیام ارسال کنند. با این حال، ما در حال تعریف خدمات مشترکی با پیامرسان گپ هستیم که خبرهای آن را ان شاالله در ماه های آینده به گوش کاربران می رسانیم.

مرکز ملی فضای مجازی گفته است که باید به گپ متصل بشوید، چه برنامه ای برای این موضوع دارید؟

همانطور که گفتم ما مذاکرات را شروع کردهایم اما به لحاظ حقوقی چیزی به ما ابلاغ نشده که موظفیم به گپ متصل شویم ولی ما خودمان استقبال می کنیم که سرویس مشترک با گپ ارائه دهیم. با این حال اما اختلاف سرویس ها و فعالیت کاربران در پیام رسان های مختلف وجود دارد. وظیفه اول ما این است که سرویس مناسبی به 13 میلیون کاربری که سروش را نصب کردهاند، ارائه دهیم و آنها راضی باشند.

با وجود همه پیشرفت هایی که درباره آنها توضیح دادید، همچنان پیام رسان های داخلی نسبت به تلگرام مردم را راضی نکرده اند. چه حمایت هایی می تواند در برطرف شدن این نقائص کمک کند؟

سروش یک پروژه ملی است و ما دغدغه شرکتی نداریم که نیاز به حمایت داشته باشیم. وقتی مسئله بزرگی تعریف می شود، همه بازیگران باید نقش خود را به خوبی انجام دهند و دنبال بهانه جویی و عیب گرفتن از کار دیگران نباشند. ما هم دنبال همین تعامل هستیم و کار خودمان را انجام می دهیم و امیدواریم با رفتار مناسب دیگران، به نتیجه هم برسیم. ما شبانه روز در تلاش هستیم و مسیرمان را پیش می بریم اما به هرحال می‎ توان ملاحظه کرد که در دنیا، چنین مقیاسی از ارائه خدمات به چه حجم عظیمی از سرمایه گذاری در حوزه زیرساخت نیاز دارد که از توان ما خارج است. بنابراین یکی از بازیگران اصلی در حل این مسئله ملی، وزارت ارتباطات است که در زمینه ایجاد زیرساخت باید نقش خود را ایفا کند. بخش دیگر درخواست های ما در زمینه تصویب قوانین و مقررات اطمینان بخش برای کاربران و کسب وکارها در فضای مجازی است که پیرو مصوبه شورای عالی فضای مجازی، برای محصولات داخلی مزیت رقابتی ایجاد کند و نه این پیش نویس های قانونی که به نام حمایت از پیامرسان ها تهیه می شود و تنها کارکردش تخریب تلاش محصولات داخلی است. مزیت رقابتی معنای مشخصی دارد، یعنی شما باید ضوابطی را مشخص کنید که اولاً بتوانید بر محصولات خارجی هم اعمال کنید و ثانیاً گستره اختیارات بیشتری برای پیامرسان های داخلی ایجاد کنید تا نسبت به خارجی مزیت داشته باشند.

البته همانطور که عرض کردم ما در زمینه زیرساخت هم به انتظار بازیگران دیگر نننشسته ایم و با توافقاتی که با سازمان صداوسیما داشته ایم، فرآیند جذب سرمایه گذار بخش خصوصی در پروژه شروع شده و امیدواریم اتفاقات خوبی را در آینده شاهد باشیم. چون ابعاد پیچیده کار شاید برای ما بیش از همه مشخص باشد، نکته جالبی که در رابطه با توسعه فنی کار میتوانم اضافه کنم این است که بعضی از بخش های پروژه را به تیم های 10-12 نفرهای شکستیم که در کشور فعالیت می کنند و هر کدام بر روی موضوعی خاص متمرکز هستند و در آن زمینه مشخص میتوانند خدمات خوب و تخصصی به سروش ارائه کنند. تفاهم نامه هایی با هر یک امضا کردهایم و برخی از آن ها بیش از یک سال است که مشغول به همکاری هستند و کمک می کنند. ما این موضوع که چند تیم ایرانی به یکدیگر متصل شوند و بتوانند مسئله بزرگی را با هم به نتیجه برسانند را افتخاری در حوزه فناوری اطلاعات کشور میدانیم. اصلاً نگاه ما این نیست که دیگر بازیگران در قوای سهگانه کشور، چه اقدامی می خواهند انجام دهند؛ حرف ما این است که توسعه و بهرهبرداری از یک پیامرسان 40 میلیونی، اقتضائاتی دارد که لازم است هر کسی کار خودش را به بهترین نحو انجام دهد.

طرحی در مجلس شورای اسلامی با عنوان ساماندهی پیام رسانهای اجتماعی در دست بررسی است که بندهای مختلف آن مخالفان و موافقانی داشته است. نظر شما در این خصوص چیست؟

همانطور که عرض کردم، یک خلاء مهم قانونی و حقوقی در زمینه کسبوکارهای فضای مجازی وجود دارد و این موضوع یکی از دغدغه های جدی کاربران ما نیز هست. در همین راستا ما یک تیم حقوقی تشکیل دادیم و با تمرکز جدی روی کلیه قوانین، لوایح، آئین نامه ها و حتی پیشنویسهایی که در این زمینه وجود دارد، یا مصوبه هایی که شورای عالی فضای مجازی به وزارتخانه های مختلف داشتهاست، جلسات متعددی با دوستان حقوقی در مجلس، قوه قضاییه، وزارت ارشاد، وزارت ارتباطات، پلیس فتا و مرکز ملی فضای مجازی داشتیم تا سعی کنیم قوانینی به تصویب برسد که حمایت جدی از کاربر در آن ها دیده شده باشد. در این رابطه قوانین اتحادیه اروپا و آمریکا را درباره این موضوع و در رابطه با حریم خصوصی و دسترسی به اطلاعات مطالعه و مستند کردیم و آن ها را با دوستان به اشتراک گذاشتیم. متاسفانه از برخی جلسات مانند مرکز پژوهشها ما را حذف کردند و فکر کنم ملاحظه کردید که چه پیشنویس مسئلهداری بیرون آمد و به درستی مورد هجمههای مختلف حقوقی و رسانهای قرار گرفت.

دوستان در اتاقهای دربستهای نشستهاند و برای موضوعی به این حد، عمومی تصمیم میگیرند؛ بدون اینکه شکل حقوقی درست چنین قانونی را رعایت کنند و حتی مصوبات بالادستی مانند مصوبه خوب شورای عالی فضای مجازی که با دقت حقوقی مناسبی تنظیم شدهبود را مد نظر قرار دهند. بندهای بیربطی با پیامرسان را در این طرح آوردهاند که جایش اینجا نیست و باید در قوانین دیگری به دنبال آن باشند. ما به جد از خود مرکز ملی و شورای عالی فضای مجازی پیگیر این موضوع هستیم، چرا که ما به لحاظ حقوقی شورای عالی فضای مجازی را مرجعی صالح برای مقررات گذاری در این رابطه می دانیم و به همین خاطر ارتباط بسیار خوبی با مرکز ملی داریم و این موضوع را پیش میبریم. این موضوع دغدغه مشترک تمام پیام رسان هاست و چون سروش جلودار این موضوع است، سعی کردیم این مسئله را پیگیری کنیم. اتفاقاً قرارمان هم این است که این موارد را با کاربران مان در ارتباط بگذاریم، یعنی ملاحظات قانونی که از نظر ما درست است را به اطلاع آن ها برسانیم.

با گذشت حدود یکسال از داغ شدن موضوع پیامرسانهای داخلی، هنوز کاربران از آنها راضی نیستند، علت این مشکل چیست؟

مسیر توسعه تکنولوژی واقعا مسیر یک شبه نیست، همان طور که گفتم شاید نوعی اطلاع رسانی به مردم در رابطه با تاریخچه توسعه همین اپلیکیشن هایی که استفاده می کنند و از آن راضی هستند، راهگشا باشد. اینکه چه مسیری را طی کردهاند تا به اینجا برسند. توجه به شرایط ویژه سروش و سایر پیامرسانهای ایرانی بسیار مهم است. شما هیچ یک از محصولات بزرگ و مطرح ایرانی را نمیبینید که با چنین شرایطی مواجه باشند. اینکه محصول خارجی با کیفیت با سرمایهگذاری چند میلیارد دلاری به مدت 2-3 سال در سطحی گسترده مورد استفاده روزمره مردم قرار گیرد و حالا یک محصول ایرانی بخواهد با آن رقابت کند. هنوز هم در بسیاری از زمینهها، اپلیکیشنهای مطرح خارجی مسدود هستند و هیچ رقابت خارجی خاصی برای این محصولات ایرانی وجود ندارد. ما در اینجا این فیلترینگ را تایید یا رد نمیکنیم و زحمات این تیمها که اکثراً دوستان خود ما هستند را هم نادیده نمیگیریم ولی خواهشمان این است که شرایط خاص سروش را ببینند و برچسب فیلترینگ را به کسی که سنگینترین رقابت را در گذشته و حال حاضر با یک محصول خارجی دارد، نزنند.

به نظر من محدودسازی سلیقه کاربر به استفاده از تلگرام، مهمترین معضل ما در پیشنهاد اپلیکیشنهای جایگزین است. اینقدر شبکههای اجتماعی و پیامرسانها را محدود کردهایم که مردم فکر میکنند کل عالم فقط از تلگرام استفاده میکنند. مهمترین آسیبی که انحصار تلگرام به جامعه مخاطب ما رسانده، همین موضوع است. بنابراین یکی از راههای موفقیت پیامرسانهای ایرانی از نظر ما ایجاد یک بازار متنوع از اپلیکیشنهای داخلی و خارجی است و اینکه اجازه دهیم همه این کسبوکارها در یک فضای سالم و عادلانه رقابت کنند. به نظر من ایجاد این فضای عادلانه وظیفه دولتمردان هر کشور است که با اعمال سیاستهای متقارن، امکان رشد کسبوکارهای داخلی خود را فراهم نمایند؛ اتفاقی که در زمینه تلگرام، به شدت برعکس رخ داده است.

موضوعی که هم برای اصحاب رسانه و هم برای مردم به صورت عام خوب است، ترویج تاریخچه رشد تکنولوژی ها است. اپلیکیشن هایی که مثلاً در سالهای 2000 تا 2004 ایجاد شدند، چه اتفاقاتی را پشت سر گذاشتند. 10 تا 14 سال طول کشید تا یک تکنولوژی جهانی توسعه پیدا کند. از آنجایی که ما با محصولات تکنیکی- اجتماعی مواجه هستیم، توسعه تکنولوژی به شدت به نقشآفرینی کاربران وابسته است و مثلاً در مورد تلگرام، تولید محتوایی که کاربران ایرانی در کانال انجام دادند، کیفیت این پیامرسان را عوض کرد. تمایزی که ما تلاش کردیم در سروش ایجاد کنیم و با جدیت بیشتری آن را رقم خواهیم زد، این است که فضایی را در ارتباط با کاربران ایجاد کردیم تا آنها واقعاً احساس کنند تیم فنی پیام رسان سروش، متعلق به آنهاست و اولویت هایش را کاربران مشخص میکنند. به نظر بنده استفاده از نظرات کاربران در توسعه تکنولوژی بسیار مهم است و می تواند در بلندمدت به کشور کمک کند , این موضوع فقط محدود به پیامرسان نیست. توجه به بازخورد کاربران مثلاً در تکنولوزیهایی که ارتباط نزدیکتری با محیط زیست دارند، میتواند جامعه را از دچار شدن به مسائل کلانتری نجات بخشد.

در چند ماه اخیر رشد کاربر پیامرسان های داخلی متوقف شده، اگر بخواهیم این روند اصلاح شود، چکار باید کار و آیا اصلا امکانپذیر است؟

تغییری که گفتم این بود که بحث ترویج و ارتباط با رسانه ها و کلاً موضوع مدیریت کسب وکار سروش نیز در اختیار خود شرکت تفرس قرار گرفته است. در روند جدید ما تلاش میکنیم با ایجاد ارزش برای کاربران عمومی و کانالدارها، جذب پیوستهای را انجام دهیم. شرایط واقعی ما را در نظر بگیرید، ما با حضور فعال تلگرام، توانستهایم با حدود 4 میلیون کاربر فعال کار خود را ادامه دهیم. این برای ما باعث افتخار است و شما در هیچ کدام از سرویسهای دیگر ایرانی چنین تجربهای را نمیتوانید ببینید. در حال حاضر سروش به عنوان بزرگترین پیام‎رسان ایرانی توانسته با بهترین اپلیکیشنهای خارجی رقابت می‎کند و کاربران خود را حفظ کند. حتماً کاربران ارزشمندی داریم که ایرانی بودن سرویس، اهمیت زیادی برایشان دارد و شاید همین امر دلیل اصلی استفاده آنها شده است. اما کاربرانی نیز داریم که شبکه آنها در سروش شکل گرفته و حاضر به ترک آن نیستند. در ماههای اخیر ما توانستیم با مخاطب شناسی گسترده و طراحی خدمات متناسب با دغدغه کاربر، موج کاهش مخاطب را متوقف کنیم و این روند را افزایشی کنیم. این کار را تا پایان سال ادامه خواهیم داد و به صورت جدی بر روی سرویس های مختلف کار خواهیم کرد.

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان

مسئولیت صحت اخبار ارائه شده به عهده منبع خبر بوده و این رسانه صرفاً رسالت اطلاع‌رسانی خود را در این رابطه انجام می‌دهد.