رسانه می‌تواند ذائقه مخاطبان را تغییر بدهد/ کارکرد اقتصادی فضای مجازی کجاست؟

به گزارش خبرنگار رسانه خبرگزاری فارس، چهارمین برنامه چهل سال با رسانه‌ها، با حضور علیرضا بختیاری، مدیرمسئول روزنامه دنیای اقتصاد، مهدی صادقی، رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع)، ساسان شاه ویسی رئیس مؤسسه اندیشه و تدبیر انقلاب اسلامی و با اجرای فرید محمدی در فرهنگسرای رسانه برگزار شد.

**تاثیر رسانه‌های مجازی بر اقتصاد

مهدی صادقی، رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع)، در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه آیا رسانه پیشران اقتصاد است، گفت: طبیعی است که رسانه باید بتواند نقش بارز خود را در عرصه‌های مختلف ایفا کند و در گذشته این اتفاق رخ داده است. زمانی که صحبت از رسانه پیش می‌آید، باید بدانیم که مخاطبان چه کسانی هستند.

وی ادامه داد، رسانه دارای دو گروه از مخاطبان است. دسته اول مخاطبانی است که در حیطه اقتصادی باری بر دوش دارند و به عنوان تولیدکننده مسئولند و دارای فعالیت‌هایی هستند. دسته دوم به آن گروه از مخاطبان گفته می‌شود که در عین تولیدکننده، مصرف کننده هستند.

رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع) تصریح کرد: مردم از جمله مخاطب مهم یک رسانه به شمار می‌روند اما علاوه بر مردم، مخاطب دیگری به نام نهاد دولتی، حاکمیت، سیاست‌گذار و تصمیم گیرنده هم وجود دارد. شاید آنها هم از جنس مردم باشند اما نقششان متفاوت از مردم است.

وی بیان کرد: رسانه‌ای می‌تواند راهش را ادامه دهد که در شرایطی قرار داشته باشد تا به واسطه آن نظام اقتصادی روی پای خود بایستد. البته رسانه برای ادامه حیاتش دچار برخی نارسایی‌هایی است و اقتصاد باید از رسانه مراقب کند تا به خوبی از عهده نقشش بر بیاید.

صادقی اظهارداشت: رسانه تنها نمی‌تواند نقش القایی را در حوزه اقتصاد داشته باشد بلکه در کنار این ویژگی باید جریان اقناعی را هم پیش روی خود ایجاد کند. رسانه خوب، رسانه‌ای است که برای ایجاد جریان اقناعی، از امکانات و راهبردهای لازم هم بهره‌مند باشد.

وی افزود: یکی از ویژگی‌هایی که بازار باید دنبال کند، موضوع شفافیت است. اگر این شفافیت وجود داشته باشد، تولیدکننده و مصرف کننده به نقطه مثبت خواهند رسید. در واقع رسانه باید مخاطب را اینگونه اقناع کند که اگر کالای ایرانی و محصول ایرانی نقایصی دارد اما با مصرفمان می‌‌توانیم به رشد و بالندگی اقتصاد کشور کمک کنیم، قطعا مصرف کنندگان مان به این سمت خواهند رفت.

رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع) تصریح کرد: فضای مجازی در بسیاری از کارکردهای اقتصادی می‌تواند تأثیرگذار باشد چراکه اگر قرار است مطلبی را در رسانه مکتوب منتشر کنیم، محدودیت کاغذ سبب می‌شود نتوانیم این امر را محقق کنیم درحالی که فضای مجازی این امکان را به ما می‌دهد که نشر گسترده‌ای برای مطالب داشته باشیم. ما در فضای مجازی امکان بالندگی بیشتری داریم و آینده هم با رنگ و بو و غلظت فضای مجازی برای تحقق اهدافمان راحت‌تر خواهد بود. در این میان نقشی که رسانه‌های مجازی می‌توانند روی کارکرد اقتصادی تأثیر بگذارند، قابل توجه است.

صادقی گفت: امروزه اثبات شده است که عملکرد اقتصادی تنها متأثر از عوامل و مؤلفه‌های اقتصادی نیست بلکه مؤلفه‌های فرهنگی در کنار مؤلفه‌های اقتصادی، آن را به سمت جریان مطلوب هدایت می‌کند.

**رسانه می‌تواند ذائقه مخاطبان را تغییر بدهد

به گزارش فارس، پس از آن علیرضا بختیاری، مدیرمسئول روزنامه دنیای اقتصاد، با اشاره به تأثیر رسانه در پیشرفت اقتصادی گفت: در هر نقطه‌ای که نقش دولت در آن کمرنگ شده باشد، نقش مطبوعات پررنگ بود. نزدیک به هشتاد درصد اقتصادمان به صورت مستقیم و غیرمستقیم در اختیار دولت و حاکیمت بود و اگر رسانه را به عنوان صنعت تعریف کنیم، این صنعت زیرمجموعه حاکمیت معنا می‌دهد.

وی با طراح این پرسش که چرا رسانه‌ای در تزاز بین المللی نداریم؟ گفت: نوع اقتصاد حاکم بر کشور سبب شده است تا چنین رسانه‌ای را نداشته باشیم. پس از انقلاب، رسانه دارای فراز و فرودهایی است و در بخش‌هایی کم رنگ و در بخش‌هایی پررنگ بوده و حتی گاهی نقشش را به خوبی ایفا کرده و گاهی هم تسخیر شده است.

مدیرمسئول روزنامه دنیای اقتصاد در پاسخ به این پرسش که رسانه چه کارهایی باید برای پیشرفت اقتصاد انجام دهند، گفت: امروزه رسانه‌ها می‌توانند سبب تغییر رفتارهای مختلف شود به این معنا که برای مخاطب احساس نیاز کنند.

وی با بیان اینکه آیا رسانه‌ها برای تأثیرگذاری بر اقتصاد مرجعیت دارند؟ عنوان داشت: اثرگذاری رسانه‌ها بر تغییر رفتار مخاطب انکارناپذیر است اما پس از انقلاب نتوانستیم برای رسانه‌ها مرجعیتی درست کنیم. اگر امروز اقتصاد کشور رتبه ۱۸ را دارد، آیا رسانه‌ها هم در چنین وضعیتی هستند؟

بختیاری ادامه داد: یکی از دلایلی که صنعت رسانه نتوانست هم تراز با صنعت اقتصاد کشور رشد کند، نبود زیرساخت‌های لازم است؛ بنابراین باید نگاه دولت به صنعت رسانه تغییر کند و در صورت تغییر می‌توانیم شاهد تحقق نتایج مثبت باشیم. نگاه ما به پدیده رسانه؛ اجتماعی، امنیتی و سیاسی بود، درحالی که اگر برای بقای هر موجودی، نگاه اقتصادی نداشته باشیم، امکان ادامه بقا نخواهد بود.

مدیرمسئول روزنامه دنیای اقتصاد تصریح کرد: مجموعه سیاست‌گذار کشور نسبت به موضوع فرهنگ و رسانه نگاه اقتصادی ندارند و نگاهشان صرفا فرهنگی بوده و این بار بردوش دولت گذاشته شده است. اگر نوع نگاه مان به رسانه تغییر کند، قطعا تأثیر بسزایی می‌تواند به توسعه اقتصاد و تغییر رفتارهای مخاطب داشته باشد.

وی ادامه داد: امروز اگر مقایسه‌ای در صنعت خودرو میان دو کشور ایران و کره جنوبی داشته باشیم، متوجه می‌شویم که کره جنوبی با وجود آنکه همزمان با ما وارد این صنعت شده است، بسیار عملکرد پیشرفته‌ای دارد تا جایی که به صادرات خودرو به اروپا و آمریکا می‌پردازد در حالی که ما هنوز در این موضوع نتوانسته‌ایم مصرف کننده خود را به استفاده از خودروی ملی راضی کنیم.

مدیرمسئول روزنامه دنیای اقتصاد تصریح کرد: امروز رسانه‌ها نتوانسته‌اند نقش خود را به خوبی ایفا کنند. اگر رسانه‌ها در بحث شفافیت عملکرد خوبی داشتند و مخاطب را به درستی اقناع می‌کردند، وضع امروز ما بهتر بود. بیش از سی سال از جنگ گذشته است و ما فضاهای مناسبی برای پیشرفت داشتیم که متأسفانه تلاشمان کم بود. رسانه‌ها آنقدر تأثیرگذار هستند که می‌توانند بر رفتار مصرف کننده تأثیر بگذارند و دولت هم می‌تواند از قدرت تأثیر رسانه برای پیشرفت اقتصاد کشور استفاده کند.

بختیاری اظهارداشت: رسانه و شبکه‌های اجتماعی به معنی عام کلمه می‌توانند در رفتارهای مخاطب تأثیرگذار باشند و دولت با سیاست‌گذاری دولت و دقیق می‌تواند از این ظرفیت در جهت منافع ملی و توسعه اقتصادی کشور بهره‌مند شود.

**فرهنگ بر مقوله مصرف تاثیر مستقیم می‌گذارد

در ادامه ساسان شاه ویسی، رئیس مؤسسه اندیشه و تدبیر انقلاب اسلامی با اشاره به تأثیر رسانه بر ابعاد اقتصادی، گفت: رسانه نهادی است که باید بتواند ذهن مخاطب اقتصادی را مدیریت کند و برای تحقق این امر نیازمند تأمین امکانات و زیرساخت های لازم هستیم. همچنین باید جایگاه تخصصی را برای رسانه قائل شویم. برای مثال تهیه کننده سیاسی نمی‌تواند تهیه کننده یک برنامه اقتصادی باشد.

وی افزود: یکی از دلایلی که بخش انرژی و آب از عدم کارآیی مصرف رنج می‌برد، به رسانه‌ها مربوط می‌شود که رسانه‌ها باید در این زمینه جریان‌های القایی خود را برای بهینه‌سازی مصرف کننده به گونه‌ای عمل کنند تا مصرف کننده استفاده بهینه از آب و انرژی داشته باشد.معتقدم اگر چهل سال آینده دوباره گردهم جمع شویم و تأثیر رسانه را بر اقتصاد مورد بررسی قرار دهیم، قطعا متوجه می شویم که رسانه و ارتباطات به دلیل ظرفیت هایی که دارند، بر اقتصاد تأثیرگذار بودند.

رئیس مؤسسه اندیشه و تدبیر انقلاب اسلامی گفت: بهینه‌سازی مصرف و تغییر رفتار تنها به عوامل اقتصادی مربوط نیست بلکه سایر مؤلفه‌ها همچون فرهنگ می‌تواند تحت عنوان مؤلفه‌های غیراقتصادی مورد توجه قرار بگیرد. ما در فرموله کردن تأثیر رسانه و فرهنگ در رفتارهای اقتصادی باید دقت بیشتری داشته باشیم و مسیرهای دقیق‌تری را طراحی کنیم تا در نهایت بتوانیم به تحلیل‌های لازم دست یابیم. امروز جایگاه رسانه نقش سلسله اعصاب اقتصاد را ایفا می کند. اگر نقش رسانه را این چنین ببینیم، در این چهل سال گذشته در حد بضاعت توانسته است کارآیی لازم را داشته باشد.

وی با بیان اینکه اگر امروز کره جنوبی در قیاس با کشورمان در صنعت خودرو پیشرفت داشته‌اند، آنها همچون ما ۴۰ سال تحریم نبوده‌اند و حتی هشت سال جنگ تحمیلی نداشته‌اند، گفت: امروز رسانه می‌تواند نقش قطب نما برای تولیدکنندگان، مصرف کنندگان و جویای علم و دانش را ایفا کند. ما موظفیم در حوزه دانشگاه، علمی و حتی تریبون نماز جمعه از قابلیت‌های رسانه بهره‌مند شویم.

منبع: فارس

مسئولیت صحت اخبار ارائه شده به عهده منبع خبر بوده و این رسانه صرفاً رسالت اطلاع‌رسانی خود را در این رابطه انجام می‌دهد.